SIGNALEMENTEN
Nehalennia zomer 2016 nr. 192
De scholen syn planthov
van de gemeente
f* X
Het ondemijs
in Zeeland en
Staats-Vlaanderen,
1578-1801
23
Daar ging hij over naar de Chr. Gereformeerde Kerk en
was hij predikant in Arnhem en Utrecht. In 1925 werd hij
lector in de apologetiek aan de theologische school van
de Chr. Gereformeerde Kerk in Apeldoorn en in 1929
hoogleraar in Latijn, apologetiek en wijsbegeerte. In 1938
vroeg hij zijn ontslag en werd weer predikant. Vanaf 1941
was hij predikant in Middelburg. In 1946 ging hij met
emeritaat.
Bronnen:
Familienamendatabank Meertens instituut: www. meertens.knaw. nl!n fb/
Famielienamendatabank België: www.familienaam, be
Meertens P.J. (1947) Zeeuwse familienamen
Van Driel, L. (2007), Van Aarnoudse tot Zachariasse. Zeeuwse familienamen
Debrabandere, F. (2003), Woordenboek van de familienamen in België en
Noord-Frankrijk.
Debrabandere, F. (2009), Woordenboek van de familienamen in Zeeland.
Geraadpleegd op http://www, naamkunde, net/
http://encyclopedievanzeeland.nI/Categorie:Zeeuwen
http://www.zeeuwseankers.nl
Na veertien jaar onderzoek promoveerde Huib Uil, streekarchivaris van Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland, aan de
Faculteit der Geesteswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam, op het onderwerp 'Het Onderwijs in Zeeland
en Staats-Vlaanderen, 1578-1801Zoals hij zelf in het voorwoord vertelt, werd destijds zijn interesse voor dit onderwerp
gewekt, toen hij regelmatig zijn kinderen naar school bracht. Eind vorig jaar verscheen een publieksuitgave van het lijvige
proefschrift onder de titel 'De scholen syn planthoven van de gemeente' met als ondertitel 'Het onderwijs in Zeeland en
Staats-Vlaanderen.'
In dit boek wordt het onderwijs in Zeeland in de vroeg
moderne periode beschreven. Het startpunt ligt bij 1578
toen Zeeland was overgegaan naar de zijde van de Prins
van Oranje, het eindpunt bij de eerste landelijke onder
wijswet van 1801, die een einde maakte aan de lokale en
gewestelijke bemoeienis met het onderwijs.
Voor deze studie zijn alle mogelijke bronnen geraadpleegd
om een totaalbeeld te krijgen van de organisatie en de da
gelijkse praktijk van het onderwijs in Zeeland. De betrok
kenheid van de overheid, de rol die de kerk speelde bij de
organisatie en de invulling van het onderwijs, de school
meesters en andere onderwijsgevenden, hun sociale achter
grond, de vormen van onderwijs, de inhoud van de school
boeken, de aantrekkingskracht op leerlingen, de resultaten
van het onderwijs en het perspectief op de arbeidsmarkt,
het komt allemaal uitvoerig en systematisch aan bod.
Huib Uil komt met nieuwe inzichten over het onderwijs
in de Republiek en over de geschiedenis van Zeeland. Zo
wordt aangetoond dat het Zeeuwse onderwijs zeer succes
vol was en bijdroeg aan een hoge graad van geletterdheid
van de bevolking. Aan het begin van de negentiende eeuw
kon 82 procent van de Zeeuwen lezen en schrijven. Daar
door was Zeeland destijds koploper in Nederland.
Het aardige van het boek is, dat men het in eerste instantie
niet van a tot z hoeft te lezen. Ieder kan over 'zijn eigen
dorp' heel veel wetenswaardigheden vinden. Allerlei anek
dotes, met vlotte pen beschreven, maken het boek ook
voor de leek heel lezenswaardig. Het boek is geschreven
als proefschrift, maar zeer leesbaar door de toegankelijke
stijl en de vele voorbeelden.
Bijzonder is dat ook allerlei interessante gegevens over het
Flakkeese Sommelsdijk in het boek een plaats kregen. Dat
dorp behoorde immers tot 1805 bij Zeeland en viel in de
beschreven tijd onder de classis Schouwen-Duiveland.
Het boek bevat een aantal bijlagen, waaronder een uitgebreid
lijst met alle schoolmeesters uit de onderzochte periode.
Kortom: Deze studie over de oudere Zeeuwse onderwijs-
geschiedenis is een onmisbaar naslagwerk voor historici,
genealogen en liefhebbers van regio- en religiegeschiede
nis. Sterk aanbevolen!
Vermeldenswaard is nog dat Huib Uil op 26 april jl. door
Zijne Majesteit de Koning benoemd is tot Ridder in de
Orde van Oranje-Nassau.
Pau. H.
HUIB UIL
