't Riem en 't spel trug uutgevonde Internet. Je kan t'r een berg tied mee verdoee, mae somtieds vin je iees dat a zö fraoi is dat 't de nie te zunige tillefoönkosten en de eênzaeme uren achter een vierkant schermpje in eênen 'êlemaele goed maekt. Zó kwam ik overlesten terecht op de webplekke van een schoole uut Poperinge in West-Vlaenderen. Die aodde een project gedae mee internet en streektaele. Dat project liep in 'eêl West-Vlaenderen en een stik of twintig scholen teksten in 't West-Vlaoms geschreve, enquêtes g'ouwe, mensen geïnterviewd en aolle interessante vondsten op internet gezet. De meeste scho len deeë 't eên en 't aor mee 't dialect van ulder eige stad of durp. Mae die Poperingse schoole goeng de grens over nae Frans- Vlaenderen. Daer ze drie mensen gesproke die a iees 'cultureels' doee mee 't Frans-Vlaoms, die taele die a zö vergemes vee op Zeêuws liekent, mae die a zö 'ard achteruut gaet dat noe nog mae een percent of tieene van de mensen tussen Duunkerke en Riessel 't proate kan. Leerliengen van 't Sint Fransiscus Instituut een theatermaeker, een volksmuzikant én een dichter gesproke. En net 't gedeêlte dat a ze over dien dichter op internet gezet is indrukwekkend. Je kan op die webplekke een interview mee dien dichter, Jean-Noël Ternynck, leze en je kan gedichten van z'n leze én 'ore! A je de speakertjes van je computer goed open zet, waoit 't Frans-Vlaoms zö je kaemertje binnen. Jean-Noël Ternynck von 't een goed idee da me een paer van z'n gedichten in Noe op zoue neme. De meêste daevan gae over 't Vlaenderen zo at n dat uur z'n jeugd kent. Een bitje nostalgisch soms en aoltied in kwatrienen. Mae wè indrukwekkend rieke van taele en de sfeer die at n neerzet is vreêd 'erkenbaer. Butendien is t't uniek a een Frans-Vlaomieng op zö'n maniere mee z'n taele bezig is. Ie schrieft in 't Frans-Vlaoms zö at n dat ei lere schrieve deu woordenboeken te lezen. Je moe goed begriepe: Nederlands kunne ze gunter in Frankriek nie. Ze praote enkeld ulder eige dialect. En Frans netuurlijk. Ze ook nooit Nederlands of Vlaoms lere leze of schrieve. Aolle geschreve communicatie is en was a sind meer as 'onderdvuuftig jaer in 't Frans. Ternynck zeit daè zelf over: 'Ik maokn foutn. Toen an 'k begost te schrieven, wist ik nieet van de schrieftaole af. Dan èn 'k een woordenboek ekocht en in 't begin èn elk woord opgezocht'. Juust daerom bin die gedichten zö knap; ie ei nog (naebie) nooit een 'Ollands gedicht of zö geleze, ie ei 't riem en 't spel mee de woorden glad 'êlemaele zeivers trug uutgevonde. Ie is zelf wat a je noemt een 'native speaker', z'n moeder kwam dan wè van Riessel, z'n vaoder was een echte Frans-Vlaomieng. Toen at n een kind was, in de jaeren veertig en vuuftig eit n thuus naebie enkeld mae Frans-Vlaoms gepraot. Laeter op schoole meugde n gin Vlaoms ml praote; Frans was verplicht. Noe gebruukt n 't Vlaoms nog mee ienkele collega's op de schoole daer at n werkt. Z'n vier kin- ders praote 't glad nie: om a z'n vrouwe Franstaelig is, oort er thuus Frans gepraot. Ie vin 't spietig at er mae zö weinig ml bin die a zien taele verstae. Bie z'n leste bundel, 'Van de Lei toet de Zee', zit een cassette- Noe nummer 10

Tijdschriftenbank Zeeland

Noe. 'n bitje uut 't zuudwesten | 2000 | | pagina 12