Nehalennia zomer 2015 nr. 188
19
van het Land van de Zeemeermin (Schouwen-Duiveland) 9,5-38.
Man, J.C. de, 1888: Vluchtbergen in Walcheren, waarvan in 1887 nog
overblijfselen waren te vinden, Archief. Vroegere en latere mededeelingen
voornamelijk in betrekking tot Zeeland 6,427-591.
Meulemeester, J. De, en C. Vanthournout, 1986: De 'Hoge Andjoen'-mot-
te te Werken (gem. Kortemark), Archaeologia Belgica II-l, 105-108.
Mostert, L, 2013: Werven en voorhoven. Een interdisciplinair onderzoek
naar de motte-kastelen op Walcheren, Middelburg (Walcherse Archeolo
gische Rapporten 37).
Noomen, P.N., 2009: De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewo
ners, Hilversum.
Schut, P.A.C., 2003: 'De Montferlandsche berg, het sieraad der tusschen
IJssel en Rijn gelegene landen'. De motte Montferland (gemeente Bergh) en
een overzicht van motteversterkingen in Gelderland, Amersfoort (Neder
landse Archeologische Rapporten 24).
Schut, P.A.C., 2007: Oud onderzoek opnieuw bekeken: vroege versterkin
gen in Gelderland, in: B. Aarts en R. Gruben (red.), De vroege burchten.
Neerslag van een symposium Boxmeer 26 maart 2006), Tilburg Het
Brabants Kasteel 28, 2005), 9-46.
Perreau, F. en G. Lefranc, 2005: Mottes castrales et sites fortifies médiévaux
du Pas-de-Calais, Arras (Mémoire de la Commission départementale
d'histoire et darchéologie du Pas-de-Calais 37).
Trimpe Burger, J.A., 1957-1958: Onderzoekingen in vluchtbergen,
Zeeland, Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemon
derzoek 8, 114-157.
Van Strydonck, M. en C. Vanthournout, 1995: Dating the 'Hoge Andjoen'
motte at Werken (Prov. W. Fl.), Acta Archaeologica Lovaniensia. Mono-
graphiae VIII, 441-452.
Vervloet, J.A.J., 1980: Kasteelbergen in Zeeland: Een algemeen overzicht,
Geografisch Tijdschrift 14, 194-207.
Zuurdeeg, J.P.B., 1979: Westkerke: een schilderachtig gehucht behorende
bij Scherpenisse, Nehalennia, afl. 33,17-22.
Noten
1 Zie o.a. Vervloet 1980; Van Heeringen 2007a; Van Heeringen 2007b;
Van Doesburg 2008; Mostert 2013.
2 Dekker 1971, 492-502.
3 Zie o.a. Janssen 1996, 37-45.
4 Aarts 2007; Aarts 2009.
5 O.a. Kuipers 1984, 11-16.
6 Voor Borssele, zie Braat 1957; Braat 1961.
7 Van Heeringen 2007a, 102; Van Heeringen 2007b, 21.
8 Van Heeringen 2007b.
9 Van Heeringen 2007b, 74-77, onder verwijzing naar de beschrijving
bij De Man 1888,439-440, van de aanleg van deze hoogte. De directe
omgeving van deze 'berg' geeft geen aanwijzingen voor een gracht of
voorburcht. De locatie van de nabijgelegen voormalige buitenplaats
St. Jan ten Heere heeft wel laatmiddeleeuws aardewerk opgeleverd
(Archis2, mon.nr. 970; waarnemingen 19841, 408190).
10 Van Doesburg 2008, 24-25; Mostert 2013,27.
11 Zie Halbertsma 1975; Besteman 1981; Besteman 1985.
12 Noomen 2009,17-52. Kritiek hierop: Alma 2010, 165.
13 Noomen 2009, 52-68.
14 Voor de sociaal-politieke geschiedenis, zie Henderikx 2012, 104, 107-
109.
15 Dekker 1971,386-387,492-502.
16 Zie Janssen 1996,42-43.
17 Dekker 1971, 500-502.
18 Van Doesburg 2008.
19 Met 'walburcht' wordt het vroege kasteeltype bedoeld, waarbij een
aarden omwalling een privéterrein omgaf met permanente elitaire
bewoning. Dit ter onderscheiding van de 'burgen' of ('ring)walburgen'
die een collectieve verdediging tot doel hadden.
20 Zie Schut 2003; Schut 2007, 24-39; Aarts 2007a, 41-42; Aarts 2009;
Aarts 2012.
21 Schut 2007,24; Aarts 2007b, 64-66; Aarts 2009.
22 Aarts 2007a, 40-41.
23 De eerste datering van circa 1011-1032 werd bijgesteld tot 1020-1032
(zie Van Heeringen e.a. 1995, 68, nt. 80); Van Heeringen 2007b, 200-
203.
24 Besteman 1981,41.
25 Zie Vervloet 1980,196-197; Mostert 2013, 30.
26 Vriendelijke mededeling B. Oele, Kapelle, d.d. 23-8-2006.
27 Zie Zuurdeeg 1979.
28 Lopend onderzoek i.v.m. voorgenomen herinrichting.
29 Zie Trimpe Burger 1957-1958; Van Doesburg 2008, 27-28.
30 Braat 1961,140.
31 Hernnbrodt 1958.
32 Bijgestelde dateringen naar Friedrich 1994 en Friedrich 2007.
33 Zie Janssen 1979, 37.
34 Zie o.a. De Decker 2002; Berkers, Claes, De Decker 8c De Meulemees
ter 2008.
35 Perreau Lefranc 2005.
36 Berkers 2010.
37 Zie De Meulemeester Vanthournout 1986; Van Strydonck
Vanthournout 1995; Berkers 2010,48-49.
38 Berkers 2010,48-50. Zie ook Aarts 2014, 8.
39 Zie Deckers, Ervynck 8cTys 2013.
40 Zie Baeteman 2007; Deckers, Ervynck Tys 2013. Verder Hillewaert,
Holle voet Ryckaert 2011.
41 Zie ook Mostert 2013,44, die eveneens voor dit laatste pleit.
42 O.a. Demoion 1987, 546-548; Demoion e.a. 1988, 63-64; Collectief
2010.
43 Demoion 1987, 547 (met het elders niet vermelde gegeven van 3
meter hoogte voor de ophoging van circa 987).
44 Berkers 2010, 49-50 (met onvolledige informatie).
45 Van Doesburg 2008, 33.
46 Mostert 2013, 63-101.
