Zeeland geen reservaat
NAAKTLOPERS GEEN BON AAN DE BROEK
DE BURGER VAN NERGENSHUIZEN
3
NIEUW ZEELAND
y
p
I
Het is waar dat ik, in het jaar
1899, ben geboren in Brouwershaven
Mijn geboortehuis staat nog aan de
haven, met de cijfers van de bouw er
van: 1726. Toen mijn vader het kocht
heette het hotel-Schraveren hij
zette dat voortMaar door zijn dood
in het najaar van 1904 moest mijn
moeder, met vijf kinderen, het bedrijf
blijven leiden en dat gelukte haar
niet. Na drie jaar verlieten we Zee
land. Ik was ongeveer acht jaar, en
ik heb sindsdien in Den Haag en Haar
lem gewoond en Zeeland slechts be
zocht als toerist of als gast van de
steeds schaarser wordende familie
leden, die nog in de provincie woon
den. Mijn oudste broer is, weduwnaar
geworden, daarheen teruggekeerd om er
zijn laatste jaren (in Wemeldinge
rustig door te brengen en er in het
begin van dit jaar (in Goes) te ster
ven.
Ik heb enkele jeugdherinneringen aan
Brouwershaven beschreven in het maand
blad De Gids (nrs 6-7 van 1979) dat
gewijd was aan mijn tachtigste ver
jaardag. Ik heb eigenlijk heel intense
indrukken bewaard aan dit stadje van
Jacob Cats. Ik was er erg vertrouwd
mee, evenals met ZierikzeeGoes, Mid
delburg, Domburg enzals ik er eens
terugkeerde
Maar ik ben geen Zeeuw, ik ben eigen
lijk ook geen Hollanderen nauwe
lijks een Nederlanderal had ik toch
nergens anders blijvend willen wonen
en werken dan in ons land. Ik zou een
cosmopoliet willen wezen, een wereld
burger, of een burger van Nergenshui-
zen. Ontelbaar is het aantal Zeeuwen,
dat geëmigreerd is uit de provincie
En wat is een ronde Zeeuw"? Iemand
die er gebleven is of iemand die er
uitgerold is? Degenen die muurvast
waren (soms ook muurbloempjes?heb
ben lange tijd aan de provincie de re
putatie gegeven van conservatisme
ortodoxe vroomheidvan de aantrek
kelijkheid van het oude (woningen
meubelen, kerken, folklore, kledij,
babbelaars en palingbroodjes
afgezien van het prachtigeboeiende
en soms verraderlijke water, een
eeuwenoude metgezel.
Maar het beeld van een behoudend Zee
land is natuurlijk reeds lang achter
haald door de feitelijke werkelijk
heid. De Westerschelde is een (helaas
vervuildeinternationale zeevaart
route de provincie heeft een kerncen
trale, ze wordt overstroomd door bui
tenlandse toeristenze kent festivals
gewijd aan de modernste componisten
maar ook lawaaïge popmuziekde
sexuele zeden en gewoonten zijn er
evenzeer als elders onderhevig aan een
crisis. Wat doen gereformeerden met
hun statenbijbel als ze geconfronteerd
worden met naakt en heidendomals het
niet in hun eigen provincie is (men
denke bijv. aan de stranden) maar in
het zeer naburige Antwerpen of Brus
sel waar ze toch ook wel eens komen?
Zeeland is geen reservaat, verre van
dien. Maar het is te weinig gewend
aan de toepassing van hedendaagse
kritische denkbeelden op verouderde
denkwijzen in het openbarepolitieke
kerkelijke en geestelijke leven.
Een eeuw geleden was in Middelburg
F.M.Wibautmet zijn vrouw Mathilde
Berdenis van Berlekomaanhanger ge
worden van de vrije ideeën van Multa-
tuli, later van het socialismeen hij
had de moed zeer moderne en tenslotte
zelfs "schokkende" denkbeelden te ver
kondigen over het huwelijk. Maar hoe
wel in Vlissingen geboren, ontwikkelde
hij zich tot een indrukwekkende fi
guur in AmsterdamMen kan waarschijn
lijk tientallen andere voorbeelden
noemen van geboren Zeeuwen die buiten
de provincie tot evolutie kwamen, die
sterk contrasteerde met hun uitgangs
punt.
Wat mij zelf betreft heb ik een gro
te belangstelling gekregen voor radi
cale sociale hervormingen, democrati
sche omgangsvormeneen lustlievende
en anti-sombere moraal, anti-milita-
risme, afwijzing van autoritaire
godsdienstige taboes (steeds huichel-
achtiger geworden) en van opgedwong-
en gezag dat zich niet kan rechtvaar
digen. Ik ben dus zeer benieuwd naar
de aard van elke poging tot robuuster
emancipatie. Een orgaan daaraan gewijd
moge in Zeeland verschijnenhet zal
de aandacht trekken in heel Neder
land en in Vlaanderen.
Veel succes
ANTON CONSTANDSE
Zeeland blijft zedeloos
Jn maart van dit jaar nam de
gemeenteraad van Veere een
kloek besluit: het naaktlopen
op het strand zou streng wor
den aangepakt. Niet alleen via
verbodsborden bij elke duin
overgang, maar ook door het
aanstellen van een speciale
•naaktgluurderDat alles was
het gevolg van een uit de SGP-
hoek aangewakkerde aktie tegen
de zedenverwildering. De Veerse
badman zou verbaliserende be
voegdheid krijgen en blote bad
gasten onverwijld op de bon
moeten slingeren.
Dat beloofde een spannend zo-
mertje te worden. Diverse re-
daktieleden van Nieuw Zeeland
spoedden zich naar het be
dreigde stuk strand bij Vrouwen
polder, stapten er manmoedig uit
hun kleren en wachtten de ge
volgen af.
Er gebeurde niets. Geen naakt
gluurder te zien. In juli niet,
in augustus niet, in september
niet. De hele lange zomer van
'83 kon iedereen aan het Wal-
cherse strand prachtig bruin
worden; van top tot teen.
Toch even met het gemeente
huis van Veere gebeld. De heer
van Leerdam aan de lijn.
Vr: Hoeveel bekeuringen zijn er
nou uitgedeeld, deze zomer?
Van L: "Nou, daar kunt u beter
de politie over bellen, want
volgens mij is er geen speur
der geweestDat is in feite
wel gezegd, maar er is niemand
aangesteld om de naaktrekreatie
in al z'n hoedanigheden te
bekijken
We bellen de politie. Adjudant
Brasser: "Wij hebben niet an
ders opgetreden dan in andere
jaren. We hebben alleen mensen,
die naakt liepen op de drukke
stranden verzocht om iets aan
te trekken, als we ze bij een
controle tegenkwamenMaar dat
brede stuk tussen Oranjezon en
de Zandput, dat is heel stil
en dat is zo breed en groot,
daar gaan we echt niet achter
naakte mensen aanlopen. Kijk,
dat heb je langs het Veerse
Meer ook. Als die mensen daar
een stil plekje vinden en ze
trekken alles uit, nou dan
maalt daar niemand om. En wij
gaan dat niet af lopen stropen."
Vr: Maar hoeveel bekeuringen
zijn er door u deze zomer uit
gedeeld?
Adj: "Geen één. We hebben al
leen een paar keer mensen ge
vraagd op een druk strand iets
aan te trekken
Vr: En de badman?
Adj"Die zou onbezoldigd
ambtenaar van politie worden,
maar dat is nog altijd niet
gebeurd. Dus die kan helemaal
geen bekeuring geven."