Han ter Keurs
6 April 2019
Streektaal, Buitengebied 10 okt. 2006
Of t 'r nog een plekje is op de dialectdag, klinkt het aan de
andere kant van de lijn. En binst a tie dat vraagt, zoek ik al
naar een potlood om naam en adres op te schrijven. Mijn
hand gaat automatisch naar de schuuve van d'n aanrecht.
Daar liggen niet alleen de messen en ander etensgerief in,
maar ook pennen en potloden.
Altied makkelijk joengen, zeg ik dan tegen mezelf, altied
alles opruumen en op 't zelfde plekje leggen.
Het is eigenlijk al een heleboel jaren geleden dat ik mijn
la onder het aanrecht in orde heb gebracht. En oorspron
kelijk lagen daar ook geen pennen en potloden in, maar
na verloop van tijd is dat zo gegroeid. Sommige mensen
bellen me altijd onder etenstijd. Of vlak ervoor of erna.
En dan ben ik altijd in de buurte van den anrecht. Vandaar
dat op een kwade dag dat potlood of die pen in de schuuve
terecht is gekomen. En een kladblokje. Allicht.
De Zeeuwse Dialectdag in Kapelle op 21 oktober is zo
langzamerhand een begrip geworden in onze regio. Niet
alleen bij de achthonderd leden van de Dialectenvereni
ging, maar ook bij andere dialectsprekers. Wieder kommen
ieder jaor, zei vorige week een man (Wim) door de tele
foon, da 's toch zövee schööne. En in z'n sappig Terneuzens
dialect, ging hij verder met: En t 's nii allêêne om 't lekker
eeten 'óór, mao 'k vind ook zövee gezellig ee.
En daar heeft Wim wel gelijk in. Het is nu eenmaal zo,
dat bijvoorbeeld voetballiefhebbers onder mekaar het
ook gezellig hebben, omdat ze allemaal enthousiast over
hun sport kunnen praten. Maar mensen die over dialect
niet uitgesproken raken, die hebben toch iets meer. Wat
dat is, is moeilijk te omschrijven. Het is niet alleen hun
gezamenlijk enthousiasme, hun belangstelling voor taal en
folklore of laten we het maar Zeelandkunde noemen. Nee,
het is ook belangstelling voor mensen van nu en toen. Dat
maakt juist het verschil.
Een paor jaor gelejen toen zoaten me neffest een paor men
sen uut Tholen. En da waon ook schappelijke ménsen, dao
kon j'ook goed mee praoten. En met een tinkeling in z'n ogen
gaat Wim verder. Mao die wisten daorom nii wa pielen wa-
oren. Daor én me toch zó om gelachen. Z'aon glad nii in de
gaoten dat 't eenden waoren.
En achter mekaar haalt hij moeiteloos nog twee, drie van
zulke voorbeelden aan. En 't mao zö'n schiiteindje uut me-
kaore ee, van Terneuzen nao Tholen, besluit hij z'n relaas.
Ook de voorzitter van de Dialectvereniging is erg enthou
siast over de jaarlijkse dag in Kapelle. Hij draait al weer
heel wat jaartjes mee, Kees Martens uit 's-Heerenhoek.
Kiek, zegt hij, ik weune noe in Middelburg ee, mao kom 'k
in een wienkel, 'k praote gewoon dialect. En met verve ver
telt hij verder, dat die Middelburgers dat al jarenlang niet
meer gewoon zijn, maor ik bluuve dialect praote en praote
ook gewoon terug. En of ik noe om bróód, kaes of'amme
vraoge, 'k kriige 't allemao. En na een korte stilte zegt hij
ondeugend: Kriege? 'k Mot wel allemao betaole.
Op de vraag waar toch die gezellige sfeer vandaan komt,
is Kees duidelijke. Die brienge de mènse zelf mee. Ze doen
gewoon. Een klaar en duidelijk antwoord. En 't ligt na
tuurlijk ook an 't programmao ee. En achter mekaar noemt
hij de artiesten op die deze keer op het podium zullen
komen, zoals Pau Heerschap, Kant'ooi, Anja Kopmels,
Adrie Oosterling en Engel Reinhoudt. Inderdaad, allemaal
mensen, streektaalartiesten, die hun sporen al dubbel en
dik verdiend hebben. Kees vertelt, dat ieder jaar uit bijna
alle streken van Zeeland artiesten optreden. Ok di jaor is
da wee gelukt.
Terloops wijst hij nog op de boekenstand. Dao ka je noe alle
boeken over Zeeland koope. Soms komme d'r mènse uut 01-
land en die aole dao 'êêl ulder wintervoorraod boeke. Net zo
as de petaote vroeger bie de boer g'aold wiere.
Gisterenavond was ik weer bezig in de keuken toen de te
lefoon ging. Of er nog plek was op de Dialectdag. In de za-
ole wé maor op 't podium nii mêe, flapte ik er bij uit. 't Was
onze voorzitter, 't Maor even om te kieken of alles klopt ee,
hoor ik 'm zeggen. Kiek, das noe typisch Middelburgs, denk
ik.
Rinus Willemsen
Landschap
Han ter Keurs is kunstenaar die jarenlang op Noord-
Beveland (Kats) heeft gewoond en daar onder de indruk
is gekomen van de uitgestrektheid van het voormalige
eiland. Vooral de grote landbouwpercelen met de ver
schillende vruchten inspireerden hem. Één van die schil
derijen stond afgelopen zomer op een affiche en dat trok
onze aandacht.
Han, die tegenwoordig op Driewegen bij Biervliet woont,
exposeerde afgelopen zomer in het Sluisse Belfort. Toen
viel ons oog op dit schitterende schilderij.
Ruimte van land, boom en wand
Nehalennia herst 2019 nr. 205
Een speelversje:
Touwtere, touwtere
Touwtere, touwtere,
M'n uusje in brand.
Wie doewt dat, de kraoie.
Laet de kraoie nae Engeland gae.
Engeland is zóó varre.
Laop dan achter de karre.
De karre is zóó vuul.
Laop dan achter d'n uul
D'n uul die zajepikke
Van achter in je nikke.
(en dan werd je in je nek gekieteld)
Neeltje Kok-Kik uit Bruinisse
Het Zêêuws Woordenboek
In 2014 was het 50 jaar geleden dat het Woordenboek der
Zeeuwse Dialecten verscheen. Na jaren van onderzoek
voltooide mevrouw Dr. Rika Ghijsen, de toenmalig secre
taresse van De Zeeuwse Vereeniging voor Dialectonder
zoek, haar levenswerk. Al direct trok het woordenboek de
aandacht door de aanpak van mevrouw Ghijsen. Voor het
eerst werd in een dialectwoordenboek de vindplaats van
een woord, gezegde of uitdrukking nauwkeurig bij het be
treffende lemma vermeld. Ook het opnemen van een groot
aantal voorbeeldzinnen, waar de verschillende woord
functies duidelijk tot hun recht kwamen, was nieuw. Ook
nieuw was dat er aandacht werd geschonken aan folklore.
Bovendien zijn er talrijke illustraties in het woordenboek
opgenomen, die zeer verhelderend werken. Het Zeeuws
woordenboek werd dan ook niet alleen toonaangevend
voor dialectonderzoek, maar ook een voorbeeld voor het
samenstellen van dialectwoordenboeken.
37
Museum Belfort www.belfortsluis.nl
Woordenboek der Zeeuwse dialecten, 3e druk.
