De Zeeuwse familienaam Hamelink in de kijker
Wat betekent de naam?
Hamelink is een vadersnaam. Het is een afleiding van een
Germaanse voornaam Amalrik, waarvan het eerste deel
'strijdlustig' of'ijverig' betekent en het tweede 'heerser'
of'machtig'. De voorouder van de Zeeuwse Hamelink
was dus bekend als strijdlustige, ijverige heerser. Door de
eeuwen heen is de naam amalrik geëvolueerd naar onder
andere Hamelink.
Hamerling). De uitgang -ik werd daarin geïnterpreteerd
als -ing, uitgesproken als ink. In Hamelink en wat andere
varianten is de r later verdwenen.
Bekende Zeeuwen met de naam Hamelink
Jacques (Jacobus Marinus) Hamelink is geboren in Drie
wegen bij Terneuzen in 1939. Hij is dichter en prozaschrij
ver. Hij publiceerde sinds 1964 poëzie, proza en verhalen.
Hamelink ontving enkele prijzen zoals de Vijverbergprijs
(1964) en de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs (1965)
voor Het Plantaardig Bewind, de Busken Huetprijs (1981)
voor In een lege kamer een garendraadje, de Herman
Gorterprijs voor Gemengde tijd (1985) en de Constantijn
Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre (1988). Voor zijn
volledige oeuvre verwijzen we naar de Zeeuwse encyclo
pedie.
Jan Hamelink is geboren en getogen in Axel. Hij speelt
trekharmonica en zingt niet alleen in het Iers, maar ook in
het Zeeuws.
Zeeuwse bijzonderheden
De naam komt vooral voor in Zeeuws-Vlaanderen. Vol
gens een recent onderzoek van telefoonboek.nl begin 2017
is Hamelink in Terneuzen de meest voorkomende naam en
in Axel staat de naam op een derde plaats. Uiteraard gaat
het hier om personen die een telefoonaansluiting hebben,
maar het geeft wel weer welke namen frequent voorkomen
in de diverse regio's.
Varianten
Behalve Hamelink vinden we in Zeeland ook nog Haeme-
lijnck, Hamelijnck, Hamelinck, Hameling en de vorm met
r, Hamerlink. De 1 en r zijn in de loop van de eeuwen wel
eens van plaats versprongen waardoor Amalrik Amarlik
of (H)amarlik kon worden. De a kon dof worden waar
door (H)amerlik de tussenvorm werd voor Hamerlink (of
Nehalennia winter 2018 nr. 202
Van de bestuurstafel
De dialectdag is weer achter de rug. We genoten van de
interessante lezing die drs Veronique De Tier hield. We
werden met onze neus op de feiten gedrukt: het Zeeuws
dialect gaat achteruit. Gelukkig waren er toch positieve
punten in haar betoog. Alles vastleggen en beschikbaar
maken voor een groot publiek. En blijven doorgaan en
proberen de jeugd warm te maken voor ons dialect.
Omroep Zeeland zette ons die avond al in het zonnetje en
dinsdag daaropvolgend in de vroege uurtjes, besteedde het
programma op NPO 1 Goede Morgen Nederland ruime
aandacht aan onze dialectdag.
We verwelkomden in Kapelle als nieuw bestuurslid Maar
ten Tanis. Hij is opgegroeid in Ouddorp en woont momen
teel in Hulst. Maarten, hartelijk welkom in ons bestuur.
Onze voorman Hans Jebbink nam die morgen afscheid.
Jarenlang is hij bestuurslid geweest. De laatste jaren was
hij voorzitter. In zijn periode namen we afscheid van de
samenwerking met de Werkgroep Cultuur Historie en
Archeologie van het Koninklijk Zeeuws Genootschap en
werd ons kwartaalblad Nehalennia zelfstandig. Ook de
opheffing van de Stichting De Zeêuwse Taele gebeurde
onder zijn voorzitterschap en de invoering van de nieuwe
verenigingsstatuten.
Vorig jaar nog presenteerde hij in Bruinisse het lees- en
kijkboek Ik komme van Bru. Het jaar daarvoor rolde de
succesvolle uitgave Johannes Goedaert. Fijnschilder en
Entomoloog van de persen. Alle twee uitgaven van onze
vereniging.
Niet te veel poespas," zei hij doelend op zijn afscheid. De
vereniging waardeerde zijn grote inzet op velerlei gebied
door hem te benoemen tot erelid en verder ontving hij van
de waarnemend voorzitter Pau Heerschap een dinerbon
voor twee personen. "Kan je samen met je vrouw Cora
lekker van genieten," besloot Pau zijn toespraakje. Hans
bedankte de vereniging hartelijke voor de prettige jaren
lange samenwerking en vooral voor de gezellige omgang.
En niet te vergeten voor de dinerbon.
Afscheid Jacques Van Keymeulen
Het was een bont gezelschap dat zich op vrijdagmiddag
14 september jl in het universiteitsgebouw op de Blan-
dijnberg in Gent verzamelde. Daaronder bevonden zich
twee bestuursleden van de Zeeuwsche Vereeniging voor
Dialectonderzoek: Peter de Bakker en Rinus Willemsen.
Als sinds het begin van het Woordenboek van de Vlaamse
Dialecten (WVD) heeft onze vereniging nauwe banden
met de Gentse Universiteit, want dat woordenboek be
strijkt het oude graafschap Vlaanderen en dat omvatte het
gebied van de Westerschelde tot aan Duinkerke.
Ons Zeeuws Woordenboek (ZW) bestrijkt heel de provin
cie Zeeland en Goeree - Overflakkee. Zeeuws-Vlaanderen
is dus zowel in het WVD als in het ZW opgenomen. Door
die overlap is er een goede samenwerking gekomen met
Gent en daaraan heeft prof. dr. Jacques Van Keymeulen
(1952) zijn steentje bijgedragen. Regelmatig was er overleg
en instructie over de Zeeuws-Vlaamse vragenlijst van het
WVD en talloze keren bezocht Jacques ons regiobijeen
komsten.
Omstreeks 1995 was hij de initiator achter het digitali
sering van het Zeeuws woordenboek, dat in 1999 in het
Sluise Belfort werd gepresenteerd. Hij noemde dit pro
ject "het eerste sprekende woordenboek ter wereld." Dit
vanwege het feit dat er honderden voorbeeldzinnen door
eigen dialectsprekers te beluisteren waren. Maar boven
alles was hij tevreden over de toegankelijkheid van ons
woordenboek voor niet dialectsprekers. Wie bijvoorbeeld
zocht naar de dialectwoorden van het lemma Vaatdoek,
kreeg een reeks van dialectwoorden te zien die in heel
Zeeland en op Goeree-Overflakkee werden gebruikt.
Tal van sprekers voerden het woord en het was amusant
voor ons in deze goed gevulde collegezaal te horen hoe
Jacques zijn werkwijze alom werd gewaardeerd. Hij verza
melde het bronmateriaal zorgvuldig, beschreef de lemma's,
publiceerde, borgde zijn schatten en digitaliseerde zijn
gegevens om later op de website te zetten. Maar bovenal
was hij een bruggenbouwer en wist hij te bewerken,
samen met de Brabantse en Limburgse Dialecten, dat de
gezamenlijke onderzoeksresultaten op één site kwamen te
staan. Ja, ons bekend Zeeuws Woordenboek werd daarin
ook opgenomen.
Als laatste spreker voerde mw. Prof. dr. Frieda Steurs, di
recteur van het Instituut voor de Nederlandse Taal in Lei
den het woord. Ook zij roemde de werklust en gedreven
heid van Jacques en zij kwam met een verrassing: Jacques
ontving de zilveren penning van de Stichting Matthias de 27
In 1947 woonden 852 van de 1.172 Nederlandse Hamelinks in Zeeland. Het grootste deel ervan vindt men in Zeeuws-
Vlaanderen. In 2007 was het aantal Hamelinks gestegen tot 1.685 naamdragers, waarvan ongeveer een derde in Terneuzen
woonde.
Jan Hamelink zingt in het Zeeuws op de verteldag in Zaamslag
Bronnen
Debrabandere, F. (2003), Woordenboek van de familienamen in België en
Noord-Frankrijk.
Debrabandere, F. (2009), Woordenboek van de familienamen in Zeeland.
Geraadpleegd op http://www.naamkunde.net/
Driel, L. van (2007), Van Aarnoudse tot Zachariasse. Zeeuwse familiena
men
Encyclopievanzeeland.nl
Familienamendatabank Meertens instituut: http://www.meertens.knaw.
nl/nfb/
Famielienamendatabank België: www.familienaam.be
Meertens P.J, (1947), Zeeuwse familienamen
Hamelink 1 685 personen
s-io 25i - 500 De naam Hamelink in
u - 25 sol - ïooo Zeeland in 2007, met
2e - so looi - 2500 een duidelijk overwicht
si - ïoo 2500+ in Terneuzen
Hans Jebbink (I) en wethouder Oudesluis, tijdens een promo
tiemiddag in Scherpenisse op 23 maart 2013 waarbij de nieuwe
Nehalennia special overTholen werd gepresenteerd
