gen afgehehe, en mit die kouwe winter ka je de zeakrael
we t schor uitkieke tot Paesen. Op de tillevisie kookte ze
asperges mee zalm in dan kwam dur nog een stikje houd-
blad en een stengeltje zeekrael op.
Neje dat was vroeher angders. Moe hing elke ochtend mee
dur mandje langs de aspergebaeden. Aerpels in butter-
sause in un ei durbie. Zeekrael aete mun nie, dat was voa
arme maensen. In de vorige eeuw sneeë dur broers zee
krael om een centje bie te verdienen, 't Was ma een aerm
aerbeiersgezin dae achter de molen bie Tureluur.
Als ik un verhunning kriehe, he mun drie jongens soms
mee. Dan loapen mun langs het bord "kwetsbaar hebied"
ut schor op, mee moe dur ouwe pannetjes. Zo rond Paesen
dan hea t un bitje hroeie. De holven slae tegen de stenen.
De veuhels zitte op de piere. Vaek vertelle ik over pa in
moe, ullie opa in oma. Z ébbe opa nie hekend. In ie moch
zun kindskinders nie zie, wat jammer toch ee. Ie overlee a
jonk, wat dienk je, een crisis, een oorlog mee waeter, een
rampe. Derom vertaelle ik vee. In ondertussen snieëen
me. Mun neme boterammen mee in dan die zeekraele
derop, jonges wat is dat lekker. Ondertussen luustere ze.
Pa in moe hienge trouw nae de kaerke, en ikke ok natuur
lijk. Prachtige verhaelen. Die van die wieze in die dwaeze
meisjes. Ik was altiet benauwd dat ik zo'n dwaes meisje
zou weze, want ik kan nie zo hoed opbluuve 's aeves. 'k Mo
der 's oches a vroeg uut vo mun waerk in de zurrege. Je aor
overa van dat henerasiepact, dat ouwe maensen een dagje
ruile mee de jeugd. Das mooi, in ongze straete riee der op
vriedags aome campers weg. Ma die waereke in oare be-
drieven. Un poasje helehe baelde ik mee zo'n man van de
vakbond, die vertaelde dat ter hin jeugd wou waerke in de
zurge en dammen nog un poasje dumoste. Mae tis mooi
waerk.
Voraol mee die maensen die verdriet hebben om ulder
ouwers die uut dun tied bin. Ze praete dur vaek nog mee.
Maensen van buuten zehhe soms "ze bin nie wiesder".
Dan zegge'k nie zovee, ze zu 't ok lere.
Mun kinders kenne die verhaelen ok nog. Ze he nie vee
nae kaerke want ze waereke zondags. De zurge ee. De
vrouwen motte ok waerke natuurlijk. Ma as t zeakrael sei
zoen is bin 'k 's aeves vaak even op 't schor. Langs dat bord
kwetsbaar hebied ene. Soms snieë, soms prakkezere. Dan
dienke ik an pa in moe, an mun familielje, mun man, ong
ze kinders, ongze kleindochter. As ik mun oagen dichtdoe
kan k ze oame zie, zelfs mien opa en oma. Die loape nog
in dracht, ik zie ze deu 't zeakrael haen, in barre tieën.
Dan zovee water, in dernae op zun burhers. De dracht in
de mooie kraelen verdronken mee de ramp. Eenvoudige
maensen ma o wat weare ze wies. 'Z ieuwe der lampe
brangdend, ze waere der klaer vo. Un crisis, un oorlog, un
rampe. In dan oare ik moe zinge. Dat maes zong totda ze
nie me kon. Ongder het soppen in ongder het waerken.
Azz ik meneihe zurhen maeke over de toekomst van mun
kinders in kleinkind, dan oare ik moe zinge.
"Kom kinders wees noe wies, ghe onderweg nie striee".
Kwa, t is nog koud, ma wea voorjaer. Ik gae ne t zeakrael. 't
Kan nog net vo dun donker.
Pa in moe, je wete ut ee, ik bin nie wiesder. Ma as ik ne dat
kwetsbaer hebied gae, dien dwaesheid om in dat kouwe
waeter zeakrael te snieën, kom ik steeds een stikje dichter
bie julder.
Die wiesheid, om du te haen, waerkend in zingend.
'k Bin dur bienae klaer vo.
Nehalennia zomer 2018 nr. 200
M'n stikje
Volkskunde
Die blaoren waoren net visnetten
Zitten judder ook wel 's zó maor 'n uurtje op d'achterstraote?
Lekker in 't zonnetje of'n bitje in 't schaotje? In 'n lekker
koel windje? Das genieten ee? 'n Bitje kieken naor 'n paor
vlinders die verbie vliegen en een lege plestic zak die van d'n
êêne kant van d'n 'ofnao den anderen waoit.
Zó zat ik 'n paor daogen geleejen achter 't 'uus, onder 't zon
nescherm zó maor wat in m'n 'ojje te kieken. Nao de slao, de
peetjes en de komkommers. Die binnen trouwens allemao
schöóne gelukt ditjaor. Da kan je van m'n boontjes nie zeg
gen. Belange nao nii. Wel drie kêêr geplant en ielke kêêr
kwaomen ze nii op. Aïli, toch nii allemao. En dan moe je d'r
'n bitje bieplanten, mao da's toch gêên tiene. Nêê, dan gaot
het beter mee m'n kooien. Die staon d'r schöóne bie. Daor
enk wérkelijk geluk mee had. Jao, dat moet 'n méns ook
's én ee? Zonder geluk vaort niemand wel, zeiden vroeger de
ouwe ménsen.
Die köölen gaf ik natuurlijk zó noe en dan 's aovus wat wa
ter. Nie te veel, want dan slaot de grond dichte en gaon de
wortels nii de grond in.
Vorig jaor stoengen die kóólen ook schöóne op dezen tied,
mao toen kwaomen die ripsen en ze vraoten d'rflienk an.
Ze stoengen voo schandaol. Echt wao. M'n buurman van
achterom, die 'n paor kêêr per dag langs m'n 'of e fietst,
stoeng mee traonen in z'n óögen te kieken nao die kóólen.
Ielke daggoengen ze achteruut en 't ènde van 't liedjes was,
dan 'k ze op 'n vroege morgen allemao uutrok en in de
groene container stak.
'Da za me nóóit nie mêêr overkommen,' docht ik bie m'n
eigen. Van 'n vrouwe uut 't durp die ook goed kan 'oevenie-
ren, kwam ik te weten, datje d'r 'n net over moet spannen.
"Een netjoengen," zei ze, das 't beste. "Dan ei je glad gêên
bitje last van ripsen."
't Net dat deze zeumer over defrènzen lag, kwam me goed
te passé. Tussen vier paoltjes 'angt 't noe gespannen over m'n
kóólen. Alli gespannen. Ook 'n bitje sluts 'óór. Dan beweegt
't wat in de wind. En die witte vlinders vliegen d'r wel wat
rond en over, maar ze kunnen d'r nii onder. En zoeken dan
ze doen, joengen, naor 'n gaotje ofgarretje. Mao dat lukt
vaneiges nii ee. Kan je begrupen. 't Is secuur gedaon. 't Is
schöóne om d'r 's 'n uurtje nao te kieken. Zó midden op den
dag, as 't boven de twintiggraoden wóördt, dan kommen ze
angevlogen ee. Die witte vlinders. Recht op m'n kóólen af,
mao ze kunnen nie deu dat net ee. Toch bluven ze prombe-
ren. En weetje wien d'r ook blieje is mee dat net? De katte
van 'n paor 'uzen vèder. Spook, zó 'êêt die. Die spriengt ach
ter die vlinders, mao ielken kêêr mis. As tie dan nao 'n tiidje
gaot liggen, dan legt die z'n eigen tegen dat net. Lekker in 't
zonnetje. Die rekt z'n eihen 's uut, kiert z'n óögjes en gaot 'n
dutje doen.
je kóólen staon d'r schöóne bie,' roept de buurman van over
de straote. Ik knikken maor 's. 'Jao, gaot ie vèder, vorig jaor
toen waoren die blaoren mee al die gaoten toch niks ee? 't
Waoren net visnetten.'
Ik knikken nog maor 's en dienken: 't Ênejaor is 't andere
nii. Zó is 't toch?
Rinus Willemsen
'n Kêêzetaorte bakken
Bij iedere boerderij, maar ook in de meeste pastorietuinen,
stonden vroeger fruitbomen. Bijna altijd trof je er een ker
senboom en ook wel een morellenboom aan. Een morel is
een soort donkere, zure kers.
Voor het bakken van een kêêzetaorte nam men 2 pond
kersen of een pond kersen gemengd met morellen. Door
het mengen van de kersen met de morellen, werd de zoete
smaak vervangen door een matige rêêuwse smaoke.
De rijpe, maar niet overrijpe vruchten werden goed ge
wassen en gekookt tot het meeste sap was verdampt. Eerst
werden de overrijpe vruchten, de pitten en de steeltjes
verwijderd. Na een poosje gekookt te hebben, werd het sap
eraf gegoten. De overgebleven vruchten werden vermengd
met een paar goed fijngemaakte beschuiten. Kaneel en
suiker naar behoefte erbij en een eetlepel boter. Sommigen
deden er ook halve geraspte citroenschil bij. Vervolgens
nog een kwartiertje op het vuur om alle smaken te ver
sterken en dan werd de massa in de kelder gezet om af te
koelen. Daarna werd alles in deegbakjes geschept en kon
de visite komen.
Die deegbakjes, de naam zegt het al, werden gebakken
van deeg. Voor ca 20 taarten was ongeveer 6 ons gezeefde
bloem nodig, 30 gram gist, 3,5 dl koude melk en een ei.
Het geheel goed kneden, witte basterdsuiker en 1 ons bo
ter. Alles nog een flink kneden, laten rijzen en dan met een
lepel doorslaan. Dit drie keer herhalen met een tussenpoos
van 10 minuten. In het deksel van een blikken bus (door-
Wim de Vrieze won de derde prijs in de schrijfwedstrijd die door
de SCEZ werd georganiseerd naar aanleiding van de Wereldver
teldag.
Sankie Koster vertelt in 't Kerkje van Ellesdiek haar winnende
verhaal vier. Zij was de winnaar in de categorie van ingesproken
verhalen.
