SPORTAANZIEN 1984
Wandelsport
METTEN
LAUDEN
PRIEM
6
NIEUW ZEELAND
M A T l OORA F GING
Ier teller (wandelend voor nog gesloten gordijnen):
Apostel Jacobus de Meerdere, zoon van Ze bede us en
broer van St. Jan de Evangelist, is kort na de
hemelvaart van Christus naar Spanje gekomen. Hij is
aan land gegaan in de Romeinse kustplaats Iria Flavia.
het tegenwoordige Padron. 20 kilometer ten zuiden van
het huidige Santiago. Na 7 jaar op het schiereiland het
evangelie te hebben verkondigd, keert de apostel terug
naar Palestina Israël), waar hij in 42 op last van koning
Herodes in Jeruzalem wordt onthoofd. Twee van zijn
leerlingen. Theodurus en A thanasius, brengen daarop
het stoffelijk overschot naar Spanje. Zij begraven hun
meester ten noorden van Irian Flavia in een bestaande
Romeinse graftombe en bouwen op die plaats een
kleine kapel.
Na hun dood worden de twee leerlingen aan
weerszijden van hun meester begraven: zodoende delen
ze in de verering van de pelgrims die in steeds groter
aantal hei graf van de eerste geloofsverkondiger komen
bezoeken. Als gevolg van christenvervolgingen, de
volksverhuizing en de inva.fie van de Moren komen de
kapel en het graf tot verval. De verering van St. Jacobus
raakt vergeten, zo zelfs dat de juiste plaats van het graf
niet meer bekend is. In Hl3 wordt de plaats echter
opnieuw ontdekt. Alweer volgens de legende wordt
bisschop Theodomirus van Iria Flavia -volgens
anderen de herder Pelayo- door een wonderbare ster
naar een bepaalde plek geleid. De heldere ster blijft
stilstaan en een hemels gezang weerklinkt. Onder een
hoop puin vindt hij dan de graf tombe van de apostel en
de beide graven van zijn leerlingen. Het veld waar de
graven worden gevonden, krijgt de naam Campus
Stellae (veld van de ster), later verbasterd tot
Compostela.
Santiago (Sint Jakobus) wordt de strijdkreet van de
Spanjaarden in de oorlogen tegen de Moren, sinds
Jakobus aan koning Ramiro is verschenen en hem een
overwinning heeft beloofd.
In 829 bouwt koning Alfonso 2 de Zuivere naast het
apostelgraf een nieuwe kapel en een kloostertje. Uit vele
landen komen er weer pelgrims naar het graf Rond het
heiligdom ontstaat op den duur de stad Santiago. Nog
steeds is de Camino de Santiago (de pelgrimsroute naar
die plaats) een route van groot belang. Bijna niemand,
ook de meest serieuze en boetvaardige pelgrim niet,
neemt nog de moeite de barre tocht van 102 dagen over
de Pyreneeën en door de droge vlakte van de mesela af
te leggen op de traditionele wijze. Wie het zich kan
permitteren, legt de afstand te paard af; voor de
meesten zit er niet anders op dun de tocht te voet te
volbrengen, uit gebrek aan voldoende middelen of bij
wijze vun penitentie.
Het standbeeld van St. Jakobus heef t grote gaten op de
plekken waar de miljoenen pelgrims het in de loop van
vele eeuwen hebben betast.
De Middelburgse kunstenaar Red (Rudi)
Lücken maakte dagboekaantekeningen van
zijn pelgrimstocht. Het toneelstuk is een
bewerking van de 102 dagen durende
voettocht Middelburg-Santiago de Compos-
tella, neergezet in één dag, verdeeld in
perioden overeenkomend met de gebedstij
den. De berekening is gebaseerd op het feit dat
in Noord-Spanje de zon aan het eind van
november omstreeks 7.30 uur opkomt en
omstreeks 4.40 in de namiddag ondergaat. Ter
oriëntering van de kijker kan de volgende
schatting worden aangehouden:
Metten, tussen 2.30 en 3.00 uur 's nachts.
Lauden, tussen 5.00 en 6.00 uur 's morgens.
Priem, eerste uur, even voor de dageraad,
tegen 7.30 uur.
Terts, derde uur, tegen negen uur.
Sext, zesde uur, om twaalf uur 's middags.
Noon, negende uur, tussen 2.00 en 3.00 uur
namiddag.
Vespers, tegen 4.30 uur, voor zonsondergang.
Completen, tegen 6.00 uur namiddag.
De hele tocht speelt op een plaats, ongeveer op
tweederde van de tocht, in Valcarlos (1.000
inwoners), aan de vooravond van de moei
zame klim naar de Puerto de Ibaneta (1.058
meter hoog, hellingen van 7 procent). De pas
is beter bekend als de pas van Roncevalles,
waar op 15 augustus 778 de Basken een aanval
zouden hebben gedaan op de achterhoede van
het leger van Xarel de Grote, die een veldtocht
tegen de emir van Zaragoza had afgebroken
om zijn rijk te beschermen tegen invallen van
Saksen. Bij dit historisch niet vaststaande
treffen sneuvelde de Bretonse legeraanvoerder
Roland (Roeland, Roldan), een feit dat later is
opgeblazen tot een epos, het Chanson de
Roland (het Roelandslied), een twaalfde-
eeuws hoogtepunt uit de vroege Franse
literatuur en vele malen vertaald.
Toneelbeeld: het dormitorium van het
klooster. Door het openstaande raam
uitzicht op de iets lager gelegen abdij van
Roncevalles.
De fraaie Gotische kerk (1219) is ten prooi
gevallen aan veel te drastische restauraties.
Binnen, bij het hoofdaltaar is het
cederhouten beeld van de Virgen de
Roncesvalles te zien; op het altaar een
tabernakel, waarin een geëmaileerde
reliekschrijn uit de veertiende eeuw en
allerlei smeedwerk.
Belichting décor: Horseradish yellow/Flexa
F2. 1585 (zijdeglans)
Lücken zit aan schrijftafel (dan ijsberend).
Beste Theo,
Ge schrijft over Uw wandeling op dien
Zondag te Ville d Avray, op dat zelfde
moment van dien zelfden dag wandelde ik
ook alleen, en wil U van die wandeling ook
iets zeggen, als wanneer waarschijnlijk
wederom onze gedachten eenigerleimate
zich kruisten.
Ik had gesproken met de vrouw zooals ik U
schreef -we voelden dat de toekomst ons
gesloten was om samen te blijven, ja dat
wij elkaar ongelukkig zouden maken, toch
voelden we van weerskanten hoe sterk wij
gehecht waren aan elkaar.
En toen was ik naar buiten gegaan, wijd weg,
om eens met de natuur te praten.
Ge kent die natuur daar, superbe bomen vol
majesteit en sereniteit naast groene,
afschuwelijke speelgoeddooskoepeltjes en
al wat de logge verbeeldingskracht der
rentenierende Hollanders voor absurditeit
weet te verzinnen in zake van bloemperkjes,
priëeltjes, veranda 's.
Ik kwam er een oogenblik te denken aan de
maatschappij van tegenwoordig, hoe bij het
ten gronde gaan ervan, zij ook momenteel
menigmaal tegen het licht van een
vernieuwing in gezien, als een groot, somber
silhouet zich voordoet.
Ja voor mij het drama van storm in de natuur,
het drama van smart in het leven, is wel het
beste.
Koor van eeuwigdurende bijstand:
Ik klaag, Lücken, om je lot,
Je ellendige lot.
Een vloed van tranen druppelt uit
Mijn ogen, o, een ware vloed,
En maakt mijn tere wangen nat.
Je zag nooit iets onzaligers,
Want Puerta de Ibaneta heerst nu naar eigen wet
En legt zijn ijzeren heerschappij
Op aan de goden van weleer.
Lichten gaan uit. Lücken legt zich ter ruste.
Tussenscène (in het donker) van twee inspeciën-
ten: slaaf en eunuuch.
(tussen nacht en morgen,
de staaf en de eunuuch verlichten het
vertrek met fakkels,
ze zijn kort van stof -behoorlijk
aangeschoten- en kurkdroog),
slaaf: trap die muis plat.
eunuuch: ik zie geen muis.
slaaf: onder je voeten.
eunuuch: daar zitten mijn sandalen.
slaaf: je sandalen horen bij je voeten
eunuuch.
eunuuch: dat is niet.
slaaf: dat is wel.
eunuuch: we zijn het weer niet eens slaaf.
slaaf: we zijn het wel eens eunuuch.
hoe kan een eunuuch zo dom zijn.
haal de tafel.
je bent tenslotte alleen nog geschikt
om de tafel te halen.
eunuuch: ze is te zwaar.
slaaf: haal ze in twee keer.
(de eunuuch denkt na.
hij schudt van nee.
hij verdw ijnt),
slaaf: hij is hier binnen gekomen met
voorspraak.
(de eunuuch stapt met een stoel
binnen),
slaaf: de tafel!
(de eunuuch zet de stoel op zijn
plaats en verdw ijnt weer).
Licht gaat aan /Belichting: 'Free' chicken
yellow /Flexa F8. 30.80 (mat).
Lücken schrijft brief aan 'Wim', drinkt.
Lieve Wim,
Bedankt voor je lange brief.
Het is vijf uur in de ochtend.
Ik heb gisteren het grootste deel van de dag
in bed vertoefd, omdat ik nergens meer zin in
zag.
Vandaar dat ik vanmorgen vroeg wakker
werd. Maar in het algemeen word ik om vier
of vijf uur wakker.
De jongens slapen in beginsel onbeperkt
door. Ik wil ze wel eens om acht uur, half
negen koffie brengen, maar dat blijkt
meestal nog helemaal niet opportuun te zijn.
Het beroerde is dat ik alles -mijn jeugd,
de oorlog, mijn huwelijk, mijn 'leven en
liefdes'- reeds als een buitengewoon
boeiende film zestien maal door mijn hoofd
heb laten gaan, vier, vijf uur lang, als voor
Tijger en Roelant de dag nog helemaal
onbeschreven begint.
Lücken springt op en huppelt naar raam.
Licht gaat langzaam uit
Koor:
als ik zijn meester was
ik zou hem vernederen-
tot hij het heeft geleerd.
het is ongeoorloofd zichzelf als eunuuch
de rang van slaaf toe te kennen
en niet eens te weten
wat het verschil is tussen een stoel en een tafel,
zelfs niet tussen een man en een vrouw,
maar dat heeft -volgens de geneesheer-
te maken met zijn toestand,
let wel -zegt de geneesheer
hij kan werken voor twee.
op halve kracht -voeg ik daaraan toe.
De groep Lücken slentert marktwaarts om
groente, fruit, stokbrood, kaas en wijn te
kopen. Lücken kijkt nog eenmaal naar de
roos. Aan zijn verlangen tracht hij kleur te
geven.
Intussen wisselen slaaf en eunuuch het
decor.
eunuuch: lak oniek
de tafel.
ik wist dat er iets ontbrak.
(met zijn tweeën halen ze de tafel te
voorschijn.
ze kunnen er niet mee tussen de
stoelen.
ze lopen helemaal rond.
ze zetten de tafel buiten de ronde
neer.
ze gaan er als twee filosofen
opzitten.
ze denken
de slaaf vindt plots een oplossing,
hij jaagt de eunuuch van de tafel,
hij gebiedt hem de tafel vast te
grijpen.
ze hijsen de tafel over de stoelen,
het lukt.
ze lopen over de tafel naar mekaar
toe.
ze omhelzen mekaar,
de eunuuch geeft de slaaf een
klapzoen),
slaaf: (verontwaardigd)
viezerik.
eunuuch: jij bent een zeer verstandig slaaf.
je kon net zo goed een meester zijn.
slaaf: ik dek de tafel.
jij stoft de kamer,
ik dek de tafel.
Toneelbeeld: Terras naast Oficina de
Información de Turismo op het Marktplein
van Valcarlos.
Lücken beschrijft ansichtkaarten waarop
afgebeeld kloosterschatten (o.m. een
triptiek uit de kring van Jeroen Bosch,
het evangeliarium van de koningen van
Navarra (12e eeuw).
Belichting décor: Pineapple yellow /Flexa
F 8. 40.80 (mat)
Lücken (mompelend):
Buijs, Bellinkstraat
Beste kunstvriend,
Vandaag was ik op het dorpsplein aan de
praat met drie of vier dorpsgenoten (of nog
meer). Zonder een spoor van schaamte
verklaarde Raymond aan de omstanders dat
de ziel sterfelijk was, dat er geen andere
wereld, of 'tijd' bestond dan de eigen
tijd, etc.
Tot zover eigenlijk niets bijzonders,
tenminste, binnen de kritische stellingname
van degenen die later in Pamiers
ondervraagd zouden worden.
Tussen haakjes: (de hoorn nog niet
gevonden).
P.S. Jack Four nier heeft me ertoe
overgehaald op 7 juli in Pamplona mee te
doen met de Fiestas de San Firmin (als
waaghals).
Nabij de Puerta de Rochapea worden een
aantal vechtstieren (toros) bijeengedreven,
die onder begeleiding van tamme stieren
(cabestros) in hoog tempo door de
afgesloten straten van de binnenstad naar
de arena worden gejaagd.
Lücken rent weg.
Koor:
Ai, ai, hou op, owee!
O nooit, nee nooit had ik verwacht
Zulke huiveringwekkende woorden
Nog eens te horen.
Niet om aan te zien, niet om te dragen,
Is dat zeer, dat wee, dat leed,
Dat mijn hart verkilt en treft,
Met zijn wrede, tweepuntige haak.
O noodlot, noodlot.
(langzaam wegstervend)
Tussenscène
eunuuch: jk stof de kamer.
(ze doen hun werk.
de slaaf brengt kommen riocha en
rozen aan.
De eunuuch gebruikt een plumeau.
Ze drinken beurtelings van de wijn
zonder dat de ander het mag zien.
Intussen:)
slaaf het liefst vrij ik met Corinne.
eunuuch: voor mij is het eender.
(stilte)
slaaf: je hebt gedronken.
eunuuch: jij ook.
slaaf jij ook.
eunuuch: praat naar de andere kant
-je adem stinkt.
slaaf: ik heb er één laten vliegen.
eunuuch: ik ruik het tot hier.
slaaf: dat is niet.
eunuuch: dat is wel.
(stilte)