WAPENPRODUCTIE BIJ DE SCHELDE
februari
Vossejacht in Aardenburg
Ethisch.
Werkpas
Lange adem.
Alternatief
Slordig
Reukspoor
Zeekraal
<D NIEUW ZEELAND
Vakbond
durft geen kleur
te bekennen
Toen het nog goed ging met Nederland durfde de vakbeweging nog wel
eens het vraagstuk van vrede en veiligheid aan de-orde te stellen in relatie
tot de oorlogsindustrie. Nu echter het 'ww-duiveltje' voor iedere
werknemer op de loer ligt is die vrede en veiligheid plotseling niet zo
belangrijk meer. Industriebond FNV-districtsbestuurder Wil Waumans,
zelf pacifist in hart en nieren, is tevreden met het feit dat de vakbeweging
'op de rijdende trein van de vredesbeweging is gesprongen'. Industriepastor
Jan Scheffers vindt die vrede en veiligheid toch wel het belangrijkste, maar
stelt tegelijkertijd vast dat die geen brood op de plank brengt.
Volgens Waumans ontstonden er enkele
jaren geleden bij de Schelde heftige
ruzies, over de vraag: wapenproductie
of niet tijdens een personeelsbijeen
komst nadat was besloten te vragen om
marine-orders om daarmee de werkge
legenheid in de scheepsnieuwbouw
veilig te stellen.
We hebben toen met 2.000 mensen in
de zaal afgesproken dat wanneer het
ook maar enigszins beter ging met de
Schelde we zouden bekijken hoe we
minder afhankelijk van defensie kunnen
worden', vertelt Waumans.
Het gaat inmiddels beter met de
Schelde sinds de ontkoppeling van het
'RSV-concern. Tot 1990 is het werk in de
scheepsnieuwbouw, waar zo 'n 1400
mensen werken, min of meer
gegarandeerd door marine-orders.
Maar volgens Waumans is die garantie
niet blijvend. Wanneer we ons zoals nu,
teveel vastpinnen op die wapenproduc
tie worden de kansen op civiele orders
steeds kleiner. Het verkoopapparaat
wordt lui door de wapenindustrie.
Bovendien hangt het verkrijgen van
orders teveel af van politieke beslissin
gen, strategische vraagstukken en
financiële middelen. Willen we ook na
1990 werk hebben dan moeten we ons
bezinnen op civiele productie', meent de
FN V-er.
FNV-bestuurder Wil Waumans:
'Voor mijn part vierkante fluitketels.'
Volgens Waumans is uit de defensie
nota op te maken, dat er in de toekomst
vraag naar andere wapens zal zijn die de
Schelde niet kan produceren. Welke
civiele producten gemaakt kunnen
worden moet nog blijken. Waumans:
'Het moet in ieder geval iets zijn dat
bruikbaar is. Voor mijn part zijn dat
vierkante fuitketels, maar het kunnen
ook vliegtuigjes zijn (natuurlijk geen F-
16 of zo, want dan zit je weer met
hetzelfde probleem), of andere zware
kapitaalgoederen bijvoorbeeld in het
kader van de energie-winning'.
Waumans wil echter niet tot elke prijs
uitgaan van het scheppen van werkgele
genheid. 'Om te kunnen overleven moet
je natuurlijk geen voorstander worden
van wapens, maar in dit systeem kun je
militaire productie nu eenmaal niet
uitschakelen. Het zou ook het versimpe
len zijn van een probleem. De districts
bestuurder vreest dat de werknemers
ook onmiddelijk overstag gaan,
wanneer er een order voor tien jaar zou
komen voor Zuid-Afrika. De angst zit er
goed in bij de mensen.
Industriepastor Jan Scheffers kwam in
1981 bij de Schelde binnen. Er werden
toen al aan de directie vragen gesteld
over de relatie tussen wapenproductie
en werkgelegenheid. Zowel om ethische
als economische redenen is ook
Scheffers een groot voorstander van het
oppakken van conversie bij de Schelde.
Volgens hem moet binnen het bedrijf het
vraagstuk van vrede en veiligheid aan de
orde worden gesteld. Scheffers: 'We
moeten proberen de publieke opinie te
beïnvloeden. Maar het is niet alleen een
maatschappelijk probleem. Voor de
werknemers van de Schelde is het geen
pretje om aan die fregatten te werken.
De arbeidsvreugde is niet groot en er is
geen lol aan het eindprodukt'.
Een socioloog begon volgens Scheffers
ooit een onderzoek bij werknemers in de
oorlogsindustrie maar heeft dat onder
zoek om onbekende redenen voortijdig
gestaakt. 'Maar nog dit jaar gaan Pax
Chris ti Nederland en OS A Cl Oecume-
Feiko Koudenburg: 'Dit brengt nu
eenmaal brood op de plank.
nisch Studie en Actie Centrum voor
Investeringen) dat onderzoek opnieuw
starten.
Feiko Koudenburg, is een 25-jarige
stellingmaker en dokwerker van de
afdeling scheepsnieuwbouw bij de
Schelde. Feiko is eigenlijk chemisch
analist maar wil om milieu-redenen niet
werken bij bedrijven als Dow Chemical
en Péchiney. 'Het is voor mijn eigen
gezondheid beter om bij de Schelde te
werken. Maar echt leuk is het natuurlijk
niet om mee te helpen wapentuig te
maken. Het lullige is echter dat ik niet
wil leven van een uitkering en dit brengt
nu eenmaal brood op de plank'.
Wat Feiko kwalijk vindt is het
'screenen' van personen die op de afde
ling scheepsnieuwbouw willen komen
werken. 'Wanneer je lid bent van de
CPN of je bent Marokkaan, dan kun je
werk op onze afdeling wel vergeten.
Bovendien moet je altijd een pasje bij je
hebben wanneer je gaat werken. Als je
dat ding vergeet, en dat gebeurt mij nog
wel eens, dan kom je er niet in voordat je
in het hoofdkantoor een dagpasje hebt
gehaald'.
Op dit moment is de Schelde-bedrijfs-
ledengroep van de industriebond FNV
druk op zoek naar onderzoekers die
bereid zijn alle aspecten van de wapen
productie bij de Schelde te bekijken.
Volgens Waumans wordt het jaren hard
vechten om uiteindelijk op conversie te
kunnen overstappen. Waumans: 'Mijn
grootste angst is dat de werknemers (en
dat zie je nu weer bij Wilton Fijenoord)
steeds in zo'n positie worden gemanou-
vreerd dat ze niet anders meer kunnen
dan om wapens vragen. Dit onderzoek
wordt werkelijk een kwestie van stug
volhouden en een lange adem hebben.
JANNA van VEEN.
-KI
Een meerderjarige verdachte die
maximaal drie maanden onvoorwaar
delijke gevangenisstraf moet uitzitten
kan in plaats van een saaie celstraf
kiezen voor een baantje bij de een of
andere dienstverlenende instelling. 'Zich
maatschappelijk nuttig maken' is het
motto waaronder deze alternatieve
rechtsspraak zich sinds kort ook in
Zeeland manifesteert. Het werk is
onbetaald en de duur varieert van 30 tot
150 uur per straf-tijd. Misschien is dit dé
oplossing om het tekort aan celruimte te
compenseren. En heer Van Bommel, de
secretaris van de reclasseringsraad laat
bovendien weten dat deze alternatieve
straffen goedkoper zijn dan celstraf.
Vrijwilligerswerk buiten de bajes
noemen we dat.
Een vermeende steunfraudezaak en een
daaruit voortvloeiende vermeende
meineed door twee inwoners van
Wissenkerke kostte de vice-president
van de Middelburgse rechtbank mr.
G.H.Nomes begin februari een wraking.
Nomes (was dat niét die beruchte
rechter in de zaak van de bezetters van
het Maagdenhuis in Amsterdam in de
jaren zestig?) werd partijdigheid in deze
zaak verwegten. De gewraakte rechter
had de man van de vrouw die steun-
fraude zou hebben gepleegd en met wie
hij in concubinaat scheen te leven
drieëneenhalve week in verzekerde
bewaring gesteld wegens meineed. Hij
had onder ede verklaard dat hij
geen economische eenheid vormde met
eerdergenoemde vrouw. Volgens de
advokaat van het tweetal had Nomes de
verdachte echter laten inrekenen zonder
de vier getuigen A décharge die in de
wachtkamer wachtten, te horen. Slordig
van Nomes. En des te slordiger omdat
deze vice-president niet voor de eerste
maal een verzoek om wraking aan zijn
broek krijgt.
Mr G.H. Nomes
Eindelijk kon Aardenburgs burgemees
ter Willy Lockefeer zich weer eens
onbekommerd 'Bourgondisch' uitleven.
Als gastheer van de (uit hoge Belgische
industriebonzen bestaande) ruiterclub
'Dragues de Gand' hief hij' s morgens in
Sint Kruis het eerste glas voor een
vossejacht, waarbij geen vos te beken
nen was. Het ging meer om het volgen
van een reukspoor door een meute
honden. De heren te paard volgden een
ander reukspoor: na het eerste glas aan
de start koersten ze trefzeker af op een
jenevertafel halverwege om tenslotte te
finishen bij restaurant De Schaapskooi
in Heille, waar het kostbare nat al in de
glazen stond te twinkelen. 'Je suis trés,
trés content', riep Lockefeer en vergat
zelfs het dienstmeisje in de billen te
knijpen.
Ook al koop je ze op de markt en ga je
zelf het schor niet op, tot nu toe heb je,
als je zeekraal eet, het lekkere gevoel dat
je een groente eet, die puur natuur is.
Want op de schorren is er nog geen
sprake van kunstmest en chemische
onkruidbestrijding. Daar komt nu snel
een einde aan: het Delta-Instituut in
Yerseke start een onderzoek naar de
mogelijkheid om zeekraal te kweken in
een 'geconditioneerde, van kunstlicht
voorziene ruimte'. De proef wordt
gedaan bij een bedrijf in Roermond
