Dan komt 'n wêêr nae buten.
P. Noe magge m'n van boerinnen wel houwe zoeveel as m'n
wille,
Mar ik zégge je dat de wuufies uut de stad stikken beter
binne.
Uuze waven binne te bot, ze hè aok dat verstand niejt.
Dit wuufie beheerst d'r ambacht, zóó 'n is 't'r in 't hêêle land
niejt.
Mit tegenzin hè 'k ofscheid van d'r enome.
In ik zei tegen d'r da 'k wêêr gaauw bie d'r vromme zou
komme.
Mar noe góö 'k wêêr nae de meule. Hé slaep ie Jöósie?
J. Nêê, mééster niejt iedereen die snurkt, slaept.
P. Gut, Jöósie, ik hè zöó'n goeien zin. Dêêr hè m'n toch 'n
aeventuurtie beleefd!
Ik hè van m'n leven nog nóóit zöó'n heerlek halfuurtie
ehaod.
Piet vertelt Joosie uutvoerig wat 'n allemaele meeemaekt
heit. Bie zóö'n heerlek wuufie mit zokke fijne klêêren an
liekent z'n eige vrouwe meer op 'n zandschuute die niejt
van z'n plekke te kriegene is. Joosie is êêrst nog wat wei
gerachtig mar góönde weig 't verhael kriegt 'n d'r aok wel
zin in:
Durf ie nog te zèggene daj' van m'n houdt?
Joe geilen bok, joe zal m'n niejt mêêr voorliejge.
Ik zal je lêêre, schelm, eerleke vrouwen te bedriejgene.
Noe kom ie twêê kêêr achter mekaore, in aors haest nóóit.
In 'n hêêl kwartaol hei bie mien mar vuufkunsies vertoont.
Wat mot ik toch mit zöó'n geilen hond beginne?
Laopt naer de galge, vule vleisdiejf. Oh ik raeke nog buten
m'n eige,
Ik zégge dat 't nog 'n wonder is, da 'k ie licht nog in je aogen
gunne.
Je zult d'n dag niejt mêêr beleve da j bêênen onger m'n zal
steke.
Krieg de koorse! Wees vervloekt, geweldige schavuut daj'
bint.
Och hoe kom ik toch an zöó'n veint. Ik brulle m'n aogen d'r
nog uut!
Jöósie, rent geschrokke mit z'n broek nog in z'n hand nae
buten.
Wat voor d'n duvel hè 'k m'n eige dêêr lêêlek verkeke!
Hêêrementied! Dat is vrêêselek. Noe hè m'n de baezin te
schande emaekt!
M'n harte klopt in m'n keele. Ik beve nog over hêêl m'n lief!
Oh zeve zakken mit krinten! Hoe gieng dat wuufte kêêr!
Azze m'n te pakken ekrege hao, dan hao ze m'n mit d'r pöö-
ten vernield.
J. Oh, ik zou wel wille da 'k nog 's zöó'n kêêr mit m'n neuze
in buttere zou valle!
Wat zou ik kosse, hoe zou ik kroewle! Oh, wat zou ik te kêêr
góó!
Nae wat aerzele, hie durft eigelek niejt, stel ie voor dat de
vrouwe wakker woordt, göót Jöósie nae binne.
Intussen geeft Slimme Piejt buute of op de burgers van de
stad:
P. Oh burgers als je niet beter op je wuuven kan passé,
Stier ze dan nae de meulenaers, die zulle 't wel klaer spele.
Oh, burgers, ik zégge 't nog 'n kêêr, pas toch op je wuuven,
Hou ze uut de buurte vanjonges, boeren, vreemdeliengen in
reizigers.
Joele magge dan wel gróöte huzen as torens zette,
Mar de meulenaers zulle al die stadslui nog horens opzette.
(Tot bedrogen echtgenoten maken.)
Roop mar wêêr meulenaer korendiejf
Gróóte zakken hei je liejf.
Wielle zulle zóódoewde joele de rekenieng wel betaele!
Zóó, noe za 'k mar wêêr nae boven góö in an 't maelene
slöó.
Aeltje dienkt dat Piejt voor de twêêde kêêr binne bie d'r is:
A. Joe luuzige schoft, mit wie dienk ie da je te maekene heit?
Is dit de liejfde, luuzebos, wêêrdaj' m'n mit bemint?
Joe hoerejaeger, losbolle, je vrouwe is te êêrlek
Dat ze d'r ziejle mit over overspel zou bekladde.
Joe echtbreker, joe êêrlöózen diejf da j'bint.
Nehalennia zomer 2018 nr. 200
Hie durft 't niejt tegen Piejt te vertellene, mar die kriegt 't
mit veel moeite uut z'n. Jöósie woordt op stöönde voewt
ontsloge, want zeit Piejt: Noe ze de smaeke vanjoew lief te
pakkene heit, zal ik gêên huus mêêr mit d'r kunne houwe.
Als Jöósie mit 'n fööi in de nacht verdwene is, zeit Piejt:
P. Ja, wat is t'r noe toch allemaele ebeurd? Binne vreemde
zaeken.
Ik zal noe mar nae m'n schöónmoewder góö, die zal wel
voor de verzoewning zurge.
Mar wat stööt 'r toch hier op de luifel?
DAT GHY NIET WILT DAT U GHESCHIET
EN DOET SULCKS AN EEN ANDER NIET.
Och Hêêre, hao ik dat gisteraevend mar eleze,
Dan zou die goeie Jóóst vandaege m'n luitenant niejt eweest
hè.
Dat is wel wonderlek ezeid: D'r is veel goewds eschreve,
Mar 't göót dêêrom niejt beter in uus leven.
Wie't gebrek heit, dat'n vrouw'iesjaeger is, of graeg op plek
ken is wêêr 't wèrm in zochte is,
Die mot z'n eige voortan mar an mien spiejgele.
Luuster nae mien raed: je mag wel over ondeugende zaeken
spreke,
Mar gêên vreemde slotel in 'n aor z'n slot steke.
Dêêr luujt de poortklokke, ik höóre d'n trommel slöó.
Ja warempel, ik zieje 'tgoewd. Ik dienke dat de poorte al ope
Sst, ik höóre m'n vrouwe, adieu.
De meulenaer as geldschiejter
Dat die ouwe motieven uit de volkscultuur nog altijd een
rol spelen, bewijst een anekdote die iemand uit Zeeuws -
Vlaanderen mij vertelde:
D'r was 's 'n meulenaer die hêêl rieke was, zelfs zóó rieke,
dat 'n mensen die dat nóödig hao geld kon lêêne. 'n Plaets-
genööt van z'n, die hêêl nieuwsgierig was, woe wel 's wete
hoe dat kon. Op 'n dag gieng 'n nae de meule om 's pools
hoogte te nemene. De meulenaer was bezig om koren te
lossene. Hie zettende de volle zakken in de meule. Daernae
zettende op êên van de zakken 'n spiejgel. Toe nam 'n lege
zak in 'n schepel, 'n bepaelde inhoudsmaete, in begon uut
êên van de zakken de scheppene. Twint keek 'n in de spiejgel.
'Wêêrom kiek ie dêêrbie toch in 'n spiejghel?', vroog de
nieuwsgierige bezoeker.
'Noe moj' wete da 'k volgens oud gebruuk uut elke zak as
belóönieng voor m'n werk 'n schep mag neme, mar ik bluuve
deurscheppe toet 't schaemróód m'n op de kaeken komt. In
dêêrom kiek ik in de spiegel!'
'Noe begriep ik alles', zeit de man in gieng weig.
Epiloog
Hulde an de meulenaers die de wiejken laete draoie.
Houd 't landschap hier ope zodat de wind altied vrie kan
waoie;
Bluuf d'r voor zurge da j' op eiland altied nog meulens
ziejt
In dienkt aan de spreuk: AL ZIET MEN DE LUI, MEN
KENT ZE NIEJT.
De vrouw'ies neme ofscheid van mekaore. Trijn Jans heit 't
leste woord:
TJ. Wat zégge joele van die rekel die mien mit dat doel in
huus enome heit?
Wel, ik danke God da 'k 'r nog zóó goewd of'ekomme binne.
Dat mot ik an m'n man vertelle, in an al m'n neven in nich
ten.
As m'n zustertje Hillebrant dit hóórt, dan zal ze d'r binne-
kort wel wat over schrieve.
Ik dienke niejt aors of't zal in de hêêle stad nog wel verteld
woore.
Hoe listig hè ik dêêr list mit list betaeld.
'n Mènse kan z'n eige nóóit goewd genoeg in acht neme.
Ik zal van hêêl m'n leven nóóit mêêr allêêne de stad uutgóó.
Vrouw'ies, ik waerschoewe joele daj' voortan toch wel
goewd uutkiekt.
WANT KINDERS, AL SIETMEN DE LUY, MEN KENTSE
NIET.
't Kan verkeeren.
EYNDE
't Kan verkeren
Deze bijdrage is een lezing die ik ooit gehouden heb voor
de Molenstichting Goeree- Overflakkee. Het is een menge
ling van poëtische vertelling, toneel en informatie over volks
cultuur.
Uit oude Nehalennia's:
Huien waren geen huiden
Van de heer J. de Baan, woonachtig in het Zuidhollandse
Spijkenisse, kregen we onlangs een artikeltje toegezonden
uit de maandelijkse voorlichtingskrant "Spijkenisse" (okto
ber 1983), waarin een mening wordt gegeven over de ook
in Zeeland hardnekkige bewering dat men vroeger wel ge
bruik maakte van koeienhuiden om op te funderen. Dat in
plaats van "huiden" een funderingswijze op "huien" moet
worden verstaan, is een gedachte in de Spijkenisser krant
die het overwegen waard is, al blijven er veel vraagtekens.
In ieder geval zijn in onze tijd bij het onderzoek van oude
funderingen nog nooit resten van koeienhuiden gevonden,
maar wel systemen van ingeheide palen of paaltjes zoals
zijn aangetroffen onder de fundering van de weergang
behorende tot de ringmuur (gebouwd van kloostermop
pen) van het uit het laatst van de 13de eeuw daterende slot
Moermond bij Renesse.
31
Vrijwillig molenaar Krijn van Koppen, foto Pau Heerschap.
stööt.
