Archeologisch onderzoek naar Zeeuwse kastelen in het
verleden
Nehalennia zomer 2015 nr. 188
Hans Jongepier
Zandenburg
Om te beginnen het kasteel Zandenburg bij Veere op
Walcheren. Dit was het kasteel van de geslachten Van
Borsele en Van Bourgondië-Beveren en het is voor 1282
gebouwd. In 1956 heeft J.G.N. Renaud een groot deel
van de fundamenten van dit kasteel blootgelegd. Renaud
was in die tijd vanuit de toenmalige Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) de voortrek
ker van archeologisch onderzoek naar kasteelterreinen.
Op figuur 1 is de plattegrond van het kasteel te zien,
zoals hij die in het veld heeft aangetroffen. De afmetin
gen van het opgegraven gedeelte van de hoofdburcht
bedroegen 40 x 30 m.
De Hellenburg
Bij Baarland op Zuid-Beveland stond de Hellenburg, een
kasteel van het geslacht Van Renesse, dat uit het begin
van de 14de eeuw stamt. In 1958 zijn de fundamenten van
de hoofdburcht blootgelegd, opnieuw door Renaud, en
later zijn ze geconserveerd en opgemetseld; ze zijn nu nog
steeds te bewonderen. Het gebouw was 40 m lang en 30 m
breed. Aan de voorzijde had het kasteel drie grote torens
(fig. 2). De voorburcht bleek zwaar verstoord te zijn.
m
In de huidige provincie Zeeland lagen in de middeleeuwen een groot aantal kastelen en kasteelbergjes. Er zijn nog slechts
drie kastelen overgebleven, te weten kasteel Westhove bij Domburg, slot Moermond bij Renesse en kasteel Haamstede.
Van de kasteelbergjes resteren er nog 38 van de ruim 200 die er zijn geweest. Restanten van de verdwenen kastelen en
bergjes bevinden zich nog wel in de Zeeuwse bodem en soms is er een gelegenheid om daarnaar archeologisch onder
zoek te verrichten. Van de kastelen worden hier kort de belangrijkste en grootste genoemd, die in meer of mindere mate
archeologisch zijn onderzocht.
VEE ZETz
y
Fig. 2. Fundamenten van de hoofdburcht van de Hellenburg (foto
B.Oele, ca. 1970).
Fig. 1 Plattegrond van Zandenburg, zoals gebleken uit het onder
zoek (Beeldbank Zeeuws Archeologisch Archief, SCEZ).
Fig. 2a. De Hellenburg in latere jaren (sinds 1977) als fraai arche
ologisch monument (foto B. Oele; beeldbank Zeeuws Archeolo
gisch Archief, SCEZ).
