m
24
Verhalen en gedichten
De Schöönmaek
het huwelijksregister van Groede.
Het jonge Pietje Lampier moet dus al heel vroeg met zijn
moeder mee om bedelend de kost bij elkaar te schrapen.
Het noodlot slaat toe op 4 februari 1891 als het jongetje
door het ijs zakt van de vaart en verdrinkt. Amper 5 jaar
oud.
Op 28 april 1903 overlijdt Simon Faro in zijn huisje, Dam
straat 9 in Schoondijke. Hij werd slechts 60 jaar.
Zijn vrouw, Francina den Hollander, overleeft haar man
bijna 10 jaar. Zij overlijdt op 79 jarige leeftijd op 12 sep
tember 1911 in dezelfde woning als haar man.
Met heel veel dankbaarheid heeft Jacobus de le Lijs en zijn
vrouw, Helena van de Velde, afscheid mogen nemen van
deze goede en zeer bijzondere mensen. Zij hadden immers
Jacobus in hun hart gesloten. Zij waren op beide begrafe
nissen aanwezig, evenals de moeder van Jacobus.
Helena van de Velde en Jacobus de le Lijs trouwen op 6
december 1894 in het gemeentehuis van Schoondijke. Een
memorabele datum: Was Jacob op die dag jaren geleden te
vondeling gelegd? Helena (Lène) was toen 19 en Jacobus
(Ko) 21 jaar. Natuurlijk waren zijn stiefouders daarbij aan
wezig. Omdat het jonge stel nog geen woning had, trokken
ze in bij de familie Faro op het adres: Damstraat 9.
Hier werd op 10 april 1895 hun oudste zoon geboren:
Abraham de le Lijs.
Toen Helena van de Velde ouder werd en ze haar krachten
voelde minderen, vond ze het best moeilijk om haar zoon
Jannis hier te moeten achterlaten. In het vertrouwde huis
van opa en oma Faro.
Op 24 februari 1959 was het zover dat Jannis voor altijd
afscheid moest nemen van zijn moeder. Vader Jacobus
was al overleden op 8 juni 1944. Voortaan woonde Jannis
alleen met zijn herinneringen in het ouderlijk huis. Jannis
heeft nog zon 20 jaar van zijn pensioen genoten. Hij kon
hier blijven wonen vooral door de goede hulp van zijn
buurvrouw Suzanna Goosen, waarvoor hij haar heel dank
baar was. Jannis overleed op 17 november 1985.
Toen Francina de le Lijs ouder werd, was het voor haar
ook steeds moeilijker om bedelend door de streek te
blijven lopen. De mensen zeiden dan ook: "Ze loopt voo
schao en baote". Maar wat was eraan te doen? De mensen
in Schoondijke hadden het er moeilijk mee, maar wie wist
raad? En uitkomst? Niemand.
De oprichting van Rozenoord in Sluis gaf misschien een
oplossing. De gezamenlijke diaconieën van de hervormde
kerken in West-Zeeuwsch-Vlaanderen hadden besloten in
de leeggekomen villa Rozenoord in Sluis, een onderkomen
voor bejaarden uit de streek op te richten. En Francina zou
daar opgenomen kunnen worden. Het is de hervormde
kerk van Schoondijke die zich hiervoor sterk maakte.
De Eerste Wereldoorlog was nog maar enkele maanden
aan de gang, toen op 24 november 1914 de plaatselijke
dorpsveldwachter Francina met de tram naar Sluis bracht.
Naar Rozenoord. Daar heeft ze nog een aantal goede jaren
gekend. Op 13 januari 1923 kwam op 81 jarige leeftijd het
einde aan het veelbewogen leven van Francina de le Lijs.
Francina de le Lijs
1842-1923
Jacobus de le Lijs
1873 -1944
1Pieter
Machiel Lamper
1858 -?
Helena van de Velde
- 1959
1886-1891
2. Abraham 1895-1963
3. Jannis 1913 - 1985
Bronnen:
Gemeente-archief Sluis, Oostburg.
Met dank aan:
Archiefambtenaren.
Bewoners uit Schoondijke.
Ieder voorjaer in naejaer wast wêêr 't zelfde liejd'ie: de
schóönmaek kwam d'r wêêr an.
't Was al half maert, dus Aegie vong 't haoge tied om d'r
met te beginnn. s Oches vroeg, 't was bie vuuve in nog
harstikke donker, lagge ze saeme in de bestee, Aegie
zeit: 'Kommer joe kan op je nist blüüve ligge, mar ik góó
beginne.'
Noe mo' je wete dat Kommer mankerende was. Hie voel-
nde z'n eige al daegen nie goewd. Gistere was 'n naer d'n
dokter eweest. Niet dat 'n dat noe zelluf woe, mar Aegie
bleef d'r mar over zaoneke. Ze zeit: 'Noe góó je êêrst naar
d'n dokter aers góó ik 'ie brienge.' Aegie was nie iemend
die 'n blad voor de mond nam, dus Kommer docht bie
z'n eige: Lae 'k mar góó, ik wil 't m'n eige in d'n dokter nie
andoewe da'k saeme mit Aegie deer naer toe mot.
Toet 'n bie d'n dokter al z'n klachtn verteld hao, zei diejn
ouwen Bulthuis: 'Ik denk dat u last heeft van een stevige
blaasontsteking. Het beste is om de bedstede maar op te
zoeken en 24 uur uw urine op te vangen. Morgenochtend
om 11 uur kom ik even bij je kijken en dan neem ik gelijk
de urine mee om deze op te sturen naar het laboratorium
van het ziekenhuis. Hier zijn wat tabletjes waar je alvast
mee kunt beginnen. Dan zal je zien dat het morgen alweer
beter gaat.'
Kommer gieng mit de raed van d'n dokter wêêr naer hüüs.
In vertelnde alles an Aegie. Aegie zocht de nachtspiejgel
