De voorbereidingen
De dag van het huwelijk
Bruidspaar Van Dam-Heerschap
die uitging van de diaconie van de Ned. Herv. Kerk van
Ouddorp. Ze had daarvoor geen opleiding gevolgd, de
hoofdleidster, juffrouw Spek, die wel gediplomeerd was,
maakte de andere meisjes wegwijs, hoe de zaken in de
klas aangepakt moesten worden. De kleuterschool maakte
gebruik van drie lokalen van de openbare school. In begin
was het salaris vier gulden per week.
Al heel jong mocht ik af en toe met mijn zus mee. De
meisjes van de openbare school sjouwden dan met mij
rond op het plein, vóór schooltijd en in het speelkwartier,
want ik was immers het broertje van de geliefde juffrouw
Jansje.
Per 1 maart nam mijn zuster ontslag om zich thuis voor
te bereiden op haar huwelijk. Veertien dagen vóór het
huwelijk gingen ze in ondertrouw. Dat was toen nog een
plechtige gebeurtenis. Het bruidspaar werd in een aparte
kamer in het gemeentehuis door ambtenaar van de bur
gerlijke stand Bram Kapteijn ontvangen en er werd koffie
geserveerd. Alles bij elkaar een plechtige ceremonie. Ze
waren na afloop 'onger boön' fonder de geboden van de
wet op het huwelijk). Dat was zo in Ouddorp de uitdruk
king. De aankondiging van het huwelijk werd aangeplakt
in het 'kastje', zoals dat genoemd werd. Dat was het
gemeentelijke publicatiebord, een platte kast met deurtjes
met gaas voor de openingen, die aan de zuidelijke gevel
van het gemeentehuis hing. De uitdrukking was dan: 'Hei
't al 'ezieje, wie d'r in 't kassi hange.'
Het was trouwens die dag feest bij ons thuis. Dat feest ging
trouwens nog twee weken door, behalve op zaterdag en
zondag. Allerlei gasten werden voor 's avonds beurtelings
uitgenodigd: de ouders, broers en zusters van de bruide
gom, ooms en tantes van beide zijden, neven en nichten,
de buren, wederzijdse vrienden. Er werd koffie geserveerd
met een koekje van de bakker erbij, want vanwege de
drukte had men geen tijd om als gebruikelijk zelf koekjes
te bakken. Daarna voor de mannen hoogstens twee bor
reltjes, oude jenever of vieux en voor de dames 'n glaasje
weck (ingemaakte vruchten uit eigen tuin). En niet te
vergeten: de sigaren en sigaretten, die in grote
glazen bekers in overvloed op de tafel gezet
werden. Tegenwoordig niet meer voor te
stellen. Iedereen was mondeling uitgenodigd.
Kaarten waren in beperkte mate verstuurd.
Ik zat inmiddels zelf op die kleuterschool.
Wat ik vreemd vond, is dat ik in de weken
voor het huwelijk elke middag een half uur
vroeger naar huis gestuurd werd. Ik begreep
daar niets van, maar op de dag van het
huwelijk werd mij in het gemeentehuis van
Ouddorp duidelijk waarom.
Al weken voor het huwelijk begonnen de
voorbereidingen. Data werden vastgesteld en
er moest gezorgd worden dat er een mooie
bruidsjapon was. Die werd voor mijn zus
gemaakt door een nichtje van ons dat heel
handig was met naald en draad. Moeder, die
ooit opgeleid was voor coupeuse, ging met
mijn jongere zus een dagje naar Rotterdam
de stof ervoor kopen. De aanstaande bruid was er niet bij
betrokken, zij moest overdag immers werken op de kleu
terschool. Ze vertrouwde maar op de goede smaak van
moeder. Het werd koningsblauw velours-chijfon, een soort
zacht fluweel. Het werd een lange japon, met een sleep.
Mijn zus heeft hem nog. Moeder maakte zelf een sluiertje
van tule met fluwelen nopjes, de stof aangeschaft bij Keetje
Mastenbroek, ook begrip in Ouddorp als het stoffen en
hoeden betrof. De bloemen voor het bruidsboeket en de
corsages werden uitgezocht bij bloemenzaak Korteweg in
Middelharnis.
Dat was natuurlijk een heel drukke dag. Een dure locatie
was toen niet in beeld. Het bruiloftsfeest was gewoon
thuis bij de bruid. Daarom moest de voorkamer helemaal
'omgeturnd' worden. Meubels werden naar een andere
plek in huis verplaatst, alleen de tafel en de stoelen bleven
achter. De bladen van de tafel werden uitgetrokken en de
tafel werd bekleed met wit damastpapier. Stoelen werden
bij buren geleend. Er ontstond een opstelling met stoelen
twee rijen achter elkaar. Onvoorstelbaar hoeveel mensen
er nu in gestouwd konden worden. Ieder ging zich op zijn
'paasbest' optutten. Haren werden gewassen in een teiltje
in de gootsteenbak, want van een badkamer met wasbak
ken en douche was toen nog geen sprake. Ieder rook naar
shampoo en zeep. De bakker kwam de gebakjes brengen,
de tafel werd versierd met bloemen en gedekt met glazen
en bordjes. Natuurlijk werden ook de bekers weer gevuld
met sigaren en sigaretten. Aan de einde van de morgen
kwam Korteweg uit Middelharnis met zijn bestelwagen
met houten ombouw de bloemen brengen: een boeket als
een mattenklopper van anjers en aspergegroen, een cor
sage voor de bruid en bruidegom en een diadeempje met
anjers voor de bruid, waar het door moeder vervaardigd
sluiertje werd bevestigd. En zo reden we vroeg in de mid
dag in gehuurde en geleende auto's naar het gemeentehuis.
Daar wachtte ons een verrassing: de kinderen van de kleu-
