IN DE KEUKEN VAN DE DONKERE WOLK
De beurzen worden dunner,
Wat doet de vakbond?
Hef YoJU- 1'vief'
Cynisch
Betaalstaking
Krisistip
Naakt pendelen
Hup Huib
Operatie carillon
Krisistips
Belasting
Lezen
Terwijl een kille wind door de
straten waait, stappen mensen met
lege tassen in de richting van het
nrafldpfëtn van Axel. De ambu
lante handel heeft op 17 maart
1984 weer reden tot klagen, zo ook
de weinige mensen die hun inkop
en aan het doen zijn. Ondanks het
lage inflatie-peil zijn de prijzen
zeer behoorlijk. De beurzen van de
meeste mensen worden steeds
dunner en bij sommigen, die in
werkelijke noodsituaties verkeren,
zit er nu al niets meer in.
In de keuken van cafe 'De
donkere Wolk' zitten mensen
rondom een tafel en spreken over
de crisis van de jaren 80, de
onderkoelde woede bij het volk en
het aarzelende optreden van de
vakbonden.
Met de koffie bij de hand sprak NZ
met Adri Norendaal van de
industrie-bond FNV-Zeeland,
Wim van den Bremen van de
voedingsbond FNV, Tjeu Strous,
FNV-districtbestuurder, Mare
Dobbelaar, André Lauret en Josy
de Vuijst namens de jongeren
binnen de FNV, Lex Willemsen en
Luc Brusselaers.
De laatste twee voerden op 2
februari j.l. op een bijeenkomst
van uitkeringsgerechtigden te Axel
aan dat met name de industrie
bond onvoldoende rekening pleegt
te houden met het lot van
uitkeringsgerechtigden tijdens de
ze kapitalistische crisis. De voe
dingsbond daarentegen heeft idee
ën gelanceerd zoals betaalstakin-
gen voor uitkeringsgerechtigden.
Dit was het eerste onderwerp van
gesprek:
NZ: Uitkeringsgerechtigden kunnen
niet staken. Hoe kun je hen dan toch
betrekken bij de vakbondsstrijd tegen
kortingsmaatregelen? Cees Schelling
suggereerde het niet betalen van
energierekeningen, omroepbijdragen
en zomeer
v.d.Bremen: Onze bedoeling is inder
daad zoveel mogelijk uitkeringsge
rechtigden bij de strijd te betrekken.
De opmerkingen van Schelling zijn
bedoeld om de discussie binnen de
bonden te bevorderen en ook om van
uitkeringsgerechtigden ideeën los te
krijgen, zodat wij als bond iets kunnen
doen. Daarvoor zijn advertenties in
allerlei kranten geplaatst. Met name
vroegen wij om ideeën waarmee wij,
als bonden, iets kunnen doen tegen de
kortingsmaatregelen van juli a.s. Mo
menteel zijn wij de ideeën aan het
inventariseren.
Strous: Over het doel van mogelijke
akties zijn alle bonden het eens! Het 1-
juli-pakket moet worden afgewezen.
Zolang er echter onderhandelings
ruimte bestaat, geloof ik niet dat de
aktiemiddelen van de voedingsbond,
de zogenaamde zand-in-de-machiene
taktiek veel mensen zal aantrekken.
Het probleem is namelijk dat mensen
bij ontregelingsaktiviteiten individueel
aansprakelijk zullen worden gesteld.
NZ: Kunnen bonden daar dan geen
oplossing voor bieden? Bijvoorbeeld
het registeren van deze mensen.
Strous: Dat kan wel, maar toch blijft
die individuele aansprakelijkheid. Als
uitkeringsgerechtigden als groep hun
PZEM-rekening niet betalen, worden
ze toch individueel afgesloten.
Brusselaers: Maar is dit dan geen
alternatief: Er een groepsgebeuren van
maken, b.v. via organisaties van
uitkeringsgerechtigden. En het betalen
van energie-rekeningen in verschillen
Foto: Charles Strijd
Maatschappijhervormers in de keuken. Tjeu Strous: Wat hier gerealiseerd is,
bescherming van de zwakkeren in de samenleving, is nog nergens ter wereld
bereikt.
de fases. Het belangrijkste is; een
bundeling van krachten en sociale
controle naar elkaar toe.
Strous: Ik ben er vrij cynisch over.
Brusselaers: Man, geef dan eens
alternatieven!?
Alternatieven blijven uit, een auto
raast voorbij. Het geraas maakt plaats
voor een kot te stilte waarvan Strous
gebruik maakt door een verhaal af te
steken over voorstellen die binnen de
federalieraad op 20 maart a.s. zullen
worden besproken. Doel blijkt te zijn
om d.m.v. het afromen van ziektewet
uitkeringen boven 100% netto en
bezuinigingen in het betalingsverkeer
van uitkeringsverlenende instanties de
hele kortingsoperatie van juli a.s. terug
te brengen tot 3%. De woorden van
Strous schieten in het verkeerde
keelgat bij André Lauret van de
jongerenbeweging.
Lauret: Maar op die manier helpt
de vakbeweging toch weer mee met
inleveren. Zo krijg je de mensen toch
NOOIT mee!!
Strous: Zolang je nog aan het
onderhandelen bent, dan moet je nog
geen akties afkondigen. Wel moet je
aktiestrategieën gereed hebben,
v.d.Bremen: Het verhaal is natuurlijk
niet alleen economisch. Economisch
gaat het zo slecht nog niet. Waar het
slecht mee gaat is de solidariteit tussen
de mensen.
Norendaal: Daar ben ijc het volstrekt
mee oneens! Hoeveel faillisementen
zijn er niet? Je moet niet alleen kijken
naar multinationals die wel goed
boeren.
NZ: Maar hoe kun je door onderhan
delingen over meer banen scheppen
binnen het bedrijfsleven? zo denkt de
Norendaal: Op dit moment is het zo
krijgen van meer banen een illusie. Je
kunt alleen proberen de voorwaarden
te scheppen dat er via onderhandelin
gen meer banen in het bedrijfsleven
kunnen komen. De prjjscompensatie
bijvoorbeeld is ten dele ingeleverd om
opleidingen te verbeteren. Op termijn
levert dat resultaat op. En natuurlijk is
er de arbeidstijdverkorting en het
schuiven met flexibele werktijden.
Waar dan wel fatsoenlijk over onder
handeld moet worden.
Kijk, bij Philips Terneuzen hebben
ze de minishifts ingevoerd. Twee-drie
ploegendiensten van vijf uur. Philips
neemt al mensen aan terwijl onderhan
delingen nog bezig zijn. Toeslagen
voor avondwerk worden niet gegeven.
Dit kan en mag niet. Als vakbeweging
willen wij door Philips niet gepasseerd
worden. Daarom bereiden wij een
proces tegen Philips voor om dat tegen
te gaan.
NZ: Terug naar de betaalstaking. Hoe
organiseer je dat?
v.d.Bremen: Eerst het idee opperen.
Reacties afwachten. Als je het uit
voert, dan in grote groepen. Als je het
uitvoert op plaatselijk niveau mensen
organiseren. Zonder sociale controle
wordt dat niets.
NZ: Concreet naar de FNV-Zeeland
Stel: FNV zoekt uitkeringsgerechtig
den -leden van de bond. Men
organiseert een betaalstaking b.v. van
PZEM-rekeningen. De uitkeringsge
rechtigden storten hun geld voor deze
rekeningen op rekening van de Vak
beweging. Dan heeft de bond een sterk
drukmiddel tegen de regering en
tevens treedt zij op voor de uitkerings
gerechtigden wanneer er zich proble
men voordoen.
Strous: klinkt heel verleidelijk. Tot dat
soort zaken zou het kunnen komen.
Wel blijft er het probleem dat het tot
individuele afsluiting kan komen.
Toch bestaan er bij ons ook gedachten
in die richting!
NZ: Kunnen we nu overgaan tot het
tweede punt van deze discussie: Streeft
de vakbeweging nog wel naar het
gemeenschappelijk bezit van de pro-
duktiemiddelen?
Willemsen: Het kapitalisme raakt
steeds in crises, omdat er geen markten
genoeg zijn, overproduktie etc. De
kleine mensen zijn daar steeds de dupe
van. En de vakbeweging speelt voor
meeloper. Kijk bijvoorbeeld maar eens
naar het vertrouwen van de vakbewe
ging bij de rechterlijke macht.
Strous: Nou, er is wel een verbetering
bij de rechters t.o.v. stakingen merk
baar. Dat ze echter belangen in het
bedrijfsleven laten prevaleren boven
werknemersbelangen klopt wel, maar
als we niet meer willen geloven in de
onafhankelijke rechtspraak wat
dan.
v.d.Bremen: Inderdaad, rechters den
ken niet zoals wij. We zullen eraan
moeten werken dat mensen uit arbei
derskringen jurist willen worden. Dat
is dan bëinvloeding op langere termijn.
NZ: Ongeveer tien jaar geleden
placht Groenevelt van de industrie
bond te zeggen: We zijn het kapitalis
me spuugzat.
Norendaal: Ja, ja eigenlijk heeft de
vakbeweging in Nederland het kapita
lisme nooit echt aangepakt. Wel
hebben de mensen gevochten voor de
verzorgingsstaat.
Brusselaers: Gevochten?? Het is een
gift geweest van de kapitalisten om de
mensen rustig te houden.
Deze woorden vallen bij de vak
bondsmensen duidelijk in verkeerde
aarde.
Strous: Wat hier gerealiseerd is,
bescherming van de zwakkeren in de
samenleving, is nog nergens ter wereld
bereikt. Ook dat is een brok socialis
me!
Norendaal: Ook hier constateer ik
alweer het grote dilemma van dit land;
de onderlinge verdeeldheid. Of dit nu
is tussen georganiseerden binnen FNV
en of CNV en ongeorganiseerden. Het
ontbreekt ons blijkbaar aan de vaar
digheden om iets gezamelijk aan te
pakken. Bij ons is bijvoorbeeld de
coöperatie-gedachte er nooit inge
gaan; te veel uitgaan van eigen belang.
De werkgever is hier altijd de lachende
derde. Wat betreft de eensgezindheid
ben ik weinig optimistisch. Zelfs in
Zeeuws-Vlaanderen zie je dat mensen
uit eigen belang hun spaarcenten op
Belgische bankrekeningen zetten.
Brusselaers: Ik beveel het de mensen
zelfs aan
v.d.Bremen: Wij, van de voedings
bond, vinden dat niet verkeerd.
Binnenkort verschijnen er in ons
bondsblad een aantal krisistips waar
onder de zojuist genoemde Je zal door
wat spaargeld je bijstandsuitkering
ontlopenNee, een buitenlandse
rekening is één van die tips!
Het gesprek loopt ten einde. De
mensen bergen hun paperassen op,
schudden handen en vertrekken, ieder
id de richting vanwaar men gekomen
is. De richting die de vakbeweging in
deze crisis volgen moet is, zo is deze
middag gebleken, nog lang niet
vastgelegd. Men aarzelt en blijft
praten, maar ondertussen wordt het
glazen huis van zekerheden waarin wij,
de mensen, leven, bedreigd door met
stenen gewapende heren in drie-delig
kostuum. Hopelijk komt de vakbewe
ging nog juist op tijd met een passende
glasverzekering.
TOINE HUIJSMANS
CONNY VAN GREMBERGHE
maart
Volgens een eigenaar van een Bresken-
se forellenfarm zou 'aanstootgevend
recreëren' het beste kunnen geschieden
op de 'hoge platen' bij Breskens. De
ambitieuze zakenman ziet een pendel
dienst vanaf de forellenfarm met een
boot naar de platen helemaal zitten.
De commissie planologie van de
gemeente Oostburg veegde een derge
lijk voorstel van een raadslid echter
eerder al van tafel. Waarom eigenlijk?
Opgeruimd staat netjes.
Op 6 maart werd er een klein feestje
gevierd op de veiling van St. Anna-
land: de uien-prijs was de magische
grens van 1 gulden per kilo gepasseerd.
Ongekend hoog zijn de prijzen, die de
boeren dit seizoen vangen voor hun
uien en aardappelen. Het jaar 1983 zal
dan ook de annalen ingaan als' n prima
jaar. De verkopers van landbouw
machines doen gouden zaken, want er
zit weer geld onder de Zeeuwse boeren,
véél geld.
Misschien is het aardig om nu nog
even stil te staan bij de voorspelling
van de voorzitter der Zeeuwse akker
bouwers, Huib van der Maas. Die
kondigde in de zomer van'83 met veel
bombarie de totale ondergang van de
Zeeuwse boer aan; door het natte
voorjaar, de droge zomer en de
rampzalige landbouwpolitiek werd de
boer dit jaar regelrecht naar de
bedelstaf gedreven
Na veel tam-tam heeft de bejaarde
Pieter de Boer uit Drachten vorige
maand zijn recht gekregen. Het door
de Fries aan Aardenburg geschonken
carillon is via een in het diepste geheim
uitgevoerd transport teruggekeerd bij
de rechtmatige eigenaar. De rechter
heeft niet voor de eerste en waarschijn
lijk ook niet voor de laatste maal
'Ui Li/
and
hls
fameus
^LockensjpïeL
'.'rV «i ;iV
JT'
i» s
V "V V -
Tekening: Conny van Gremberghe
moeten ingrijpen in het kluchtige
bestuur van Aardenburg met zijn
burgemeester. Lockeveer is overigens
door minister Rietkerk van binnen
landse zaken vrijgesproken van alle
blaam (ontuchtige handelingen in een
etablissement).
Verwacht u een flinke belas-
i tingaanslag over het lopende
jaar? Verminder de aanslag
door een bedrag over te maken
op postgironr. 5485269 van de
i Stichting Nieuw Zeeland in
Middelburg. Stortingen aan in-
stellingen die zonder winst
oogmerk werken zijn aftrek-
baar. Van uw belastinggeld
j worden toch maar wapens
i gekocht. Zo krijgt u er wat
moois voor terug.
Tekening: Joop Dam
Als u goedkoop een dagblad en
een weekblad wil lezen, moet u
zich niet aan één blad hechten,
maar steeds afwisselen. Elk
landelijk dag- en weekblad
probeert nieuwe abonnees te
lokken met aanbiedingen
variërend van enkele maanden
gratis lezen tot enkele maanden
voor de halve prijs. Meestal
beslaan de aanbiedingen drie
maanden, zodat u een heel jaar
doorkomt wanneer u de vier
beste dagbladen neemt. Dan
bent u weer uit de administratie
geschrapt en kunt u weer
opnieuw beginnen. Met de
weekbladen ligt dat wat moei
lijker, want er zijn er maar drie
de moeite waard. Toch kan dit
ook enkele jaren duren, zo leert
de ervaring. De besparingen
lopen in de honderden guldens.