m
Volkskunde
De inmaek
Vaoder was een echte snoeier. Op zijn Ouddurps gezeid
betekende dat, dat 'n een grööte liejfhebber van fruit was.
Dêêrom was 'n behoorlek stik van uus hof'n soort ba-
ogerd. D'r stienge behoorlek wat appelbaomen in, zöóas
Jonathans, Sterappels in zoewte Graeuwe renetten, in dan
nog lêêge zoewte Zeumerappels. Deze leste waere vroeg
riepe. Je most ze wel gaauw opete, want ze wiere nogal
gaauw melig.In de hoewnderrenne (kippenren) stieng 'n
appelbaom, wêêrvan wielle de appels zure Brammen noe
mende (Bramley Seedling). Op de lêêge ongerste takken
zatte soms 'n paer hoewnders te duttene. We komme zóó
nog in de hoewnderrenne vromme.
Oak 'n antal pruumebaomen stienge d'r, allemaele haog-
stammen: Boerewitte, Reine Claude, Reine Victoria in nog
'n paer soorten. In de buurte van de langen droagdraed
(waslijn) stienge evenwijdig dêêrvan alderleie bessestrui-
ken: frambozems, doorebeien (kruisbessen), zwarte el-
lebessen, rööie in witte ellebessen. In niejt te vergetene: bie
d'n bleik nog 'n behoorlek veld aerebezems (aardbeien).
Alles bie mekaore leverende dat hêêl wat fruit op. Je kon
dat netuurlek in éên seizoewn niejt vereete. Dus most éên
in aore inemaekt woore voor de wintere. De Graeuwe
Renetten wiere in partjes esneje in edraogd. Dat ko j' zelf
doewe, mar je kon ze oak bie d'n bakker brienge, die dat
dan tegen betaelinge dee.
'n Hêêl wérk was 't 't inmaekene van ellebessesop, allêêne
van de zwarte ellebessen dee je dat. Die wiere dan deur
een roerzeeve 'uuut'eperst. In 'n nemmertje wier dan 't
sop op'evange in d'n droesem wier dan in de renne bie de
28
hoewnders 'egööid. Dat spul gieng in de zunne ligge giste
in de hoewnders die d'r van pikkende wiere dronkig van
de alcoTiol, in viele omvaorde. Dat was 'n hêêl leutig ge
zicht. Ze lagge dan op d'r zieje in 't laoie (mulle) zand d'r
roes uut te slaepene.
't Sop wier in weckflessen 'edae in in de kelder 'ezet. Koel
kasten hao je toe nog niejt. Soms was 't 'r oak wat droesem
in de flesse terechte 'ekomme in dat gieng dan oak giste,
't Gevolg was dat 't dan'n flesse ontploffende. Wat 'n ravage
wier dat mit dat róöie sop! 't Was haest niejt schööne te
kriegene, vooral niejt als de muren van de kelder oak nog
wit ekallkt waere.
In de voorkaemer hao wielle naest de kolekachel twêê
kasten: reks die voor 't stêênegoewd in lienks die voor de
weck. Alderlei soorten geweckte groewnten in aok nog
vleis van de slacht stienge d'r al. In de zeumere kwamme
dan dêêr oak nog de flessen mit ingemaekt vruchten bie:
aerebezems, pruumen, frambozems inzöö. Op 'n verjae-
rdag wier dan 'evroge: "Wil joe oak 'n glaesje weck? Zeit 't
mar, wa j' hè wil." Soms kreeg ie dan as antwoord: "Doew
mien mar 'n glaesje stérk, mit wat suukere d'rin.
Noe ka j' dienke dat wecke ouwerwes is, mar 't woordt te
genwoordig nog best wel edae.
Oak dergelieke ervaeriengen? Laet ze uus wete.
Pau Heerschap, dialect van Ouddorp
Foto's: Peter Vleugel
Nehalennia zomer 2021 nr. 212
Verhalen en gedichten
Joop van Zijp
De mure van Kerrekwèrreve
Misschien stamde 't èkken roönd de kèrreke nog uut d'n
tied van de Batavieren. Precies weet 'k 't ök nie mi. Dat
èkken bestoönd toen uut paèlen van oóngeveer 'n meter
oagte, mee van da roestige armonikaogaos d'r an. Je mos
d'r nie tegen an leune, aanders lag je vö'tiedig op 't kèr-
rek'of.
Noe was dat gammele èkken a meer dan eêns oónderwèrre-
pe van gesprèk ewist in de gemeênteraèd. D'r mos 'n nieuw
èkken komme, da duurzaèm in goeiekoap was. Wie d'r op 't
idee ekommen is om de mure te laète baauwe weet 'k nie. 'k
Bin d'r nie bie ewist. In wie d'r op 't idee ekommen is om die
rotsblokken te koape weet 'k ök nie. Ma 't za zeker wè in de
annaolen van de gemeênteraèd bewaèrd weze.
Op zekeren dag kwaème d'r 'n paèr vinters om t' aauwe
èkken of te breke. Daènaè maèkten ze in 'n keurige cirkel
roönd de kèrreke, de openbaère laègere schole, 't arres-
taantenlokaol in de bèrgplaèse van de braandspuite, 'n
fundering van beton van oóngeveer veertig centimeter
breêd.
Intusse wiere d'r waègens vol mee rotsblokken an evoerd.
Waè ze die vandaèn aèld is m'n noe nog 'n raèsel. Ma as
d'n dag van gistere weet ik nog oe eên van de tweê man
nen 'n rotsblok opraèpte in d'r mee naè de fundering liep.
Zoönder poespas, van 'd'n eêste steên wier eleit deülei
die man, die laèter mien groate kammeraod zou oare dat
blok op z'n plèkke. Dat is noe meer dan zeventig jaèr elee.
In dat blok leit 'r nog. As 'k nog precies wist welken 't was,
gieng ik die steên aolsnog goud vèrreve.
Zó begon de bouw van de mure, 't Was aomaè recht tegen
over oöns uus dus je kan begriepe da 'k èlken dag gieng
kieke naè de vorderiengen. Laèter oarde ik da 't wèrrek
was opgedraège an 'n paèr wèrrekloaze boere-aèrebaaiërs.
Ik dienke da ze op z'n besten eên weke bezig waère toe d'r
a eên of'aèkte. Toe was t'r nog mar eêne over. Alleên an de
vastoudend'eit van dien eênen is 't te danke da die mure
gereêd ekomme is.
Z'n naèm?: 'Jan de Jonge' uut de Kosjeswègte.
Vö vaoder Cats, Michiel Adriaanszoon de Ruijter, Naere-
bout in nog vee aandere beroemde Zeêuwen wiere staand-
beêlden op ericht. Vö Jan de Jonge 'k nèrreges 'n klein
gedènkplaètje ezie. In toch was 'n de persoan die an Kèr-
rekwèrreve vö vele jaèren 'n eigen gezicht gaf. Ie besteedde
meer tied an 't zoeken naè passende stikken, dan an 't
mèsselen zèllef. Ma 'k erinner m'n eige nog goed dat 'n
zélfs bie m'n daègelijkse praètje nie even d'n tied nam om
'n sigerètje op te steke. Ongedurig zwierve z'n oagen over
de rotsblokken om de juuste steênen op de juuste plèkken
te kriege.
D'r kwam 'n tied, dat 't bouwen an de mure vö zien 'n
tweêde natuur begon t' oaren. Aolsma gestaèger naèderde
de mure z'n voltoaiing. In èlleken dag, in weer in wind was
'n op z'n post. Totdat 'n op zekere dag de laoste steên op
z'n plèkke lei. Nog eve mee 'n kwaste de voegen bie'strieke
in daè stieng dan die mure as 'n bezienswaèrdigeid van de
eêste orde.
Je kon wè zégge dat 'n de moeilijkste klus eklaèrd ao die
oait op Kèrrekwèrve was volbrocht. Wa waère m'n groas.
Van einde in vérre kwaème de maènsen kieke naè dat
zöveeste wêreldwoönder. Oorlog in rampe, de mure eit
't aomaè deüstaè zoönder 'n kik te geve, as 'n monumènt
van deüzettingsvermogen in kunstzin. Ik dienke nie da de
bouwmeêster Jan de Jonge oait 'n lintje ekregen eit. 't Za
noe wè te laète weze. Jan de Jonge za wè nie mi in 't land
van de levenden weze. Alleên in oönze erinnering za d'n
voortleve. Z'n naèm za nie in de krante komme bie de lint
jesregen zö om in naèbie dertig April. Ma verdient, aol dan
nie postuum, eit 'n 't.
Noe 'k mien eige laète vertèlle dat èrreges in die mure 'n
buisje verstopt zit mee gegevens betrèffende de beslissin
gen van de gemeênteraèd in de mèsselaèr. 't Oart noe zö
langzaèmeraand tied dat dat buisje vö d'n dag aèld oart. As
ze dat noe nie doe, gebeurt dat noait mi. De mure is a vö
d'n èlt ter ziele..
M'n naèmelijk geconstateerd da nieuwe, naè rampse
macht'ebbers minder waèrdering aode vö dat gigantische
bouwwèrrek as de ménsen van vroeger. Naè de rampe wier
de mure tot aolleve oagte aof'ebroke. Daèmee ield t'n op
'n momumènt te weze. M'n noe weliswaèr 'n beter over
zicht over 't gazon, ma de énkele keren in 'n jaèr da 'k 'm
begroete, bluuf ik 't 'n aofgebroke mure vinde in zeker gin
momumènt.
In dat spiet mien toch zö vreêselijk, Jan. Ma jao, vee tied
'k ok nie mi
Uit: Joop van Zijp vertelt, deel 2.
Het is misschien wel leuk om bij de lezenswaardige serie
van Joop van den Bremen ook een liedje te laten horen.
Daarom hieronder een liedje van de helaas ontbonden
groep Schouws Cabaret Kant'ooi. U kunt het met de or-
code beluisteren!
Henk Blom
Mit'nTram
Jannekee die gieng uut riejen van Burgh ofmit'n tram.
Ze most eêst 'n stuitje loape omda z'uut Westenschouwen
kwam.
In ze droeg zon mooie muste in 'n tasse nam ze mee.
Ze zei: Noe kan'k s rusteik mot nae Zurrikzeê.
Tjoeketjoeketjoe, tjoeketjoeketjoe, tjoeketjoeketjoe, fuuuuuu.
t Was 'n snapje ma naer Aemstie, ze stopte bie 't slot.
De kastanje stieng te bloeien, ma 't ekken was kepot.
In toe ree ze nae Renisse lengst 't mooie Biesterveld.
Ze zei: Dat kan nie misse, dat bin maansen mit vee geld.
Tjoeketjoeketjoe, tjoeketjoeketjoe, tjoeketjoeketjoe, fuuuuuu.
Van Renisse nae Noordwaale mit 'n bocht naer Ellemeêt,
op die arde oute banken, Jannekee die zei: t Is vreêd.
Ma oe kaj't zö verzinne, tante Pi van d'n Ouwendiek,
die kwam d'n tram ok binne, Jannekee die zei: kiek!
Tjoeketjoeketjoe, tjoeketjoeketjoe, tjoeketjoeketjoe, fuuuuuu.
Noe, toe was 't varder klesse van Briepe tot an Brouw,
29
