Nehalennia najaar 2015 nr. 189
Eind 1945 keerde Colville terug naar Canada waar hij
van 1949 tot 1973 werkte en met echtgenote Rhoda en
kinderen woonde in het Colville House in Sackville. In
1963 stopte hij met lesgeven aan de Mount Allison Uni-
versity om zich geheel te kunnen wijden aan zijn werk als
kunstenaar. In 1966 vertegenwoordigde hij Canada op de
Biënnale van Venetië.
In 1973 verhuisde de familie naar Wolfville, waar ze hun
intrek namen in het huis van Rhoda's ouders. Rhoda,
die altijd zijn schildersmodel was geweest, overleed in
december 2012 en een halfjaar later ook Alex thuis in
Wolfville. Colville exposeerde over de hele wereld, van de
Tate Gallery in Londen tot het Exhibition Centre in Beij
ing en werk van hem bevindt zich in de collecties van het
Museum of Modern Art in New York tot het Musée dArt
Moderne en Centre Beaubourg in Parijs.
Frappante overeenkomst
Bij mijn eerste reis naar Canada in 1999 maakte ik in
Halifax hernieuwd kennis met het werk van Colville.
Dat herkenning vaak leidt tot waardering was zeker van
toepassing op de schilderijen, zeefdrukken en tekenin
gen van Colville in de Art Gallery of Nova Scotia en de
Zwickers Gallery. Frappant is de overeenkomst tussen de
polders hier in Zeeland en het landschap in de omgeving
van Sackville en Wolfville in de Maritime Provinces dat
in veel werken van Colville een belangrijke rol vervult:
polders met vlakke akkers, zee, schorren met spartina,
afgelegen gebouwen. Als vogelliefhebber kom ik ook aan
mijn trekken: bandijsvogels, ijsduikers, kraaien en raven,
aalscholvers, kiekendieven en andere vogels heeft hij met
of zonder het passende landschap in de Maritime Pro
vinces vastgelegd. Ik zag zijn werk op latere reizen naar
Canada in de Beaverbrook Gallery in Fredericton toen ik
daar op zoek was naar sporen die dichter Arthur Cravan
er misschien had achtergelaten en eerder ook al in The
Rooms in St. John's, Newfoundland. Colville is heel lang
beschouwd als een regionaal artiest. Met de tentoonstel
ling in Ottawa (zie verder in dit artikel) is duidelijk dat dat
niet terecht was. Trouwens, iedere Canadees kent het werk
van Colville of heeft wel eens een werk van hem in handen
gehad. Dat geldt ook voor vreemdelingen die Canada be
zochten, aangezien hij in 1966 de fraaie Canadese munten
ontwierp met voorstellingen van dieren: gans (1 dollar),
wolf (50 dollarcent) enzovoorts. Voor een luttel bedrag is
men dus al eigenaar van een Colville.
Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren
In 2010 was ik terug in Wolfville, zag er natuurlijk weer
werk van Colville en legde iets van mijn ervaringen vast
in het verhaal dat ik schreef voor Ballustrada. Bij mijn
bezoek in 1974 aan de tentoonstelling in Boy mans kocht
ik een ansichtkaart met de afbeelding van Stopfor Cows.
Toen ik ter voorbereiding van mijn artikel in Ballustrada
het museum benaderde met het verzoek om een afbeel
ding, bleek dat niet mogelijk en was de ansicht niet meer
verkrijgbaar. Ik gebruikte de ansicht die ik al 30 jaar in
mijn bezit had. Ann Kitz, de dochter van Colville, gaf me
toestemming een afbeelding van het schilderij te publice
ren.
Na die reis in 2010 was ik vooral geïnteresseerd geraakt
in de tekeningen die Colville maakte in Zeeland en zocht
weer contact met Ann Kitz. Ik stuurde haar mijn Ballus-
frada-verhaal dat ik vertaalde in het Engels. Ze berichtte
me dat ze het verhaal had voorgelezen aan haar vader, kort
voor hij overleed in 2013. Via Ann kwam ik in contact
met Meredith MacLean, collectie-specialist van het War
Museum in Ottawa. Na enkele keren uitstel maakte ik in
februari 2015 een voorlopige afspraak om naar Ottawa
te komen om tekeningen en schetsen te zien die Colville
maakte aan het front in België en Zeeuws-Vlaanderen. Na
der onderzoek zal moeten uitwijzen of, behalve de schet
sen en tekeningen van Oostburg (minstens 2), IJzendijke,
Breskens en Westkapelle, er nog meer tekeningen zijn die
hij in Zeeuws Vlaanderen en op Walcheren maakte. Kort
voor mijn bezoek aan het War Museum werd ik door een
Canadese kennis er attent op gemaakt dat in The National
Gallery of Canada in Ottawa juist een grote tentoonstel
ling was geopend met werk van Alex Colville. Ik kon het
niet beter treffen.
Oorlogskunstenaar
Alex Colville was war artist: een militair die in de oorlog
werkt als journalist, en beeldend werk maakt van wat hij
ziet. De kunstenaar maakt ter plekke schetsen, die hij
later aanvult en verbetert of aan de hand waarvan hij een
nieuwe tekening, aquarel of schilderij maakt. Dat soort
werk is er van Colville in de collectie van het War Mu
seum in Ottawa. Altijd is aangenomen dat Colville alleen
aan de hand van schetsen en tekeningen heeft gewerkt. De
Entree van de Colville-expositie in The National Gallery of Ca
nada, Ottawa (foto Tien Heestermans).
