Nehalennia winter 2017 nr. 198
In de polder
Noodmaatregelen verkeer en vervoer
Het herstel
11
Zicht op de Snellemarkt te Kruiningen, voorjaar 1953.
plaatsvinden. De politie voerde in de polder patrouilles uit
per boot. Het Amerikaanse leger heeft vanuit het Duitse
Saarland manschappen en amfibievoertuigen (DUKW's)
ingezet. De militairen brachten van daaruit ook hulpgoe
deren mee.
Maandenlang (van februari tot juli 1953) bleef de Kruinin-
gerpolder onder de invloed van eb en vloed en gingen er
bij iedere vloed meer en meer gebouwen verloren. De ach
tergebleven mensen hebben er tijdens hun verblijf maar
het beste van weten te maken. Naast het uitvoeren van
werkzaamheden was er ook tijd voor gezelligheid. Er werd
'een kaartje gelegd' of men praatte wat.
De in de polder terechtgekomen veerboot Willemsdorp
is op 16 februari vlotgetrokken en de polder uitgevaren.
De diepgang van de boot werd verminderd door er aan
weerskanten pontons aan te lassen, die vervolgens werden
leeggepompt.
De watervoorziening vanuit Brabant naar het gebied ten
westen van de Zanddijk werd door een noodwaterleiding
op palen vanaf Oostdijk tot aan de Zanddijk hersteld.
Om een grote kreek ter hoogte van de Rijksweg over te
steken werd de leiding daar gedeeltelijk op houten palen
aangelegd. Deze steeds breder wordende kreek was ont
staan door het uitschuren van een watergang vanaf de
Veerhaven tot ver in de polder. De houten palen van de
leidingoversteek werden later vervangen door een stalen
noodbrug, gebouwd door militairen. De constructie met
palen bleek niet sterk genoeg om de sterke stroom in de
kreek te weerstaan.
De overspoelde en zwaar beschadigde Rijksweg was zelfs
bij laagwater niet door het wegverkeer tussen Krabben-
dijke en Goes te gebruiken. Daarom werd er een omlei
dingsroute aangelegd via de Zanddijk en de binnendijken
aan de noordzijde van de polder tot aan Oostdijk.
Ten westen van de spoorcoupure in de Zanddijk werd een
weg aangelegd, omdat de oorspronkelijke weg aan de oost
zijde van de coupure steeds onder water kwam te staan
en hierdoor onbruikbaar was geworden Het weggedeelte
over de Nieuwlandsebinnendijk, die een zee-werende taak
had gekregen en te zwak was om verkeer te dragen, werd
via een snel onderlangs deze dijk aangelegde noodweg (de
Inundatieweg) omgeleid.
Het spoortracé in de polder heeft door de stroming in de
polder eveneens grote schade opgelopen. Omdat er over
de weg onvoldoende capaciteit was om transport van
goederen van en naar Goes te verwerken, werd besloten
de spoorlijn zover te herstellen dat er bij laagwater een
goederentrein de polder kon oversteken. In de laagwa-
terperiodes werden twee rijen bekisting aangebracht met
daartussen een enkel spoor. Dit werd de badkuipspoorlijn
genoemd. Het was toen mogelijk op onregelmatige basis
een trein door de polder te laten rijden. Dit hield natuur
lijk ook in dat na de passage van een trein de vloeddeuren
in de spoorwegcoupures aan de Zanddijk en de Nieuw-
landse binnendijk weer tijdig voor het hoogwater water
dicht moesten worden gemaakt.
Bewoners op excursie terug in het dorp, zomer 1953.
Er werd door waterbouwkundigen een plan bedacht om
de gaten in de zeedijk stuk voor stuk te dichten, waarbij de
Veerhaven als laatste sluitgat zou moeten dienen. Om de
benodigde grote hoeveelheden zand te kunnen aanleveren
werden in de Westerschelde twee perszuigers ingezet.
Allereerst was het noodzakelijk de stroming in de zeedijk
gaten te verminderen. Daarom is men begonnen met het
herstel van de Kadijk/Lavendeldijk, zodat de hoeveelheid
water die daarvoor de polder van Waarde steeds in- en
uitstroomde nu niet meer door de gaten in de zeedijk
stroomde, wat de stroming verminderde. In de Lavendel-
dijk was, middenin Oostdijk, een groot gat gevallen en er
zat een kleiner gat ter hoogte van de huidige dijkkruising
Luchtenburg met de N289 (de oude Rijksweg). Deze gaten
zijn gedicht met twee rijen ingeheide palen waartussen
zandzakken werden gestort. In de Kadijk waren in to
taal dertien gaten geslagen en ter hoogte van het huidige
Luchtenburg zaten verschillende stroomgaten in het land,
uitgeschuurd tot zelfs tien meter diepte.
Het herstel van de Kadijk heeft behoorlijk wat tegenslagen
gekend, waardoor de werkplannen regelmatig moesten
worden bijgesteld. Voor het herstel van deze dijk vanaf de
zeedijk tot aan Luchtenburg, besloot men een grote lus
