Zeeuwse familienamen
was. We hoeven hier maar te denken aan Jan Wolkers,
Maarten 't Hart en Franca Treur. Men had het geloof dan
afgezworen en in de plaats daarvan iets anders gevonden,
wat dat dan ook mocht zijn. In Wormen en Engelen is er
iets heel nieuws aan de hand. Meerdere recensenten heb
ben daarop gewezen. In deze roman wordt juist gezocht
naar manieren om dichter bij het geloof te komen. Het is
als het ware een zoektocht naar wat geloof nog betekent in
een seculiere wereld.
Dat zoeken wordt op verschillende manieren gedaan:
observeren, gesprekken voeren, lezen over diverse zaken
die met geloof te maken hebben, - achter in het boek
staat dan ook een indrukwekkende lijst van geraadpleegde
werken -, het afnemen van interviews, die in het verhaal
moeizaam verlopen, omdat afspraken steeds weer worden
uitgesteld.
Een motief dat steeds weer opduikt is 'het zichzelf weg
cijferen, zich niet op de voorgrond plaatsen, juist afstand
nemen.' Zoals Bram opmerkt: ,Het maakt uit en aan wie je
een verhaal vertelt. Zowel jouw leven als dat van een ander
zal erdoor veranderen.' Bram heeft een interviewproject
opgestart. Hij merkt daarover op: 'Het interviewproject is
een manier om minder met jezelf bezig te zijn.'
Het einde van het verhaal: 'We zingen bij het graf van
Wilfried. Ik denk aan organisatie.' Ons probleem heet orga
nisatie, het gestalte geven aan vage verlangens.'.
'Al die losse informatie, de interviews met jou (Wilfried) en
met Paul, wat moet ik ermee?'
Je wist natuurlijk dat ik naar je goedkeuring hengelde.
Jij: 'Het probleem als je van iemand zegt: "Wat ben je mooi,
knap en slim" is dat alle anderen jaloers denken:"En ik dan?
Ben ik soms niet goed genoeg?" Jaloezie is een kwaal die je
moet uitroeien. Eigenlijk zou je moeten antwoorden: "Nee,
jullie zijn niet goed genoeg." Blz. 260/261.
Het verhaal eindigt zo:
'We zingen en het is alsof we niet meer kunnen stoppen.
Ontsteek in onze duisternis een vuur.'
'Ik ga je snel wat data sturen.' Ja dat zal ik straks, na de be
grafenis, tegen Paul zeggen. 'Ik kom wel naar Flakkee. Dat
is handiger.'Paul zal het goed vinden. Waarschijnlijk zullen
we het uitstellen.
Maar nu zingen we nog. We herhalen de woorden, steeds
weer die melodie. Een ritueel stelt het einde van een woord
uit. We zingen de woorden, tussen de bomen door richting
het graf van Wilfried en ook het lied laat ons achter.
Opvallend zijn hier de woorden wij en ons, niet het woord
ik.
Hoofdthema
Wat is het hoofdthema van deze roman? De schrijver ant
woordde: 'Dat wij altijd kunnen transformeren naar iets
hogers.' In dit verband ook de titel Wormen en engelen uit
het motto, dat aan het verhaal vooraf gaat, uit een boek
van de zestiende-eeuwse ketter Menochio: wormen blijken
uiteindelijk engelen te zijn.
De stijl van het boek
De schrijfwijze maakt mede dat het een genot om het boek
te lezen. In trefzekere beeldende zinnen worden situaties
geschetst, soms ook met humor. Omdat gebruik wordt
gemaakt van e-mails krijgt iedere persoon zijn eigen stijl.
Wat de inhoud betreft is vooral het laatste deel niet ge
makkelijk. De schrijver geeft blijk van een grote belezen
heid, eruditie noemt men dat ook wel.
Trots op Flakkee
In hoeverre is Maarten van der Graaff trots op Flakkee?
Hij antwoordt dat hij met het woord 'trots' niet zoveel
heeft. Anders gesteld: Wat maakt dat hij graag weer te
rugkomt op Flakkee? Het antwoord is: 'Het landschap,
de lichte luchten en de zee, en natuurlijk mijn familie en
vrienden.
Nehalennia zomer 2018 nr. 200
Familienamen in de kijker: De Jonge en Dekker
Veronique De Tier
Kent u in uw familie- en vriendenkring iemand die Dek
ker of De Jonge heet? Het zou een wonder zijn als dat niet
zo is. Het zijn immers heel frequente namen in Zeeland.
In de volkstelling van 1947 werd de familienaam De Jonge
2.032 keer genoteerd in Zeeland. Het was daarmee de
meest frequente naam in de provincie. De volgende na
men in het Zeeuwse lijstje Dieleman en Dekker moesten
het stellen met 1.140 en 1.127 naamdragers. Ook in 2007
blijken deze familienamen nog massaal voor te komen
in Zeeland. De naam Dieleman bespraken we al in een
vorig nummer. Deze keer bekijken we de andere twee uit
de top drie. Waar komen de namen De Jonge en Dekker
vandaan?
De meest voorkomende familienaam In Zeeland:
De Jonge
Wat betekent de naam?
De Jonge is een bijnaam, die oorspronkelijk aan een per
soon werd gegeven om hem te onderscheiden van zijn
vader, de oude of eventueel van een oudere broer. Het is
logisch dat het een veel voorkomende naam is: een van
de eerste mogelijkheden om twee personen met dezelfde
voornaam van elkaar te onderscheiden is immers het ver
schil in leeftijd. De naam komt dan ook heel frequent voor
in heel Nederland en België in verschillende varianten: de
Jong, de Jonge, de Jonghe, de Jongh, d'Jong, Jonk enz.
Enkele naamsvermeldingen in Zeeland
Familienamen zijn pas officieel vastgelegd in 1811, maar
lang daarvoor werden in bepaalde regio's de familienamen
al erfelijk. De naam de Jonge komt dus al heel vroeg voor
in Zeeuwse archiefstukken. De variant met gh bijvoor
beeld werd al in 1381 opgetekend in Hontenisse Jan de
Jonghe, Joos de Jonghe). In 1420 woonde in Zierikzee een
Jan Lievenszn. de Jonge en in 1592 werd een Cornelis Jansz
de Jonge genoemd in Heinkenszand.
17
www.cbgfamilienamen.nl
Jonge, de 13.994 personen
www.cbgfamilienamen.nl
