over te praoten komt bie een bezoek an Frans-Vlaenderen.
Tenmissen, a je uut Zeeland komt en je laet dat bewust of onbe
wust 'ore. Ik d'r een probere vraege of a d'r vee toeristen
komme, 'k in een durpswienkel in m'n beste Frans gevroge of a
ze nie iets lekkers uut de buurte aodde, 'k bin in een café in
Steenvoorde over voetbal begonne, mae lap vo keer kwam 't op de
taele uut.
In 't kerkdurp van De Moeren is niks te beleven. Een vrouwe
schuurt 'eur stoepje en da gae zö te ziee nie bepaeld mee de
Franse slag. Ze zweêt as een postpaerd. Een stuitje zitte op een
bankje nest 't gemeêntuus levert gin anspraek op en 't café is
dicht.
As de schoole uutgaet, 'k bekieks. De gastjes van 't durp zien 't
geliek a je nie van die kanten komt. Ze beginne in 't Frans tegen
me. Ik prombeere: 'Ka je me zö ook verstae? Komme je aol van
De Moeren?', 't Ei nie vee nut. 'Vous-êtes Anglais?', oort er
gevrogen. Je za toch zwère as ze 't Vlaoms op z'n minst as Vlaoms
'erkenne. Belgie is mae vuuf kilometer verre en Veurne is vo ulder
the-place-to-be as 't om wienkelen gaet... 't Vlaoms leeft wè diepe
in de 'arten van de mensen 'ier, mae op straete is t't op sterve nae
dood. j
't Durpsuus is ook dicht, mae d'r 'ange wè wat leutige affiches op
't plakkebord nest de deure. 'Le 23ème juillet, Grand Bal avec les
Boeres des Moeres'. Das te begriepen. Over een ander affiche ze
'complbt' moete plakke: de cursus 'Flamand Occidental', georga
niseerd deur De Klauwaerts uut Godewaersvelde en verdeeld over
klasjes vo guus, beginners en gevorderden^zit vol. Pier grapt lae-
ter a dat enkelt is om a de mensen van 't Jnirp 't toneel uut
Dranouter eindelienge wè-r 's wille begriepe. 'Misschiens is 't wel
al vule praot. Ge kunt da beter een keêr ijutzoekn, ee.'
Bruun café
Laeter, in Boeschèpe an de Belgse grens bie leper, doet er een
joenge gast uut de doeken dat Frans-Vlaenderen volgens 'im
nooit echt eêntaelig Frans za ore. In gebrekkig standaerd-
Nederlands legt n uut: 'Er zijn er zoveel die cursussen volgen en
die hun kinderen naar een Vlaamse school over de grens sturen,
het Vlaams zal hier altijd wel blijven, 't Zal alleen nooit meer de
positie in kunnen nemen die het voor de oorlog had. Frans is de
voertaal, Vlaams is voor ingewijden.'
Zelf eit de joengen gin 'Flamand Occidental', West-Vlaoms, mae
Nederlands geleerd. Ie zeit dat n lid is van 't Komitee voor Frans-
Vlaanderen en dat die club z'n eige sterk maekt vo een 'Groot
Nederland'. Vandaer gin dialect, maer 'Ollands: 'Daar kom je ver
der mee.' Zukke zitte d'r dus 'ier ook.
Ik begriepe a d'r nog a wat Belgen bin die d'r eige sterk mee de
'Frans-Vlaomse zaok' moeie. En da bin nie aoltied lui mee zuvere
bedoeliengen, za'k mae zeie. Mensen uut Zeêland bin waerschien-
lijk net as de Frans-Vlaomiengen wat te naïef om dat aol gliek te
zien. D'r bin 'ier cafees die d'r eige 'Vlaemsche Herberge' noemen
en daer a je Vlaomse caféspelletjes kan spele en regionale biertjes
kan drienken. Stikgezellig, maer in eên van de 'erbergen die ik
bezoeke, loopt de waerd wè mee een Vlaoms Blok-shirtje an.
Probeer as nuchtere Zeeuw mae 's 't kaf van 't koren te scheien a 't
om zukke cafeetjes gaet. Een bruun café is gezellig, mae 't kan
ook té bruun weze.
Een Frans-Vlaomieng eit dat ook niet aol gliek deu, 'k me laete
vertelle. Die bin net as ons nie gewend an dat brune gefleem en
dat 'geraffineerde' gedoe. Die ziee gewoon een gaef initiatief om
op een plezierige maniere iets van de ouwe cultuur van de streek
te bewaeren.
En die bezoeke zö'n café gewoon toetdat bliekt a 't nie 'êlemaele
zuvere koffie is. Een schoolklasje uut Belle goeng 's op excursie
