Martiem erfgoed van Biet Deltagebied 3
De aak
Pau Heerschap
Een eigen schip
De oud-sleepbootkapitein Wout vertelt dat de liefde voor
oude schepen al dateert vanaf zijn geboorte. Wat hem
vooral trof was het vakmanschap waarmee al die oude
schepen vervaardigd zijn. Zo ontstond een dertigtal jaar
geleden de wens om zelf zon platbodem te bezitten. Met
zijn vrouw en zijn beide jonge kinderen werd stad en land
afgereisd om een mooi schip te vinden. Vooral Friesland
en Groningen werden met dat doel bezocht. Maar aan
vankelijk was alles te kort of te lang, te duur of te verrot.
Zo werden er acht jaren gezocht, maar zonder resultaat.
Toen ze 27 jaar geleden weer van Bruinisse naar Friesland
waren gereisd om te zoeken, vonden ze weer geen schip
naar hun zin. Teleurgesteld keerden ze weer terug. Eigen
lijk hadden ze de moed al opgegeven, tot ze in de buurt
van Woubrugge kwamen. Als bij toeval besloten ze daar
toch nog maar eens te even gaan kijken bij een scheeps
makelaar. Toen het gezin bij de steiger aankwam werd hui
aandacht getrokken door een mooie aak. Gelijk was er eer
klik. Op het eerste gezicht werden ze er allemaal verliefd
op. De boot werd kort daarna aangeschaft.
De IJsselaak
Een aak is een mooi bolvormig slank scheepstype. IJssel-
aken werden gebruikt om op de Hollandse IJssel zand te
laden. De kop van het schip werd dan voorzichtig vast
gezet op een zandbank. Met baggerbeugels werd dan met
handkracht zand opgebaggerd. Het zand van de Hollandse
IJssel is buitengewoon geschikt als metselzand. Het zal
duidelijk zijn dat het baggeren zwaar werk was.
De aak van de familie Dijkstra is een groot schip: 14 mete
x 4 meter. Het ruim kan 32 ton en 504 kilo bevatten. De
meeste aken zijn 13 meter x 3 meter. Om aan een redelijk<
beloning te kunnen komen is het noodzakelijk om in een
week vijf keer een ruim te vullen en te vervoeren. Wout
vertelt dat de Coolsingel in Rotterdam ooit met zand uit
de Hollandse IJssel gedempt is. Dat moet een gigantische
onderneming geweest zijn.
Hun aak is in 1904 op een werf in Geertuidenberg ge
bouwd en droeg aanvankelijk de naam 'De Struisvogel'. Ni
vaart hun vaartuig over wateren onder de naam 'De kiene
mossel'.
Allerlei tochten
Met het vaartuig werden en worden allerlei meerdaagse
tochten gemaakt. Natuurlijk meest zeilend. Zo zijn ze on
der andere altijd aanwezig bij Sail Amsterdam. Bij sommi
ge gelegenheden draagt Marietje in klederdracht verhalen
en gedichten voor en zorgt ze voor een vrolijk deuntje me
haar draaiorgeltje. Op de foto zien we Marietje het schip
voorttrekken over het jaagpad van Goese Sas naar Goes,
geflankeerd door hun vrienden Nel en Arie Donker. Wou
vertelt erbij dat de boot bijna niet te trekken was, want hij
had de motor intussen in zijn achteruit gezet. Soms houdt
Ging ik naar Wout Dijkstra om informatie in te winnen over het oude scheepstype de hengst, maar het gesprek verliep hee
anders dan ik verwacht had. Het werd deze keer ongemerkt de aak. Het boek over de hengst en andere informatie lagen al
klaar, maar als het over oude scheepstypen gaat, is Wout niet te stuiten. Hij begon te vertellen over zijn eigen vaartuig. Hei
is dan de kunst om de lijn van het gesprek vast te houden. Het is trouwens altijd een genoegen om met Wout, en ook met
zijn vrouw Marietje over oude zaken te spreken. De inventaris van hun huis lijkt dan ook op een interessant museum, want
hun verzamelwoede kent geen grenzen.
Wout is bezig om allerlei illustratiemateriaal te zoeken bij zijn
verhalen.
