-^r rt^::
L c-jM' *fyr-n
*V.
V '^b+- '/v. 1
<^3ÉSóS®
Afgezien van enkele korte onderbrekingen heeft de Neder
landse bezetting van Goeree plaatsgevonden in de periode
1617-1677. Op het eiland zetelde het bestuur van de regio
Senegambia, een streek op het West-Afrikaanse vaste land
die zijn naam ontleende aan de rivieren de Senegal en de
Gambia. Ook daar hadden de Nederlanders diverse han
delsposten opgezet.
In 1677 verloor Nederland Goeree aan de Fransen en
werd het eiland beheerd door de Compagnie du Sénégal.
Admiraal Jean Due d'Estrées had tijdens de verovering
Fort Oranje verwoest. Fort Nassau werd na de inname ver
nieuwd en ging verder onder de naam Fort Vermandois.
De introductie van de verfranste eilandnaam werd toen
ook een feit: Isle de Gorée.
Later werd door de Fransen een ringmuur rond het
eiland gebouwd. Op een kaart van 1772 zien we die
aangegeven. Bovendien zijn de ruïnes van fort Oranje
intussen omgevormd tot een nieuw verdedigingswerk,
Fort St. Michel, terwijl de sterkte Vermandois nu Fort St.
Francois heet.
Tussen 1852 en 1856 bouwden de Fransen een citadel op
de uiterste noordpunt. Het bouwwerk kreeg de naam Fort
d'Estrées, naar de viceadmiraal die in 1677 het eiland op
de Nederlanders veroverde. In dit fort is nu een museum
gehuisvest dat luistert naar de mooie naam Musée histori-
que du Sénégal a Gorée.
Tot de onafhankelijkheid van Senegal in 1960 bleef Goeree
Frans bezit. Daarna werd het eiland Senegalees. De Franse
naam bleef tot op heden behouden.
Zeelandia
Voor de WIC waren de belangrijkste West-Afrikaanse
gebieden niet Senegambia en het eiland Goeree, maar de
regio Guinee met daarbinnen de Goudkust en de Slaven
kust. Deze kustgebieden moeten we lokaliseren ter hoogte
van de tegenwoordige republieken Ghana en Benin, waar
van het zuiden vroeger Dahomey heette. In Dahomey, of
wel aan de Slavenkust, bevond zich het fort Zeelandia dat
eigenlijk meer weg had van een versterkte handelspost dan
tr-Qy '2 Cl 'ft (&Jv Vi'tji'
>j!' f^f- t/fi, i~V h jrp rfttrut- r ftxTbtw.
'~^ft £i//ar:b-
u
Nehalennia nalaar 2018 nr. 201
van een echt verdedigingswerk. Voordat deze naam werd
geïntroduceerd, luisterde het fort naar de naam Jaquim, zo
genoemd door de Portugezen. Jaquim is een afkorting van
de naam Joaquim.
Als fort is Jaquim nauwelijks van betekenis geweest; als
handelspost of factorij echter wel. Jaquim was zelfs een
van de meest winstgevende factorijen van de WIC aan de
Slavenkust, hoewel deze vestiging slechts van 1726-1734
heeft bestaan.
In 1732 viel bijna het doek. De factorij werd aangevallen,
waarbij het hoofd van de post op de vlucht sloeg naar een
nabij gelegen eilandje. In 1733 werd wederom in Jaquim
geïnvesteerd om de handel nieuw leven in te blazen. De
hernieuwde vestiging kreeg toen een naamsverandering
/f, 'Jf
dPT^-
i-. t
Nederlandse tekening van Goeree van vlak na 1617.
~y>Mn'ry
Nederlandse tekening van Goeree, waarop de forten Triton (rechts) en Zeeoog (links) worden vermeld.
•vrat CTiIa. A*rj tdt Sail* S
Frans/Nederlandse kaart van Isle de Gorée uit 1772 met daarop een ringmuur en de forten St. Michel en St. Francois.
Fort d'Estrées op Isle de Gorée. Op de achtergrond de stad Dakar.
