41 Is een koehandel; je koopt gewoon de schuur op, mét de beesten die erin staan WILDE ARTS JAN FORTRIE: nr 3:4 april 1984. Oplage: 2100 exemplaren. Uitgave: Stichting Nieuw Zeeland, postbus 276, 4330 AG Middelburg. Gespreks-patienten Onverantwoord Mensen-handel Drie jaar geleden besloot Jan Fortrie om zich als huisarts in Heinkenszand te vestigen. Hij wist, dat er een huisartsen praktijk was, maar met 4200 inwoners was er in het dorp best plaats voor een tweede. Bovendien wilde Jan, ondanks z 'n principiële voorkeur voor vrije vestigingen, best z 'n collega een schadevergoeding per patient betalen. Maar het overleg liep vast, met als gevolg dat Fortrie zich toch vestigde, maar geen cent betaalde aan zittende collega Hij begon gewoon bij 'AF', met nul patiënten dus. Nu, driejaar later, doet Conny Miermans al n half jaar samen met hem de praktijk. En hoewel ze het niet breed hebben, kunnen ze lachend vertellen over hun bestaan als 'vrije huis-arts'. Want die vestiging werd een succes, ondanks de gigantische tegenwerking van de verzamelde huisartsen van de Zak van Zuid-Beveland. Jan: Ik kende het dorp al, toen ik er begon, want ik had er stage gelopen en Mattie, m' n vrouw was er wijkverpleegster geweest. Ik had een 'open huis' georganiseerd en toen ik 's morgens bij de praktijk kwam, stond er al n boeket bloemen achter de regenput met een briefje: 'Veel succes!' Een paar patiënten'. Dat waren de eersten, die zich -met bloemstuk- als patient aanmeldden. Nou, 's avonds stond de hele praktijk stampvol bloemen. En bovendien had ik meteen allemaal vrijwilligsters, die -bij toerbeurt- assistente wilden zijn voor me. Want ik had die eerste tijd natuurlijk geen geld om 'n assistente te betalen. Ja, het was hartverwarmend, zoals de mensen -Mattie en vrienden- me geholpen hebben toen. NZ: Jij bent voor kleine praktijken? Jan: Ja, ik heb de ervaring datje zelden diagnoses mist door gebrek aan ervaring (te kleine praktijk), maar wel door gebrek aan tijd (te grote praktijk). Dan komen de mensen in ziekenhuizen terecht waar het hele scala van therapeutische maatregelen op ze wordt losgelaten, terwijl het vaak niet nodig was geweest als de huisarts eerder had ingegrepen, 'n Grote praktijk pakt dus ook duurder uit; ze verwijzen ook sneller. Conny: En er worden daar veel meer pillen voorgeschreven. Jan: Als je ziet hoe dat bij ons gaat, wat Conny met gespreks-patienten doet, dat kunnen ze in' n grote praktijk niet waarmaken. Conny: Dan komt er iemand bij me met maagpijn, chroniese hoofdpijn en 'n slechte darmfunktie, maar zegt toch dat er geen problemen zijn. Nou, ik kan voor alledrie binnen vijf minuten 'n medicijn voorschrijven. Maar daar los je niks mee op, want zulke klachten zijn In februari van dit jaar gebeurde het nog tijdens een hoorzitting in Scherpenisse (met 1300 inwoners de kleinste kern van Tholen). Een hele rij inwoners riep om een eigen dokter op het dorp, maar de aanwezige autoriteiten konden slechts meedelen, dat als de gevestigde huisartsen van het eiland het niet wensten, Scherpenisse geen eigen dokter zou krijgen. Daar kon noch de gemeenteraad noch het ziekenfonds iets aan veranderen. In Graauw in Oost-Zeeuws-Vlaanderen werd in oktober '83 nog pijnlijker duidelijk, hoeveel macht huisartsen hebben en hoe weinig patiënten te vertellen hebben. Huisarts Max Tolsma begon in Graauw een zogenaamde 'vrije' of'wilde' vestiging, omdat het dorp geen eigen dokter had. Prompt startten gevestigde collega's uit aanpalende dorpen, verenigd in de plaatselijke Huisartsen Vereniging een proce dure tegen hem bij de Commissie Rechtspraak van de Landelijke Huisartsen Vereniging. En die besliste dat Tolsma meteen moest stoppen als arts in Graauw. Tolsma had de pech, dat hij lid was van de LH V en zich dus aan de uitspraak moest houden. Maar hij was het totaal oneens met de argumentatie, dat er voor hem geen patiënten zouden zijn. Met 1500 patiënten zou hij tevreden zijn. Helaas is de door de LHV gehanteerde norm (die binnenkort zelfs wet wordt) 2600 patiënten per arts. Anders verdienen ze te weinig. Maar dat betekent, dat er vijfhonderd huisartsen in Nederland werkloos blijven rondlopen; huis artsen die de gemeenschap aan opleidingskos- ten gemiddeld 'n half miljoen per persoon gekost hebben. Huisartsen, die hard nodig zijn om de overbelaste praktijken van gevestigde collega 's te verlichten. Daar zouden de patiënten in elk geval voordeel bij hebben, evenals de ziekenfondsen. Maar aan de patiënten wordt nooit iets gevraagd. Die worden slechts verkocht: bij overname van een huisartsen-praktijk levert elke patient circa 90 gulden op. Een zieke situatie, die slechts op twee plaatsen in Zeeland doorbroken is met een suksesvolle 'vrije vestiging': door Bouwense en Stutterheim op Walcheren en door Fortrie en Miermans op Zuid Beveland. Om aan te tonen, dat niet alle artsen in de eerste plaats aan hun portefeuille denken en pas lang daarna aan het patiëntenbelang, hierbij het verhaal van een vrije vestiging in Heinkenszand. De gewestelijk Anbo-voorzitster J. riep dhr. Van Ast ook dp tot actie nl in verband met zijn klacht, dat Scherpenisse nog steeds geen ei gen huisarts heeft. "Je moet nie* onder elkaar blijv^"ffloppèren, maar naar dè gemeente gaan en als je -t via de instanties niet voor elkaar krijgt, dan maar via een ongebruikelijke manier. Dan ga je r. maar bij de artsen op de stoep sfaaö'^zei mevr. Apon. Vjaïl Ast wees erop dat St. Maar- Vtansdijk twee huisartsen hepft en S^JeheFpcnjfcse fkéflt», "^andere ThootSë huisartsen niet meewerken voor de weekendre geling! lukt 't niet om in Scherpe- nisse een eigen dokter te krijgen. Raadslid meyr. J,M. Deurloo-van Broekhoven zei dat de wens bij de gemeente bekend is, maar de be reidwilligheid moet van de artsen zelf komen. Dhr. van Osta van het MZB liet weten, dat het zieken fonds er niets aan kan doen. "Het etnc is vrijblijvend." 1Eendracht bode 9-2-' 84 VOOi wil 99 van de 100 keer van psychiese aard. Nou, ik probeer die klachten naar boven te halen; ze krijgen gewoon geen medicijn van me. Ik praat met ze. Dat kost me twee uur en het kost hst ziekenfonds géén pillen. Maar 't ziekenfonds betaalt mij hetzelfde bedrag, wat ik ook doe. Jan: Voor' n fondspatiënt krijgje als huisarts-met apotheek zo 'n 120 gulden per jaar. Of zo 'n patient nou nooit komt of veertig keer. NZ: Hoeveel patiënten hebben jullie ondertus sen? Jan: Dat vertel ik liever niet in dit stadium; maar het gaat goed. NZ: Hoeveel patiënten per arts is volgens jou ideaal? Jan: Voor je ervaring heb je nu eenmaal een behoorlijke hoeveelheid patiënten nodig, maar 1500 voor een solistenpraktijk vind ik toch wel het maximum. En als het om het geld gaat, dan ben ik met veel minder al tevreden. Conny: Maar nu we de week verdelen (we werken allebei n halve en om de beurt het weekeinde) kunnen we wel 1800 tot 2000 patiënten aan. Jan: Toen ik stage liep heb ik -in Zeeland praktijken van wel 3000 patiënten gedaan. Dan raffel je ze gewoon af. Als ze dan weer terugkwamen kregen ze weer 'n ander zootje tabletten, hè. Ja, je hebt in Zeeland huisartsen die in hun eentje ruim vierduizend patiënten hebben, hoor! NZ: Maar dat is toch onverantwoord? Jan: Dat is heel onverantwoord in mijn ogenvolledig onverantwoord. NZ: Maar het bestaat. Jan: Ja, daar gaan ze nu iets aan doen. Als die nieuwe wet er is mogen artsen, die boven de 2600 zitten geen nieuwe patiënten meer aannemen. Ja, wel de babies, die geboren worden bij hun patiënten. Conny: Dus voor zo' n arts van 4000 op 2600 zit, dat duurt 10 jaar! NZ: De meeste huisartsen verdienen te veel. Conny: De meesten zitten met enorme overna mekosten, de 'goodwill'. Als je als jong arts 'n praktijk wil overnemen moet je per patient 'n bedrag betalen aan de verdwijnende arts, meestal 90% van z'n bruto-jaarsalaris. Dat stamt nog uit de tijd, dat artsen geen pensioen hadden. Nu krijgen ze allebei: pensioen, plus een enorm bedrag aan goodwill. Dat moeten de jongeren betalen. Tenzij ze zich vrij vestigen. NZ: Dat is een zieke situatie, met die overnamekosten. Jan: 't Meest fnuikende vind ik dat mensen gewoon verkocht worden. En hoe gaat het dan? Je bent 20 jaar geleden als huisarts begonnen op n dorp met 2000 inwoners en dat dorp is gegroeid tot 3500. Dan verkoop je je handel op basis van 3500. Maar dat is helemaal geen goodwill, want die mensen konden nergens anders heen. Die 1500 mensen heb je er gratis bij gekregen en die verkoop je dan aan je opvolger voor twee ton! NZ: Je zou die goodwill moeten afschaffen. Conny: Ja, het rijk zou mensen, die nu zwaar zitten omdat ze hoge kosten hebben, moeten schadeloosstellen. Maar het LVH heeft het bij het invoeren van de pensioenen laten liggen, dus het enige wat overblijft is het nationaliseren van de gezondheidszorg. NZ: Daar ben je voor? Conny: Dat vind ik prima: alle artsen in loondienst. Dan kun je de praktijken verkleinen en kunnen alle werkloze artsen aan de slag en is er meer tijd voor de patient. NZ: Jullie zijn principieel voor vrije vestiging in de bestaande situatie? Jan: Ja, het is de enige zuivere manier om je te vestigen. Maar omdat ik veel weerstand verwachtte toen ik hier begon, heb ik m' n collega (die net de oude praktijk had overgenomen en dus alle inwoners van Heinkenszand had 'gekocht') aangeboden om 'n vergoeding per patient te geven. NZ: Hoeveel kost'n patient, die je overneemt van n collega? Conny: Dat komt op circa 90 gulden. NZ: Dat wou jij dus betalen? Jan: Nou, iets minder, maar dat overleg liep vast Lees verder op pag. 2

Tijdschriftenbank Zeeland

Nieuw Zeeland | 1984 | | pagina 1