VRIJWILLIGERSWERK
WORDT WERKVERSCHAFFING
Ko de Jonge
"g™?" Qnoeten uit....
f
Toverwoord
Slinks
HIEUW ZEELAND
januari
Gratis jongeren
'Goes en Tholen gaan in Zeeland het ergste tekeer', zegt FNV
distriktsbestuurder Tjeu Strous. Onderwerp van gesprek is het
zogenaamde vrijwilligerswerk dat de overheid de laatste tijd op steeds meer
plaatsen werklozen probeert op te dringen of aan te praten.
Nadat Goes in één geval al eerder tot de orde was geroepen, besloot
staatssecretaris De Graaf in januari dat ook een 'werkervaringsprojekt' op
Tholen (dat dwars tegen de uitspraak van de Toetsingscomissie was
opgestart) alleen door de gemeente kon worden doorgezet als de gemeente
ook zelf de uitkeringen zou gaan betalen.
De Graaf doet het in elk geval niet meer,
zoals hij aan Goes meedeelde, waar een
uitkeringstrekker, die door Goes op een
recreatie-onderzoek was gezet ('met
behoud van uitkering'), niet langer een
uitkering zou krijgen, Goes besloot
daarop zelf -dwars- het project toch
door te zetten en betaalt de man nu zelf.
Zo hoort het ook.
Voor Tholen is dat wat moeilijker,
omdat er daar niet minder dan 15
werklozen met behoud van uitkering bij
diverse bedrijven zijn geplaatst. De
regionale Toetsingscommissie had het
plan afgewezen, maar Tholen ging toch
zijn gang. Het gevolg: de FNV stuurde
een brief naar de staatssecretaris en
kreeg gelijk; Tholen mag het projekt
alleen doorzetten als ze zelf betalen.
Het zijn twee voorbeelden," die enige
hoop geven, dat al te wilde plannen van
gemeenten verder worden ingeslikt.
Goes heeft dat intussen al gedaan. Want
daar wilde men de drukte op de
gemeentesecretarie verlichten door er
dertig werklozen in deeltijd (maar wel
gratis) aan te stellen. De Toetsingscom
missie wees het plan terug en deed
precies hetzelfde met een plan van Goes
om 11 werklozen (onbetaald)'werkerva
ring' te laten opdoen bij o.a. de Hema,
de Boerenbond en Perfecta Chemie.
Terwijl Goes aan de ene kant het
vrijwilligerswerk dus hoog in het
vaandel voert, draaien ze eind'83 de in
die stad opererende 'vrijwilligerscentra-
le' de nek om. En toch organiseerde die
centrale nu juist vrijwilligerswerk, waar
de vakbonden geen problemen mee
hebben.
Riet Bartels (ex-leidster van de
Vrijwilligerscentrale): 'Wat mij vooral
stoort is dat ze het woord
vrijwilligerswerk vervuilen door deze
nieuwe vormen van onbetaald werk.
Wat er nu gebeurt, is dat de overheid
werk verzint voor de werklozen en bij
ons werkte het andersom. Bovendien
ontstaat er nu morele druk op de
werklozen, omdat de Sociale Diensten
zich er mee gaan bemoeien. Zij gaan
mensen uit hun kaartenbakken lichten.
De gemeente Goes start nu -in ons
gebouw- ook met een kaartenbak voor
vrijwilligerswerk, waarin hun eigen
projekten zitten. En dat zijn veelal
projekten, die in de hoek van betaald
werk thuis horen.
Bij ons ging het om vrijwilligers, die uit
zichzelf ergens wilden bijspringen, bij
een vereniging, bij zaken, die anders in
de knel zouden komen en zouden blijven
liggen. Het ging ons om de eigenwaarde
van het vrijwilligerswerk en om de
waarde die het voor de mensen zelf
heeft. Zulk vrijwilligerswerk kan wel
degelijk de situatie van mensen
verbeteren. Maar de gemeente Goes
gaat er van uit, dat mensen die
werkeloos zijn geraakt vanzelfsprekend
allerlei werk voor niks gaan doen, dat
normaal betaald behoort te worden.
Vrijwilligerswerk is hier een afgeleide
van betaald werk, van bovenaf geregeld,
met alle verplichtingen van werk
vandien, maar zonder betaling of rechts
positie. Op die manier kweek je tweede
rangs burgers'.
Goes heeft al eerder een projekt met
werklozen opgezet. Dat was op het
recreatieprojekt Hollands Hoeve. De
werklozen werden geselecteerd door de
Sociale Dienst, de gemeente riep ze
Riet Bartels:Vervuiling van het woord
vrijwilligerswerk.
daarna op. Een van de werklozen kreeg
te horen, dat als hij meedeed, z 'n
strafkorting zou stopgezet worden: het
begin van de morele druk om ofi(der)
betaald werk te gaan doen.
'Werk-ervaring', dat is het toverwoord,
waarmee vooral Tholen en Goes
schermen. Ze wijzen daarbij naar
Leliestad, waar een projekt met
diezelfde titel draaide. Zowel Riet
Bartels als Tjeu Strous zeggen, dat
mensen, die meedoen aan zo'n projekt
(dat een halfjaar duurt) vaak in een veel
groter gat vallen dan daarvoor.
Bovendien heeft Lelystad volgens
Strous bewezen, dat alle mooie verhalen
niet zijn uitgekomen. Van de 83 man die
begonnen, zijn er 11 aan een vaste baan
gekomen; geen geweldig aantal. Strous:
'Normaal zouden er ook 11 van de 83
jongeren aan een baan gekomen zijn in
een half jaar'. Verder stopten 27
voortijdig omdat ze geen zin meer
hadden om hetzelfde werk te doen als
anderen, maar onbetaald.
De werkervaring blijkt ook tegen te
vallen. Strous: 'Ze laten die mensen
allerlei vervelende kut-klusjes
opknappen, waar het eigen personeel
geen zin in heeft. Er zijn helemaal geen
goede begeleiders. Die mensen worden
behandeld in de bedrijverzoals ze
vakantiewerkers behandelen
Maar het grootste gevaar is volgens de
vakbondsman, dat als dit soort
projekten normaal zou worden de
bedrijven binnen de kortste keren geen
betaalde jongeren meer in dienst nemen.
Dan melden ze zich aan bij een
werkervaringsprojekt en krijgen gratis
jongeren. Strous: 'Bovendien bekijken
ze die jongens en meisjes op hun gemak
en uiteindelijk nemen ze diegenen aan
die het hardste werken en het minst
krities zijn. Ze kunnen op hun gemak de
selektie maken op kosten van de
gemeenschap. In feite wordt de
wettelijke proeftijd van twee maanden
gewoon verlengd tot twee plus zes is acht
maanden.
Dat dit soort 'arbeid tegen
dumpprijzen' moet leiden tot
loonsverlaging is volgens Stroifc voor
een kind duidelijk. Hij begrijpt dan ook
niet dat hij bij diverse gemeenten
(opnieuw ook Tholen) tegen PvdA-
wethouders oploopt, die dat maar niet
willen inzien en keihard vóór dit soort
projekten zijn.
Naast de genoemde twee gemeenten zijn
er ook bedrijven die langs slinkse wegen
goedkope -door de gemeenschap
betaalde- arbeiders in dienst proberen te
krijgen. Wat bijvoorbeeld te denken van
Tjeu Strous: 'Selectie op de kosten van
de gemeenschap'.
het Terneuzense Poly-design, een
technisch tekenbureau, dat mensen met
een afgeronde hts-opleiding zover
probeert te krijgen, dat ze een aanvraag
doen om -met behoud van uitkering- een
half jaar lang een zogenaamde
'functiegerichte opleiding' te volgen. Ze
moeten een kontrakt tekenen, waarbij
ze zich aan evenveel verplichtingen
onderwerpen als bij een c.a.o., met als
enig verschil, dat ze geen loon krijgen
Strous; 'Als dat lukt kun je er donder
op zeggen, dat er meer bedrijven
volgen'.
Dow Chemical in Terneuzen heeft een
'leerprojekt', waarbij werklozen worden
geworven via arbeidsbureau en
gemeenten om -met behoud van
uitkering- zeven maanden op
proefkontrakt bij Dow te komen 'leren'.
Als ze niet bevallen worden ze er na
zeven maanden uitgeflikkerd. Het heeft
Dow niks gekost en ze blijven verzekerd
van een ruim aanbod van werkelozen,
waarvan de rustigsten en de hardste
werkers misschien wel mogen blijven.
Strous: 'Om misverstanden te
voorkomen; de FNV is niet tegen het
doen van vrijwilligerswerk en we zien
best de problemen van mensen die jaren
werkloos lopen. Maar de grens ligt bij
ons bij het begrip 'non-profit'Als de
overheid of de commerciële bedrijven
gaan profiteren van gratis werk door
uitkeringstrekkers, dan houden wij dat
tegen. En dan nog iets: ze noemen het
vrijwilligerswerk, maar als je ziet wat
voor kontrakten die vrijwilligers moeten
ondertekenen, dan blijft er niks
vrijwilligs over; je moet op tijd present
zijn en je mag geen minuut eerder de
poort uit. Verder doe je gewoon je werk
en je houdt je bek. Maar loon krijg je
niet, want je bent een 'vrijwilliger'
KEES SLAGER
Zonder tegenstribbelen kregen
Gedeputeerde Staten bet voorstel er
door de autovergoeding op te trekkaa
van 44 naar 57 cent. Zo krijgen we
tenminste een deel van de autokosten
die we voor de provincie maken
vergoed, aldus G.S. Als er jaarlfyks
20.000 kilometer voor de provincie
wordt gereden, betekent't een verkapte
loonsverhoging van 2.600 gulden. Een
autovergoeding van 57 cent is vorstelijk:
bij een dergelijke hoeveelheid
kilometers kost de benzine van een
(dure: 1 op 10) auto 3.400 gulden. De
vergoeding komt in totaal op 11.400
gulden. De meeste bedrijven zitten rond
de 45 cent.
A
De Schelde wordt voornamelijk in
België nog gezien als een open riool,
waar ongestraft in geloosd kan worden.
Als het water de grens overschrijdt is het
zuurstofgehalte bedenkelijk laag en
stroomopwaart blijft het zo tot ver
boven het Antwerpse industriegebied.
Lozingen van cadmium chroom, nikkel,
dieldrin, endrin, aldrin, pcb 's
enzovoorts zorgen ervoor dat het water
tot ver op Nederlands gebied veront
reinigd is. Smit-Kroes zal haar beloften
moeten waarmaken dat er niet over de
waterverdragen en verdieping van de
westerschelde zal worden gesproken
zonder terugdringen van deze
verontreiniging.
Het lijkt erop dat natuurbeschermers de
strijd om het toekomstige Markizaats-
meer gaan winnen. Het Gerechtshof in
Den Haag had wel oren naar hun
argumenten: woningbouw is niet
noodzakelijk in het meer, want er zijn
andere plaatsen; bovendien is er de
laatste jaren geen extra groei van het
Bergense inwonertal door toeloop uit de
randstad. Het meer dat volgens
natuurbeschermers een prachtig,
vogelrijk natuurgebied kan worden, ligt
in de kom van de Oosterschelde.
Rijkswaterstaat spuit er een landtong op
met specie uit het spuikanaal dat langs
het Schelde-Rijnkanaal wordt
gegraven. Geeft het gerechtshof de
natuurbeschermers gelijk, dan moet
waterstaat het opspuiten stoppen. Dat
kost miljoenen, want alles was daar al
op ingesteld.
Het Zeeuwse binnenwater wordt steeds
zouter. Bodemkundige Witte uit
Kapelle wijt dat aan de manier van
ruilverkavelen. Boeren, die zoet water
nodig hebben, zouden dus met de
ruilverkavelingen hun eigen glazen
ingooien. Bij de verkavelingen worden
zonder rekening te houden met het
natuurlijke landschap kaarsrechte
sloten gegraven, door de zouthoudende
veenlagen en de zoetwaterhoudende
kreekruggen. Het gevolg is dat de zoute
kwel naar boven komt, volgens Witte.
Dit zou in verkavelingsgebieden meer
voorkomen dan in de nog niet
aangepakte. Cijfers van de
waterschappen onderstrepen zijn visie:
voor de verkaveling was er op
Noord Beveland een stabiel zout
gehalte en erna neemt de verzilting toe.
Dat proces gaat nog steeds door.
Als het om economische bedrijvigheid
gaat, wil de overheid de voorschriften
nogal eens soepel toepassen. Als het om
woonwagenbewoners gaat, wordt de
wet erbij gehaald om aan te tonen dat
het toch echt niet kan. De gemeente
Terneuzen schroomt niet woonwagen
bewoners weg te jagen van een plaats die
niet als standplaats is aangegeven. Het
gaat om één familie met slechts één
wagen die bovendien nergens anders in
Zeeuws-Vlaanderen terecht kan, omdat
diezelfde overheid de grootte van de
kampen alsmaar terugdringt en vaak al
het mogelijke doet om een kamp uit de
gemeente te houden. De woonwagen
familie zal straks door een ander
gemeentebestuur op de vingers worden
getikt, omdat ze weer illegaal ergens zijn
gaan staan.
De Brede Maatschappelijke Discussie
over energie heeft opgeleverd wat al
duidelijk was: er is geen meerderheid te
vinden voor nieuwe kerncentrales, op
energie moet worden bezuinigd en er
moet meer gebruik worden gemaakt van
duurzame energiebronnen als wind,
water en zon. De regering kan de
conclusies zo naast zich neerleggen,
zoals voor de aanvang al werd duidelijk
gemaakt.
1 1
Jll/ftri/'i
11