Nehalennia voorjaar 2019 nr. 203
de plaatsen Borculo, Drenthe, Graafschap, Groningen,
Harlem, Holland, Noordeloos, Overisel, Vriesland en
Zutphen.
Zeeland in Michigan werd, zoals te verwachten, door
Zeeuwse emigranten gesticht. Het initiatief stond onder
leiding van de 'afgescheiden' Goese predikant Cornelis
van der Meulen en zijn evenknie, de rijke boer Jannes van
de Luijster uit Borssele. De zogeheten Afgescheidenen
vormden een religieuze groepering die zich in 1834 had
losgemaakt van de Nederlands Hervormde Kerk.
Het was boer Van de Luijster die onder zijn dorpsbewo
ners de boodschap verkondigde dat de eerder genoemde
aardappelziekte een teken van hoger hand was om de
dorpsbewoners te wijzen op zedelijk verval in hun om
geving. Volgens hem kon het zo niet langer en het werd
tijd om een nieuwe plek te zoeken. Samen met Van der
Meulen, die de apostel van Zeeland werd genoemd, werd
een goed doordacht plan gemaakt om met een grote groep
geloofsgenoten naar Amerika te vertrekken en daar een
eigen gemeenschap te stichten.
Van de Luijster verkocht zijn bloeiende boerenbedrijf
in Borssele voor ruim 40.000 gulden, een enorm bedrag
in die tijd. Met dit fortuin financierde hij de overtocht
naar Amerika, kocht hij grote stukken land in Michigan
en stichtte hij in 1847 het dorp Zeeland. Van de Luijs
ter verkocht het aangekochte land vervolgens voor de
aankoopprijs aan zijn geloofsgenoten en leende geld uit in
termijnen van twintig jaar. Tevens betaalde hij de nood
zakelijke voorzieningen, zoals een kerk, een school, een
postkantoor en infrastructuur.
De beginperiode was een zware tijd voor de kolonisten.
Mede door de zorgvuldige voorbereidingen, de daad
krachtige leiders en de financiële steun kon deze landver
huizing toch uitgroeien tot een succesvolle onderneming.
Rond 1860 stond de kolonie eindelijk op eigen benen.
Toen Van de Luijster in 1862 stierf, had hij zijn hele for
tuin uitgegeven of uitgeleend.
Anno 2019 telt Zeeland in Michigan ongeveer 5.500
inwoners.
Alcohol
Zeeuwse dialecten en streekdrachten bleven met het tradi
tioneel ingestelde Amerikaanse plaatsje vervlochten tot in
de jaren twintig van de twintigste eeuw. Opmerkelijker is
het gegeven dat er in het stadje Zeeland geen druppel alco
hol is te vinden. Dat is al meer dan honderd jaar het geval.
In 1905, vijftien jaar voordat de algemene Drooglegging
in de Verenigde Staten werd verordend, werd een lokale
anti-alcoholwet in Zeeland uitgevaardigd en die is nog
steeds van kracht. Deze wet is er mede gekomen door het
daadkrachtige optreden van een aanzienlijk aantal vrou
wen in de stad. De dames waren van mening dat drank al
leen maar ellende bracht. Huisvaders verbrasten hun loon,
mishandelden hun echtgenotes en andere gezinsleden en
zo gingen gezinnen stuk.
Net buiten de gemeentegrens van Zeeland is overigens wel
een aantal slijterijen gevestigd dat goede zaken doet met
Zeelanders...
Minister
Aardig om te vermelden is het feit dat de minister van on
derwijs in de regeringsploeg van de huidige Amerikaanse
president Trump een dame is die weliswaar geen Zeeuwse,
maar wel Nederlandse wortels heeft. Bewindsvrouw Betsy
DeVos-Prince, een dochter van Edgar Prince, één van
de rijkste ondernemers van Michigan, werd geboren en
groeide op in het stadje Holland, vlak bij Zeeland. Zij en
haar familie behoren, vooral als gevolg van hun religieuze
overtuiging, tot de ultra-conservatieven. Die zijn wars van
vernieuwingen en ver van acceptatie van andersdenken
den en andersvoelenden.
North Dakota
De ontstaansgeschiedenis van Zeeland in North Dakota
heeft veel raakvlakken met die van Zeeland in Michigan.
We hebben in dit geval echter niet te maken met Zeeuwse
maar met Duits-Russische emigranten.
De voorouders van de inwoners van dit stadje Zeeland
verkasten in de negentiende eeuw vanuit een overbevolkt
Duitsland naar de steppen van Rusland, maar vonden daar
niet hun eindpunt. In 1885 trokken zij vanuit Rusland
naar de prairie van het noorden van de Verenigde Sta
ten, om precies te zijn naar de staten North Dakota en
South Dakota. Dat deden zij om het regime van de tsaar
te ontvluchten. Bovendien hadden zij het verlangen om
eigen grond te bezitten en dat kon in Rusland niet worden
verwezenlijkt.
Het plaatsje Zeeland vinden we North Dakota. Het werd
officieel in 1902 opgericht langs een belangrijke spoorlijn
in het uiterste zuidwesten van die staat. Die lijn verbond
13
Vlag Zeeland, Michigan
Straatbeeld Zeeland, Michigan
