Uiterst rechts Swanenburg; links
de bezittingen van de familie
Stroo, circa 1925. (Collectie fami
lie De Jonge-de Visser)
den als mede-eigenaren.38 Opmerkelijk is het feit, dat mr.
Willem Hendrik Vermaas in deze lijst staat vermeld. Het
is niet duidelijk of ook hij mede-eigenaar was. Hij werd in
1936 beëdigd als advocaat-procureur in Middelburg, waar
hij kantoor hield in de Noordstraat. Als zaakwaarnemer
wordt wederom mr. Heyse genoemd. Als gevolg van de
inundatie van Walcheren in 1944 raakten de laatstge
noemde eigenaren hun Walcherse boerderij kwijt. Van mr.
Vermaas is bekend dat hij in 1956 de grond kocht waarop
eerder Swanenburg had gestaan.39
Pachter De Visser
Tussen ongeveer 1923 en 1940 werd boerderij Swanen
burg gepacht door de familie De Visser. Het gezin van de
De Vissers bestond naast de ouders uit vier kinderen. Op
de boerderij waren tevens een knecht en een dienstbode
inwonend die meehielpen in het gemengde bedrijf. Naast
het bewerken van het land had men de zorg voor twaalf
melkkoeien, drie werkpaarden en wat kleinvee. De andere
boerenhuizen van de buurtschap Swanenburg werden
bewoond door de families Stroo, Maas en Van Vlaande
ren. Ook zij bezaten gemengde boerenbedrijfjes, met wat
bouwland en vee. Gezamenlijk vormden zij een kleine,
hechte woongemeenschap.
Toen in 1940 de oorlogshandelingen losbarstten op Wal
cheren bleef alleen de familie Stroo nog in het gebied
wonen. Swanenburg werd door de bezetter gevorderd. De
Duitsers bouwden in de duinen een zogeheten kustbatterij
met de naam Veste Heldburg. In de volksmond werd het
verdedigingswerk simpelweg Swanenburg genoemd. Deze
batterij was voorzien van een kanon. Wanneer dit in actie
kwam, werden vanwege de luchtdruk telkens enkele dak
pannen van het huis van de Stroo s afgeblazen.
In oktober 1944 werden de Walcherse dijken op vier plaat
sen gebombardeerd door de geallieerden, waaronder de
Vlissingse Nolledijk. Hierdoor werd het zuidwestelijke
deel van Walcheren onder water gezet, met als doel de
Duitse bezetter te verjagen. Het duurde vervolgens meer
dan een jaar om Walcheren vrij van water te maken. Door
het geweld werden alle panden van de buurtschap Swa
nenburg verwoest.
Restanten
De enige landschappelijke herinneringen aan Swanenburg
vinden we in de vorm van een bij de boerderij horende
waterpartij in het Vlissingse Nollebos, direct achter het
clubhuis van tennisvereniging DOS, en in de vorm van
het eerder genoemde eiland waarop het slot tot circa 1730
stond. Deze restanten zijn nog altijd goed zichtbaar.
Het is een kwestie van toeval dat het eiland, nu schierei
land, behouden is gebleven. Tijdens de inundatie werd
het eiland weliswaar aangetast, maar bleef het behouden.
Vervolgens heeft men op het eiland en in de verdere om
geving, het zogeheten Westduingebied, bomen geplant.
Dit stukje kustgebied vormde op die manier een soort
verlengstuk van het eerder aangelegde Nollebos. Het ei
land lag weliswaar binnen de bestemmingsplannen uit de
jaren zeventig en tachtig, maar de bosstrook werd bestem
peld als "te handhaven bosgebied". De strook lag tussen
de duinen in het westen en een watergang in het oosten.
Bij de voltooiing van het Westduinpark in 1982 heeft men
het eiland dus ongemoeid gelaten. Hoogstwaarschijnlijk
hebben de planmakers in het verleden niet beseft dat hier
binnen het eiland lag waarop Slot Swanenburg van Apol-
lonius Ingels ooit stond te pronken.40
Detail uit de Chromo topografische kaart van Walcheren (ca.
1910)
