EERE
Nehalennia winter 2014 nr. 186
was eigenaar van dit landgoed, dat wederom was gelegen
op Koudekerks grondgebied. Nu moeten we de plek van
dit verdwenen buiten lokaliseren tussen Oost-Souburg en
Middelburg, ter hoogte van Klein Abeele.24
Jacoba's leven kende in 1796 een tragisch einde. Zij over
leed op 42-jarige leeftijd aan een beroerte en droeg boven
dien een ongeboren kind bij haar. Van Essen woonde in de
Wagenaarstraat in Middelburg en eerder in de Walstraat
in Vlissingen. Ze was getrouwd met mr. Petrus Gulielmus
Schorer, die raad en secretaris was van Vlissingen. Mr.
Schorer erfde 't Huys te Gapinge van zijn vrouw.25
Snouck Hurgronje en de afbraak
Na de dood van mr. Schorer in 1817 verkochten zijn twee
dochters, de jonkvrouwen Wilhelmina Johanna en Anna
Petronella, in februari 1818 het kasteel in Gapinge. Daar
mee was een bedrag van fl. 18.340 gemoeid. De nieuwe
eigenaar werd mr. Jacob Lodewijk Snouck Hurgronje.26
Jacob Lodewijk werd geboren in 1778 en trouwde in 1801
met Maria Catharina van Citters. Maria was een directe
nazaat van de stichter van het kasteel, Aernout van Ceters.
Mr. Snouck Hurgronje was onder meer advocaat, lid van
de Staten van Zeeland en, in de periode 1835-1845, lid van
de Tweede Kamer der Staten Generaal. Hij was vóór 1835
woonachtig in Middelburg en bezat daar huizen in de
Noordstraat, de Lange Gortstraat en nog een aantal andere
panden.
In 1843 werd Snouck Hurgronje verheven in de adelstand,
waarna hij zich jonkheer mocht noemen. Twee jaar daarna
overleed hij in zijn toenmalige woonplaats Den Haag.
Het kasteel in Gapinge zal na Jacobs vertrek naar Den
Haag in vervallen toestand zijn geraakt. In de memorie
van successie (een overzicht van de erfenis), die kort na Ja
cobs dood werd opgemaakt, lezen we opmerkelijk genoeg
niets over 't Huys; wel worden een boerderij, 51 bunders
wei- en bouwland, een kwekerij en bos beschreven.27 In
een notariële akte uit maart 1846, waarin een groot deel
van de nalatenschap van Jacob wordt afgehandeld, wordt
de buitenplaats wel vermeld, zij het nogal haastig in slechts
enkele laatste regels. Daaruit blijkt, dat men nog niet heeft
besloten hoe en of 't Huys verdeeld moet gaan worden
over de drie erfgenamen, Jacobs kinderen Geertruida Jo
hanna Mathilde, Gerardina Adriana Petronella en Adriaan
Willem.28 Wellicht twijfelden de erfgenamen of het kasteel
behouden moest blijven. Voorlopig bleef het trio geza
menlijk de eigenaar.
De vraag is, of de Snouck Hurgronje's na hun vaders dood
het kasteel nog bewoonden. In elk geval werd het huwelijk
tussen Adriaan Willem Snouck Hurgronje en Geertruida
Henderika Severijn op 25 oktober 1848 niet in Middel
burg, maar in Gapinge bezegeld. Dat feit doet vermoeden
dat het paar nog gebruik maakte van 't Huys. Zeker is,
dat een aantal maanden later het doek definitief viel en
het kasteel werd afgebroken. De Middelburgse Courant
berichtte op 19 mei 1849 over het "in sloping zijnde
Huis te Gapinge".29 Daarna volgden er meerdere aankon
digingen over het te koop aangeboden afbraakmateriaal
en over de inboedel. De net buiten de slotgracht gelegen
boerderij en bijgebouwen waren al enkele jaren eerder te
gen de vlakte gegaan.
Het perceel waarop het kasteel stond, werd op 1 no
vember 1849 op Geertruida Snouck Hurgronje's naam
geschreven.30 In een op die datum opgestelde notariële
akte worden de "onverdeeld gebleven goederen" eindelijk
afgehandeld. Het kasteelperceel, ook 'het eiland' genoemd,
was intussen ingericht als tuin, maar werd later geschikt
gemaakt voor landbouwdoeleinden.
11
Km"
f IujI
r. fkfJ Jt~nl.it
H~t
.•U
IV,,.^ Wmffhy»
of
Detail uit de kaart van Walcheren van de gebroeders Hattinga, ca. 1750.
