SPORTAANZIEN 1984 Wandelsport METTEN LAUDEN PRIEM 6 NIEUW ZEELAND M A T l OORA F GING Ier teller (wandelend voor nog gesloten gordijnen): Apostel Jacobus de Meerdere, zoon van Ze bede us en broer van St. Jan de Evangelist, is kort na de hemelvaart van Christus naar Spanje gekomen. Hij is aan land gegaan in de Romeinse kustplaats Iria Flavia. het tegenwoordige Padron. 20 kilometer ten zuiden van het huidige Santiago. Na 7 jaar op het schiereiland het evangelie te hebben verkondigd, keert de apostel terug naar Palestina Israël), waar hij in 42 op last van koning Herodes in Jeruzalem wordt onthoofd. Twee van zijn leerlingen. Theodurus en A thanasius, brengen daarop het stoffelijk overschot naar Spanje. Zij begraven hun meester ten noorden van Irian Flavia in een bestaande Romeinse graftombe en bouwen op die plaats een kleine kapel. Na hun dood worden de twee leerlingen aan weerszijden van hun meester begraven: zodoende delen ze in de verering van de pelgrims die in steeds groter aantal hei graf van de eerste geloofsverkondiger komen bezoeken. Als gevolg van christenvervolgingen, de volksverhuizing en de inva.fie van de Moren komen de kapel en het graf tot verval. De verering van St. Jacobus raakt vergeten, zo zelfs dat de juiste plaats van het graf niet meer bekend is. In Hl3 wordt de plaats echter opnieuw ontdekt. Alweer volgens de legende wordt bisschop Theodomirus van Iria Flavia -volgens anderen de herder Pelayo- door een wonderbare ster naar een bepaalde plek geleid. De heldere ster blijft stilstaan en een hemels gezang weerklinkt. Onder een hoop puin vindt hij dan de graf tombe van de apostel en de beide graven van zijn leerlingen. Het veld waar de graven worden gevonden, krijgt de naam Campus Stellae (veld van de ster), later verbasterd tot Compostela. Santiago (Sint Jakobus) wordt de strijdkreet van de Spanjaarden in de oorlogen tegen de Moren, sinds Jakobus aan koning Ramiro is verschenen en hem een overwinning heeft beloofd. In 829 bouwt koning Alfonso 2 de Zuivere naast het apostelgraf een nieuwe kapel en een kloostertje. Uit vele landen komen er weer pelgrims naar het graf Rond het heiligdom ontstaat op den duur de stad Santiago. Nog steeds is de Camino de Santiago (de pelgrimsroute naar die plaats) een route van groot belang. Bijna niemand, ook de meest serieuze en boetvaardige pelgrim niet, neemt nog de moeite de barre tocht van 102 dagen over de Pyreneeën en door de droge vlakte van de mesela af te leggen op de traditionele wijze. Wie het zich kan permitteren, legt de afstand te paard af; voor de meesten zit er niet anders op dun de tocht te voet te volbrengen, uit gebrek aan voldoende middelen of bij wijze vun penitentie. Het standbeeld van St. Jakobus heef t grote gaten op de plekken waar de miljoenen pelgrims het in de loop van vele eeuwen hebben betast. De Middelburgse kunstenaar Red (Rudi) Lücken maakte dagboekaantekeningen van zijn pelgrimstocht. Het toneelstuk is een bewerking van de 102 dagen durende voettocht Middelburg-Santiago de Compos- tella, neergezet in één dag, verdeeld in perioden overeenkomend met de gebedstij den. De berekening is gebaseerd op het feit dat in Noord-Spanje de zon aan het eind van november omstreeks 7.30 uur opkomt en omstreeks 4.40 in de namiddag ondergaat. Ter oriëntering van de kijker kan de volgende schatting worden aangehouden: Metten, tussen 2.30 en 3.00 uur 's nachts. Lauden, tussen 5.00 en 6.00 uur 's morgens. Priem, eerste uur, even voor de dageraad, tegen 7.30 uur. Terts, derde uur, tegen negen uur. Sext, zesde uur, om twaalf uur 's middags. Noon, negende uur, tussen 2.00 en 3.00 uur namiddag. Vespers, tegen 4.30 uur, voor zonsondergang. Completen, tegen 6.00 uur namiddag. De hele tocht speelt op een plaats, ongeveer op tweederde van de tocht, in Valcarlos (1.000 inwoners), aan de vooravond van de moei zame klim naar de Puerto de Ibaneta (1.058 meter hoog, hellingen van 7 procent). De pas is beter bekend als de pas van Roncevalles, waar op 15 augustus 778 de Basken een aanval zouden hebben gedaan op de achterhoede van het leger van Xarel de Grote, die een veldtocht tegen de emir van Zaragoza had afgebroken om zijn rijk te beschermen tegen invallen van Saksen. Bij dit historisch niet vaststaande treffen sneuvelde de Bretonse legeraanvoerder Roland (Roeland, Roldan), een feit dat later is opgeblazen tot een epos, het Chanson de Roland (het Roelandslied), een twaalfde- eeuws hoogtepunt uit de vroege Franse literatuur en vele malen vertaald. Toneelbeeld: het dormitorium van het klooster. Door het openstaande raam uitzicht op de iets lager gelegen abdij van Roncevalles. De fraaie Gotische kerk (1219) is ten prooi gevallen aan veel te drastische restauraties. Binnen, bij het hoofdaltaar is het cederhouten beeld van de Virgen de Roncesvalles te zien; op het altaar een tabernakel, waarin een geëmaileerde reliekschrijn uit de veertiende eeuw en allerlei smeedwerk. Belichting décor: Horseradish yellow/Flexa F2. 1585 (zijdeglans) Lücken zit aan schrijftafel (dan ijsberend). Beste Theo, Ge schrijft over Uw wandeling op dien Zondag te Ville d Avray, op dat zelfde moment van dien zelfden dag wandelde ik ook alleen, en wil U van die wandeling ook iets zeggen, als wanneer waarschijnlijk wederom onze gedachten eenigerleimate zich kruisten. Ik had gesproken met de vrouw zooals ik U schreef -we voelden dat de toekomst ons gesloten was om samen te blijven, ja dat wij elkaar ongelukkig zouden maken, toch voelden we van weerskanten hoe sterk wij gehecht waren aan elkaar. En toen was ik naar buiten gegaan, wijd weg, om eens met de natuur te praten. Ge kent die natuur daar, superbe bomen vol majesteit en sereniteit naast groene, afschuwelijke speelgoeddooskoepeltjes en al wat de logge verbeeldingskracht der rentenierende Hollanders voor absurditeit weet te verzinnen in zake van bloemperkjes, priëeltjes, veranda 's. Ik kwam er een oogenblik te denken aan de maatschappij van tegenwoordig, hoe bij het ten gronde gaan ervan, zij ook momenteel menigmaal tegen het licht van een vernieuwing in gezien, als een groot, somber silhouet zich voordoet. Ja voor mij het drama van storm in de natuur, het drama van smart in het leven, is wel het beste. Koor van eeuwigdurende bijstand: Ik klaag, Lücken, om je lot, Je ellendige lot. Een vloed van tranen druppelt uit Mijn ogen, o, een ware vloed, En maakt mijn tere wangen nat. Je zag nooit iets onzaligers, Want Puerta de Ibaneta heerst nu naar eigen wet En legt zijn ijzeren heerschappij Op aan de goden van weleer. Lichten gaan uit. Lücken legt zich ter ruste. Tussenscène (in het donker) van twee inspeciën- ten: slaaf en eunuuch. (tussen nacht en morgen, de staaf en de eunuuch verlichten het vertrek met fakkels, ze zijn kort van stof -behoorlijk aangeschoten- en kurkdroog), slaaf: trap die muis plat. eunuuch: ik zie geen muis. slaaf: onder je voeten. eunuuch: daar zitten mijn sandalen. slaaf: je sandalen horen bij je voeten eunuuch. eunuuch: dat is niet. slaaf: dat is wel. eunuuch: we zijn het weer niet eens slaaf. slaaf: we zijn het wel eens eunuuch. hoe kan een eunuuch zo dom zijn. haal de tafel. je bent tenslotte alleen nog geschikt om de tafel te halen. eunuuch: ze is te zwaar. slaaf: haal ze in twee keer. (de eunuuch denkt na. hij schudt van nee. hij verdw ijnt), slaaf: hij is hier binnen gekomen met voorspraak. (de eunuuch stapt met een stoel binnen), slaaf: de tafel! (de eunuuch zet de stoel op zijn plaats en verdw ijnt weer). Licht gaat aan /Belichting: 'Free' chicken yellow /Flexa F8. 30.80 (mat). Lücken schrijft brief aan 'Wim', drinkt. Lieve Wim, Bedankt voor je lange brief. Het is vijf uur in de ochtend. Ik heb gisteren het grootste deel van de dag in bed vertoefd, omdat ik nergens meer zin in zag. Vandaar dat ik vanmorgen vroeg wakker werd. Maar in het algemeen word ik om vier of vijf uur wakker. De jongens slapen in beginsel onbeperkt door. Ik wil ze wel eens om acht uur, half negen koffie brengen, maar dat blijkt meestal nog helemaal niet opportuun te zijn. Het beroerde is dat ik alles -mijn jeugd, de oorlog, mijn huwelijk, mijn 'leven en liefdes'- reeds als een buitengewoon boeiende film zestien maal door mijn hoofd heb laten gaan, vier, vijf uur lang, als voor Tijger en Roelant de dag nog helemaal onbeschreven begint. Lücken springt op en huppelt naar raam. Licht gaat langzaam uit Koor: als ik zijn meester was ik zou hem vernederen- tot hij het heeft geleerd. het is ongeoorloofd zichzelf als eunuuch de rang van slaaf toe te kennen en niet eens te weten wat het verschil is tussen een stoel en een tafel, zelfs niet tussen een man en een vrouw, maar dat heeft -volgens de geneesheer- te maken met zijn toestand, let wel -zegt de geneesheer hij kan werken voor twee. op halve kracht -voeg ik daaraan toe. De groep Lücken slentert marktwaarts om groente, fruit, stokbrood, kaas en wijn te kopen. Lücken kijkt nog eenmaal naar de roos. Aan zijn verlangen tracht hij kleur te geven. Intussen wisselen slaaf en eunuuch het decor. eunuuch: lak oniek de tafel. ik wist dat er iets ontbrak. (met zijn tweeën halen ze de tafel te voorschijn. ze kunnen er niet mee tussen de stoelen. ze lopen helemaal rond. ze zetten de tafel buiten de ronde neer. ze gaan er als twee filosofen opzitten. ze denken de slaaf vindt plots een oplossing, hij jaagt de eunuuch van de tafel, hij gebiedt hem de tafel vast te grijpen. ze hijsen de tafel over de stoelen, het lukt. ze lopen over de tafel naar mekaar toe. ze omhelzen mekaar, de eunuuch geeft de slaaf een klapzoen), slaaf: (verontwaardigd) viezerik. eunuuch: jij bent een zeer verstandig slaaf. je kon net zo goed een meester zijn. slaaf: ik dek de tafel. jij stoft de kamer, ik dek de tafel. Toneelbeeld: Terras naast Oficina de Información de Turismo op het Marktplein van Valcarlos. Lücken beschrijft ansichtkaarten waarop afgebeeld kloosterschatten (o.m. een triptiek uit de kring van Jeroen Bosch, het evangeliarium van de koningen van Navarra (12e eeuw). Belichting décor: Pineapple yellow /Flexa F 8. 40.80 (mat) Lücken (mompelend): Buijs, Bellinkstraat Beste kunstvriend, Vandaag was ik op het dorpsplein aan de praat met drie of vier dorpsgenoten (of nog meer). Zonder een spoor van schaamte verklaarde Raymond aan de omstanders dat de ziel sterfelijk was, dat er geen andere wereld, of 'tijd' bestond dan de eigen tijd, etc. Tot zover eigenlijk niets bijzonders, tenminste, binnen de kritische stellingname van degenen die later in Pamiers ondervraagd zouden worden. Tussen haakjes: (de hoorn nog niet gevonden). P.S. Jack Four nier heeft me ertoe overgehaald op 7 juli in Pamplona mee te doen met de Fiestas de San Firmin (als waaghals). Nabij de Puerta de Rochapea worden een aantal vechtstieren (toros) bijeengedreven, die onder begeleiding van tamme stieren (cabestros) in hoog tempo door de afgesloten straten van de binnenstad naar de arena worden gejaagd. Lücken rent weg. Koor: Ai, ai, hou op, owee! O nooit, nee nooit had ik verwacht Zulke huiveringwekkende woorden Nog eens te horen. Niet om aan te zien, niet om te dragen, Is dat zeer, dat wee, dat leed, Dat mijn hart verkilt en treft, Met zijn wrede, tweepuntige haak. O noodlot, noodlot. (langzaam wegstervend) Tussenscène eunuuch: jk stof de kamer. (ze doen hun werk. de slaaf brengt kommen riocha en rozen aan. De eunuuch gebruikt een plumeau. Ze drinken beurtelings van de wijn zonder dat de ander het mag zien. Intussen:) slaaf het liefst vrij ik met Corinne. eunuuch: voor mij is het eender. (stilte) slaaf: je hebt gedronken. eunuuch: jij ook. slaaf jij ook. eunuuch: praat naar de andere kant -je adem stinkt. slaaf: ik heb er één laten vliegen. eunuuch: ik ruik het tot hier. slaaf: dat is niet. eunuuch: dat is wel. (stilte)

Tijdschriftenbank Zeeland

Nieuw Zeeland | 1984 | | pagina 6