PP(0{€
Ko de Jonge
Qnoeten uit....
Is de rechercheur de dader?
De dood sluimert in het slib
7
Regen
Sprookjes van de neef van
de lokomotief (4).
IN DE TREIN.
Pechiney
Oh ja
in een ton
UIT HET ZEEUWSE ZAKENLEVEN
Goede trouw
Paling
KffiUW ZEELAND
De man had de laatste trein
gemist.
In de stromende regen stond hij
hem na te kijken.
Met twee koffers in zijn handen.
Van de andere kant kwam nog een
trein aanrijden.
Hij stopte langs het perron.
Een deur ging open en een vrouw
stapte uit.
Ze keek even naar de man die
daar zo eenzaam in zijn jas
gedoken stond.
Hun blikken hielden elkaar vast.
Ze aarzelde, liep even door en
draaide zich dan weer om.
'U ziet er wat verlaten uit.
Kan ik misschien ergens mee
helpen?', vroeg ze.
De man haaide zijn schouders op.
'Ik heb de laatste trein gemist',
zei hij met een onzekere glimlach.
'Kan ik u ergens heenbrengen?'
Ik heb de auto voor het station
staan.'
De vrouw vroeg het vriendelijk.
De man knikte langzaam en liep
met haar mee het perron af.
In de auto zei de vrouw:
'Misschien kunt u beter mee naar
mijn huis gaan om te drogen.
U bent doornat.
En even een kop koffie drinken.
Wat denkt u?'
Ze keek hem verwachtingsvol
aan.
De man keek naar de stromende
regen, glimlachte flauwtjes en
zweeg.
Hij zag er moe uit.
In het huis van de vrouw
aangekomen deed de man zijn
natte kleren uit.
Zij pakte de kledingstukken een
voor een aan en legde ze te
drogen op de verwarming.
Daarna zette ze koffie.
Hij zat zwijgend op de bank in de
kamerjas die ze hem had
gegeven.
Tevreden bijna.
De vrouw keek naar hem terwijl hij
zijn koffie dronk.
Er kwam een warme blik in haar
ogen.
De klok op de schoorsteen sloeg
twaalf keer.
'Vandaag zijn we vijfentwintig jaar
getrouwd,' zei ze zachtjes.
De man knikte.
'Een hele tijd', zei hij en dronk in
één teug zijn kopje leeg.
RAATS
G.P. Kool.
Op een avond al weer een tijdje
geleden zat in het voorste gedeelte
van een trein naar Vlissingen een da
me de krant te lezen. Ze had prachti
ge slangeleren schoentjes aan. Dat
was een biezondere vrouw. Als kind
had ze eens haar moeder' s viool aan
een matroos gegeven. Ze was op
haar zeventiende naar Genève ge
gaan, om er te studeren. Er kwam
pas na tien jaar bericht van haar:
'Ha, ha.... ik was al die tijd in Dakar,
maar ik ben er niet gebleven.' Ik
denk dat die eigenaardige vrouw met
meer dan achttienhonderd mannen
de liefde heeft bedreven. O, pas toch
op met haar, vooral als je iets
verzamelt: ze eet je lucifersdoosjes
rustig op en ook van de duurste
postzegels scheurt ze doodleuk een
hoekje. Verder zaten er in dat
gedeelte nog een paar ingenieurs en
een scholier uit Goes. De ingenieurs
waren over 'de brand op zee' aan het
praten. Op zeker ogenblik is er voor
in de trein ook nog een komponist
ingestapt. Maar die is naar achteren
doorgelopen.
Het is niet voor het eerst, dat er
geruchten de ronde doen, dat het slecht
gaat met de aluminiumfabriek Pechi
ney in het Sloe. Het opvallende is
alleen, dat de geruchten nu niet in het
najaar zijn opgekomen. Vroeger was
het meestal zo, dat tegen de tijd dat er
promoties, loonsverbeteringen en der
gelijke gegeven moesten worden, plot
seling berichten over dreigende sluiting
van de fabriek opdoemden. Waarna
iemand dus promotie kreeg, want
iedereen moest al blij zijn, dat-ie z'n
werk kon houden.
Maar deze keer begon het al in juni. In
de haven van Vlissingen was een schip
gesignaleerd, die containers vol alumi-
nium-broodjes -afkomstig van Pechi-
ney-Australié- loste. Die containers
gingen naar het bedrijf Neuf Brisach in
Zwitserland, de grootste afnemer van
Pechiney-Nederland. Kort daarop
werden 64 smelt-ovens in het Vlissings
bedrijf stilgelegd. Directeur Casulli
(die ontkent, dat er aluminium uit
Australië wordt aangevoerd) roept,
dat Pechiney met enorme problemen
kampt. En voegt er -gewoontege
trouw- aan toe, dat de energieprijs te
hoog is.
Het is dus mogelijk, dat het stilleggen
van de ovens bedoeld is als drukmiddel
tegen de Nederlandse (en Zeeuwse)
overheid om de elektriciteitsprijzen
nóg lager te maken. Hopelijk, stappen
ze er niet in. Want het stilleggen van
Pechiney biedt meer voordelen dan
nadelen: geen fluorvervuiling meer, de
stroomprijzen kunnen verlaagd wor
den én de kerncentrale Borssele is
overbodig geworden.
'Het is verbazingwekkend, dat op
steeds meer onverwachte lokaties
in Zeeland gif opduikt.' Die
opmerking komt van de Zeeuwse
milieu-inspecteur, drs. G.J. Beijen
als hij geconfronteerd wordt met
de resultaten van slib-monsters uit
het Philippine-kanaal. In mei van
dit jaar stelde het psp-cpn-statenlid
Hans Dupré al vragen over een
ernstige verontreiniging van dat
kanaal (het vroegere toegangska
naal van de Westerschelde naar de
(mossel)haven van Philippine. Hij
kreeg toen geen antwoord op de
vraag wat de bemonstering had
aangetoond.
Intussen is ons duidelijk geworden, dat
een door het waterschap De Drie
Ambachten in januari genomen mon
ster heeft aangetoond, dat zich in het
slib van het kanaal een zeer hoge
concentratie arseen bevindt, namelijk
0,153 gram per kilo droge stof. Indien
men weet dat arseen in al zijn
voorkomende verbindingen een zeer
giftige stof is (een dosis van 0,1 gram
is over het algemeen dodelijk) en
vermoedelijk kankerverwekkend, dan
waterleidingsbedrijf WMZ. Het feit,
dat WMZ, zodra de resultaten van het
tweede onderzoek volledig bekend
zijn, als een der betrokkenen rond de
tafel zal gaan zitten, wijst ook in die
richting. De heer Meessen (hoofd
technische dienst van het waterschap)
ontkent niet dat met het beschik
baar komen van de gegevens van het
tweede onderzoek er meer aanwijzin
gen komen in de richting van WMZ als
mogelijke vervuiler.
Enkele details die een dergelijke
aanwijzing kracht bijzetten, zijn dat
toen in 1982 slibmonsters werden
genomen in een stuk van het kanaal tot
vlak voor de plek, waar het opzienba
rende arseenmonster van dit jaar werd
genomen, er enkel organisch materiaal
werd aangetroffen. Dat deel van het
kanaal werd toen uitgebaggerd, zodat
het uitgesloten is, dat het nu gevonden
arseen uit de richting Philippine is
komen 'afzakken' door het uitgebag
gerde kanaal om zich over een niet
uitgebaggerd, hoger deel in de richting
van het WMZ-terrein te begeven (waar
uiteindelijk wél het giftige slib werd
aangetroffen). Ook is het onmogelijk
dat het arseen -via het Isabellakanaal-
uit België afkomstig is omdat het dan 2
kilometer tegen de stroom in naar de
vindplaats zou moeten zijn 'gezwom
men'.
Niettemin wijst WMZ-directeur ir.
Stoter iedere beschuldiging van de
hand.
Geconfronteerd met de -voorgaande-
logische redenering, zegt hij slechts
niet te weten hoe WMZ verantwoorde
lijk zou kunnen zijn voor de arseen
concentratie. Immers het bedrijf loost
sinds 1962 geen slib meer in het kanaal.
Op de vraag of het arseen bij het lozen
van organisch materiaal (wat wél door
WMZ gebeurt) kan zijn meegekomen,
is het antwoord, dat zoiets weten
schappelijk onmogelijk is. De door
WMZ gebruikte chemicaliën bevatten
wel veel ijzersulfide, maar geen arseen,
aldus ir. Stoter (in het slibmonster is
toevallig ook'n hoge concentratie ijzer
lijkt snel ingrijpen vanzelfsprekend.
Zeker omdat het kanaal op circa twee
kilometer van de plaats waar het
monster werd genomen, uitmondt in
het zwem- en rekreatiewater De
Braakman. Bovendien is het kanaal bij
velen een geliefd viswater, waar
regelmatig de in de modder levende
paling wordt gevangen.
Milieu-inspecteur Beijen toont zich
wel bezorgd over de hoge concentratie,
die in het kanaal-slib werd gevonden,
maar sanering van het kanaal zal nog
wel enkele jaren op zich moeten laten
wachten. Reden: de beperkte finan
ciële middelen. Daarom ziet hij op
korte termijn meer in het uitbaggeren
en tijdelijk opslaan van het vergiftigde
slib.
Dat het gif zo dicht bij het rekreatie
water De Braakman werd gevonden,
baart hem minder zorgen: het gif zat
immers in het slib en niet in het water.
En dat slib wordt alleen in de
winterperiode wel eens in beweging
gebracht door de dan soms aanwezige
sterke stroming. Zelfs het feit dat op de
plek van de geconstateerde vergiftiging
regelmatig paling wordt opgevist,
brengt drs. Beijen niet in paniek: 'Het
vervolg-onderzoek moet eerst worden
afgerond, zodat op basis daarvan met
alle belanghebbenden bekeken kan
worden welke maatregelen getroffen
kunnen worden.'
De lange tijd, die het onderzoek
intussen al in beslag neemt, zal er
echter wel voor zorgen, dat vóór er
eventuele maatregelen getroffen wor
den, zowel het rekreatie- als het
visseizoen achter de rug zijn. Intussen
is ons al wel bekend, dat een tweede
onderzoek uitwees, dat één van de vier
slibmonsters een ook -ook veel te hoge-
concentratie van 0,075 gram arseen per
kilo droge stof opleverde. Dat monster
was duidelijk dichter bij het rekreatie-
gebied De Braakman genomen.
Van belang is natuurlijk niet alleen dat
het gif verwijderd wordt, maar vooral
wie de vervuiler is. Al eens eerder is
gewezen in de richting van het
Lozingspijp van WMZ op het Phillippine-kanaal. Foto: Dick van Wolferen
-53 gram per kilo droge stof- aange
troffen). Hoe dan ook, WMZ kan de
dader niet zijn volgens de directeur, die
daarbij wijst op de goede trouw van het
waterleidingsbedrijf. Hoe zwaar aan
die goede trouw getild moet worden is
nog maar de vraag als men weet dat
WMZ zeker organisch afval loost
zónder vergunning.
Merkwaardig in de hele zaak is, dat de
slib-monsters worden onderzocht in....
....het laboratorium van WMZ! Vol
gens de heer Meessen brengt het
waterschap wel meer monsters bij
WMZ en staan er op die monsters geen
namen, slechts nummers. Toch blijft
het zachtgezegd vreemd dat een
mogelijke dader zelf het onderzoek
doet.
ANDRÉ VAN HIMME
