HET WEL EN WEE VAN EEN CD
De laatste tijd zien we
(hoera, hoera!) meer en
meer CD's van het
Zeeuwse front verschij
nen. In de maart-editie
van de NOOT kwam al
van enkele bands het
antwoord op de vraag
waaróm zij nu een CD
gemaakt hadden. Hier
probeer ik het antwoord
te vinden op de bij veel
bands levende vraag
hoe nou te komen tot
een stapel van die zilve
ren schijfjes.
Je hebt als band beslo
ten dat jullie muziek het
waard is om te verschij
nen op CD, om wat
voor reden dan ook. Er
zijn nu verschillende
keuzes die je kan ma
ken. Ten eerste: zelf je
CD in eigen beheer uit
brengen, ten tweede:
zelf je CD maken maar
door een distributie
maatschappij laten Uit
brengen of, ten derde:
een platendeal scoren.
De Platen
maatschappij
Het tekenen van een
contract bij een platen
maatschappij betekent
het aangaan van een le
ning. De maatschappij
investeert een som geld
in de band en wil dat
graag terugverdienen en
liefst nog meer. Dit
houdt in dat ze alleen
die bands tekenen
waarvan ze denken dat
er een markt voor is. Dit
geldt helemaal voor de
major companies als
Sony, EMI, Warner of
Phonogram. Zij kunnen
een band wereldwijd
ondersteunen maar
doen dit alleen als er
groot geld te verdienen
valt. Heet je dus niet
Madonna, Bon Jovi, Def
Leopard of Take That
(overigens; dit is niet
een doorsnede uit mijn
CD-collectie), dan geef
ik je weinig kans bij een
major. Rest de onafhan
kelijke platenmaat
schappij, de
independent. Zo'n be
drijf is kleiner, werkt en
thousiaster, ze letten
minder op de verkoop
cijfers en (heel belang
rijk) indies krijgen min
der demo's op hun bord
hetgeen je kansen ver
groot. Hiermee komen
we dan aan het beste
en eenvoudigste middel
om een maatschappij te
benaderen, de demo.
Als je een demo maakt
met als doel een con
tract in de wacht te sle
pen, is het niet per se
nodig dat je bandje is
opgenomen in de
Wisseloord-studio's,
voorzien van eersteklas
artwork of in een hoesje
dat in meerdere kleuren
gedrukt is. Als in de op
names je ideeën, en
thousiasme en talent
goed doorklinken is dat
prima. Je produkt moet
er natuurlijk wel ver
zorgd en serieus uitzien.
Een A&R manager zal in
eerste instantie nooit
langer dan vier num
mers luisteren op een
demo, maak je tape dus
niet te lang. Vergezel
uiteindelijk het geheel
van een (korte) bio en
een briefje en (als je die
hebt) recensies, toe
komstige optreeddata
en krantenknipsels.
Check voordat je je pak
ket opstuurt of de
maatschappij zich wel
bezighoudt met jouw
muziek en/of ruimte
heeft voor een nieuwko
mer. Ook een briefje of
fax vooraf waarin je het
pakket aankondigt, kan
zorgen dat de manager
uitkijkt naar je demo en
hem extra goed beluis
tert. Ten slotte: helaas,
dé lijst met betrouwbare
(independent) platen
maatschappijen bestaat
niet. Die verschilt voor
iedere band en met de
maand. Wel verschijnt
tweejaarlijks het pop
inventarisatie boek met
daarin onder meer alle
maatschappijen.
De deal
Als je de interesse hebt
gewekt van een platen
maatschappij zullen er
een aantal afspraken ge
maakt worden die uit
eindelijk schriftelijk wor
den bevestigd: het con
tract. Aangezien de
meesten onder ons een
voudige, welwillende
muzikanten zijn, hebben
we een probleem. De
platenmaatschappij
heeft kennis en ervaring
op het gebied van
platencontracten en wij
niet. Zorg dat je van te
voren weet wat je wilt
en dat je op iemand te
rug kan vallen die al
eens eerder een wat
groter contract gezien
heeft. Het eerste bod
van de maatschappij zal
nooit het uiterste zijn
waartoe de contracten
man/vrouw bereid is. In
ieder geval moeten in
het contract zijn
opgenomen de duur van
het contract, de hoe
veelheid CD's en opties,
verplichtingen van de
band ten aanzien van
optredens, distributie,
promotie en het schrij
ven van nieuw werk,
het alleenrecht van de
maatschappij op de
groep, eigendomsrecht
van de opnames, pro
motie, artistieke vrijheid
en de financiële regelin
gen waaronder auteurs
recht en buitenlandse
releases. Wat betreft de
auteursrechten: bij de
platenmaatschappij zit
over het algemeen een
muziekuitgeverij
aangesloten die 33 pro
cent van de auteurs
rechten in haar zak
steekt. De platen
maatschappij zal de
aanvraag bij BUMA/
STEMRA regelen.
Eigen beheer
Als je driekwart van je
grote stapel demo's al
opgestuurd hebt naar
verschillende maat
schappijen zonder een
positief berichtje terug,
kun je erover denken
om zélf een CD uit te
brengen. Hoewel er een
hoop geld in gaat zitten,
moet je wel bedenken
dat dit een investering
is waarvan je (als je de
zaken goed aanpakt)
een behoorlijk deel, zo
niet alles, terugkrijgt.
Zeker voor een eigen
beheer-CD geldt: zorg
dat je van tevoren alles
goed op een rijtje hebt!
Dit gaat in eerste in
stantie op voor de
(dure) studio.
De studio
Kies de studio met zorg
uit. Niet elke studio
(met de daarbij beho
rende technici) is ge
schikt voor jouw mu
ziek. In ieder geval is
niet iedere producer ge
schikt voor jouw mu
ziek. Luister naar werk
uit die studio en van die
producer en laat ze ook
jouw werk horen. Kijk
vooral naar de
gelaatsuitdrukking! Te
veel bands verschijnen
nog niet goed voorbe
reid in zo'n studio en
moeten dan tegen beta
ling nog arrangeren of
zelfs componeren. Weet
waarvoor je komt, pro
beer de mogelijke knel
punten in je nummers
van te voren op te los
sen. Dit kan door in de
oefenruimte proef op
names te maken en
deze kritisch te beluiste
ren.
Spreek van te voren de
authorisatie af. Als er
nog knopen moeten
worden doorgehakt, kan
dit tenminste snel ge
beuren. Door het live in
spelen van (gedeeltes
van) nummers kun je
tijd besparen en wordt
de energie van een
nummer vaak nog beter
gevangen. Bedenk wel
dat demo-kwaliteit en
CD-kwaliteit twee din
gen zijn. Een CD met
valse noten doet je eer
der kwaad dan goed.
OK, je bent klaar met
opnemen en mixen, je
hebt op alle mogelijkhe
den geld bespaard en
toch een goed eindpro-
dukt: de master op DAT
tape.
De CD
De kosten om nu tot
een stapel van zeg
1000 CD's te komen
liggen voor iedereen re
delijk gelijk. Mastering
bij een daarin gespecia
liseerd bedrijf F750,-.
Maken van de glas-
master voor het persen
F1000,-.Maken van de
CD's, met doosje,
inlaycard, opdruk en 4
pagina boekje F2500,-.
Lithografie boekje, inlay
card, zetwerk en proef
druk F1000,-. De kos
ten voor artwork en fo
tografie kun je besparen
als je een beetje uitge
breide kennissenkring
hebt. Tellen we alles bij
elkaar op, dan komen
we op F5250,-. De
prijzen lopen bij de ver
schillende bedrijven
wel wat uiteen. Als we
dit geld plus het bijbe
horende BTW-bed rag
naar het mastering/
perserij-bedrijf hebben
gebracht keren we te
vreden naar huis terug
met op de achterbank
1000 CD's.
BUMA/STEMRA
Mogen we deze CD's
zo in de verkoop
gooien? Nee, zegt de
auteurswet. Eerste
moeten we bij Stemra
een aanvraag voor toe
stemming voor produk-
tie in eigen beheer in
dienen. Op dit for
mulier (aan te vragen
op 020-5407911)
worden ingevuld de
gegevens van de aan
vrager, de fabrikant, de
soort geluidsdrager, de
bron van het materiaal
(de studio meestal) en
de repertoire-opgave.
Hierin staan van elk
nummer de titel, de
componist, de tekst
dichter, de muziek
uitgever, de uitvoeren
den en de tijdsduur. De
Stemra controleert of
er geen rechten moe
ten worden betaald en
verleent normaal toe
stemming. Vervolgens
is het ook slim om je in
te schrijven bij de
Stemra. Dit kost wel
F100,- plus afhanke
lijk van de verkoop
prijs, zo'n F1,50 tot
F2,60 per CD, maar dit
laatste bedrag krijg je
(met inhouding van 8
10 terug bij ver
koop en je hebt recht
op een vergoeding elke
keer dat je muziek op
radio, TV of zelfs live
gespeeld wordt.
Hiervan is in ons ge
val (zonder muziek
uitgever dus) 50 pro
cent voor de compo
nist en 50 procent
voor de tekst
schrijver. Uiteraard
kun je ook afzien van
je auteursrechten. Je
krijgt hier dan een
bewijs voor.
Verkoop
De eerste 150 exem
plaren van je CD zul
len weinig geld
opleveren. Dit is on
geveer het aantal dat
je moet reserveren
voor promotie naar
de schrijvende pers
(waaronder één CD
voor je recensie in
de NOOT), radio, TV,
zalen en de
pl aten maatscha p-
pijen. Reken weer op
zo'n F1000,-. Dan
de overige 850
stuks. Als je veel op
treedt en je hebt een
grote schare fans
dan kun je een
behoorlijk eind ko
men met de per
soonlijke verkoop
van je schijfjes. Bo
vendien wordt er
niets ingehouden
door tussen
personen. In andere
gevallen is het beter
een distributeur in te
schakelen die je
CD's aanbiedt bij de
platenzaken. Als de
distributeur je pro
dukt ziet zitten, kan
hij ook een deel van
de promotie van je
overnemen. Dit alles
natuurlijk tegen de
nodige procenten.
Verkoop via dit ka
naal levert zo'n F10,-
tot F17,50 per CD
op, afhankelijk van
wat er contractueel
afgesproken is en
welke promotionele
activiteiten het bedrijf
voor je doet.
Ten slotte
Alles bij elkaar opgeteld
blijkt de stapel CD's
een kleine F10.000,- te
kosten. En daar komen
dan nog studiokosten
bij. Al met al genoeg
om van te voren drie
keer goed na te denken
voor je begint. Is de
band echt zo goed?
Blijft de zaak lang ge
noeg bij elkaar? Hebben
we de tijd en de energie
voor een release? Kan
je deze vragen positief
beantwoorden, ga dan
ogenblikkelijk op zoek
naar de nodige fondsen,
stroop rijke familieleden
af voor renteloze lenin
gen en de plaatselijke
middenstand voor
sponsoring en móék die
CD.
Peter Toussaint
met dank aan: Robert
Haagsma
