POLITIECOMMISSARIS VOS:
Bewustwording
Gezondheidsraad is
optimistisch:
'Slechts' 1500 doden
bij ramp in Borssele
Sterven in de kerk
LAND HIEUW ZEELAND
3
'De verdachte
liep gewoon weg'
Twee Middelburgse actievoerders
hebben een aanklacht ingediend
tegen de brigadiers Fraanje en De
Koning van de Middelburgse
gemeentepolitie vanwege hun poli
tieoptreden tijdens de opening van
de parkeer-annex atoomschuilkel
der in de Geere op 15 juni. Johan
Tulp, een van die twee actievoer
ders, heeft inmiddels een tweede
aanklacht wegens wederrechtelij
ke vrijheidsberoving en het feit 'dat
hij zich niet aan het gevoel kan
onttrekken dat het verhoor op het
politiebureau gebruikt is als chan
tagemiddel met als doel intrekken
van de aanklacht' bij de officier
van justitie gedeponeerd.
In het kort het relaas van Johan Tulp:
'Samen met een andere jongen heb ik
de dag van de opening van de
schuilkelder geprobeerd een prikkel
draadversperring aan te brengen voor
de ingang van de kelder. We gebruik
ten daarvoor NA TO-prikkeldraad,
met een spandoek waarop stond
'Schuilkeldersde waanzin van
Woensdrechtü!' We waren net begon
nen met het uitrollen van het prikkel
draad toen er plotseling een agent
achter me kwam staan die zonder
enige reden met zijn portofoon op mijn
hoofd begon te timmeren. Later, toen
ik het prikkeldraad niet los liet, sloeg
hij met de antenne van die portofoon
op mijn handen. Door op de agent in te
praten probeerde ik hem te laten
stoppen met slaan. Die man was echter
totaal buiten zinnen en hield pas op
toen ik met mijn handen de slagen
begon af te weren. Toen we uiteinde
lijk het prikkeldraad los lieten hebben
de agenten ons gewoon weg laten
lopen zonder verder naar onze naam te
vragen. Die andere jongen was flink
geslagen met een gummiknuppel. Ik
heb mezelf direct onder doktersbehan
deling laten stellen en een medische
verklaring gevraagd. Na bij de dokter
te zijn geweest ben ik nog terug gegaan
naar de schuilkelder maar ook toen
besteedden die agenten geen aandacht
aan mij maar aan andere actievoerders
die inmiddels de acties hadden overge
nomen.
Twee weken later diende Tulp via
advokaat Muurmans van het Advoka-
tencollectief Breda zijn eerste aan
klacht in waarin hij vraagt om een
onderzoek door de officier van justitie
naar het optreden van Fraanje en
vervolging van deze brigadier.
Een maand na het indienen van de
aanklacht ontving Tulp een uitnodi
ging van de brigadiers Fraanje en De
Koning (tegen wie de andere actievoer
der een aanklacht indiende) om op 7
augustus om 19 uur op het bureau te
komen voor een gesprek naar aanlei
ding van de klacht.
Tulp: 'Ik ging nietsvermoedend naar
het bureau en werd door de twee
agenten ontvangen waartegen ik een
klacht had ingediend. Maar het
gesprek ging helemaal niet over mijn
klacht maar over de overtredingen en
misdrijven die ik die dag zou hebben
begaan. Je kunt zeggen dat ik onder
valse voorwendselen naar het bureau
ben gelokt. Het was gewoon een
verhoor over de gebeurtenisen van die
15e juni. Toen bleek dat ik niet bereid
was om een verklaring af te leggen ben
ik na overleg met de korpschef
ingesloten en moest ik de nacht in een
cel doorbrengen.'
De volgende dag werd de 28-jarige
actievoerder weer verhoord en nadat
hij voor de tweede maal weigerde een
verklaring af te leggen ('Die verklaring
heb ik in de vorm van een klacht al aan
de officier van justitie voorgelegd')
werd Tulp rond 11 uur 's ochtends
weer vrijgelaten.
Daarmee is door de politie in principe
juist gehandeld want het is mogelijk
een verdachte 6 uur voor verhoor vast
te houden. De uren tussen midder
nacht en 9 uur 's morgens tellen dan
niet mee. Wat Tulp bevreemdt is het
feit dat tijdens het op heterdaad
betrappen van de actievoerders geen
proces-verbaal is op gemaakt en niet
eens naar de naam van de overtreders
is gevraagd.
Aan de Middelburgse commissaris
van politie, K. Vos, de vraag hoe dat
mogelijk is.
Vos: 'Dit is inderdaad niet de normale
gang van zaken maar de verdachte
maakte zich schuldig op het moment
dat de twee agenten wel meer te doen
hadden, zoals het in toom houden van
andere actievoerders die de weg
versperden. Er konden geen arrestaties
worden verricht, omdat de verdachte
gewoon wegliep. Doordat Tulp een
aanklacht heeft ingediend en wij zijn
naam toen kenden was het mogelijk
om hem uit te nodigen voor nader
verhoor. Dat is dan ook gebeurd en
volkomen volgens de regels.
Volkomen volgens de regels maar
volgens Tulp doorgestoken kaart.
'Deze manier van optreden door de
politie heeft veel weg van intimidatie.
De beschuldigingen die nu tegen mij
zijn geuit, worden gewoon gebruikt als
chantagemiddel zodat ik mijn klacht
zal intrekken. Maar het heeft alleen tot
gevolg dat ik nog een aanklacht indien
wegens wederrechterlijke vrijheidsbe
roving.' Vos laat zich verder niet meer
over deze zaak uit, maar wacht het
onderzoek af dat door de rijksrecher
che is ingesteld.
Johan Tulp, pacifist, anarchist en
antimilitarist, benadrukt dat zijn
klacht tegen de politie niet bedoeld is
als een soort wraakoefening tegen
Fraanje maar in de eerste plaats uit
protest tegen de hele sfeer die het
Middelburgse politiekorps volgens
hem uitademt. 'Die sfeer maakt het
mogelijk dat dit soort dingen gebeu
ren. Ik leg ook niet de eerste
verantwoordelijkheid bij Fraan
je maar bij burgemeester Wolters en de
officier van justitie.
Johan Tulp (met baard) vraagt
brigadier Fraanje (links) naar zijn
naam nadat deze met zijn portofoon
op het hoofd van Tulp had getimmerd.
Op de grond de andere actievoerder
die ook een aanklacht indiende. Zijn
belager (brigadier de Koning) buigt
zich over hem heen. (foto: René
Mondeel)
Ik neem het Fraanje niet kwalijk dat
hij op mijn kop heeft staan timmeren;
dat soort excessen zitten ingebakken
in de maatschappij. Ik spreek Fraanje
in de eerste plaats aan op zijn
verantwoordelijkheid als mens en in de
allerlaatste plaats als agent. Wat nodig
is, is een stuk bewustwording. Er kan
pas wat veranderen wanneer mensen
als Fraanje na gaan denken over hun
manier van handelen.'
JANNA VAN VEEN
De Gezondheidsraad heeft een nieuw
rapport uitgebracht over de gevolgen
van een ongeluk met een kerncentrale.
En, wat we al konden verwachten
gezien de samenstelling van de com
missies die zich met het onderwerp
bezighielden: het valt allemaal best
mee als er iets met de bol in Borssele
gebeurt
Slechts 500 tot 1500 doden zullen er
vallen, dus wat houdt ons nog tegen
om er' n paar bij te bouwen. Zo hebben
ze bij het CDA kennelijk ook gedacht,
want die kwamen prompt met een van
hun befaamde politieke zwenkingen:
van het CDA mogen er nog wel 3 van
die centrales bijkomen in ons land,
waarvan minstens 1 in Zeeland.
Nu is het vervelende van de studie van
de Gezondheidsraad dat ze zich
nagenoeg klakkeloos baseert op de
uitkomsten van een in 1981 verschenen
rapport, dat gemaakt werd door een
onderzoeksbureau van de Amerikaan
se (commerciële) elektriciteitsbedrij
ven (EPRI). De verantwoordelijke
overheidscommissie NRC in de Vere
nigde Staten heeft dat EPRI-rapport
echter nooit geaccepteerd als basis
voor haar beleid. Het leek allemaal te
ongefundeerd optimistisch. Vandaar
dat de NRC zelf een nieuwe studie laat
uitvoeren, die pas volgend jaar vol
tooid is. Maar uit de reeds gepubliceer
de deelstudies blijkt dat EPRI inder
daad veel te optimistisch is.
Dat de Gezondheidsraad voorbijgaat
aan die nieuwe feiten en niet wacht op
het totaal-resultaat van het NRC-
onderzoek tekent de partijdigheid van
deze raad. Een partijdigheid pro
kernenergie en anti-gezondheid. O-
verigens zelfs al zouden er bij een ramp
in Borssele 'maar' 1500 doden vallen,
dan zijn dat er nog bijna evenveel als
bij de februariramp van '53.
Zwervend over het kerkhof
van het katholieke Zeeuwse
dorpje stuitte ik op een
grafsteen waarop een tekst
stond die mijn nieuwsgierigheid
opwekte: Merien van het
Westeinde, door een noodlottig
ongeval in de Willibrorduskerk
overleden 10 april 1953.
Een ongeval in een kerk.
Was hij gestikt in een hostie?
Was hij uit zijn bank gevallen en
had hij zijn nek gebroken?
Ik wilde het weten.
Niet iedereen sterft in de kerk.
Na twee dagen kwam ik erachter
via een gepensioneerde
doodgraver.
Als echte Zeeuw (niks voe niks)
wilde hij me voor een doos
sigaren wel vertellen wat er
gebeurd was.
Tragiek in optima forma.
Merien had een moeilijk leven
gehad.
Een vrouw, die altijd ziek was,
vier dochters waarvan er één een
voorechtelijk kind had en altijd
op 't hoefje was gebleven omdat
ze niet meer aan de man kon
komen, een dochter die met een
protestant getrouwd was en
daarom niet meer thuis mocht
komen.
Een derde dochter die eindelijk
netjes getrouwd was zoals het
hoorde en twee ongelukkige
kinderen kreeg en de vierde die
naar de grote stad verhuisde en
in het leven terecht kwam.
Merien was er een beetje door
aan de drank geraakt.
En wat erger was:
hij kwam niet meer in de kerk.
Het hele dorp praatte erover.
De pastoor had zich ermee
bemoeid en lang met Merien
gesproken.
Over Job en hoe de Heere zijn
volgelingen soms op de
proef stelde en hoe uiteindelijk
alleen een groot geloof in Hem
zou leiden tot Gelukzaligheid.
Hij zou zijn leven drasties
moeten veranderen en zich weer
tot de kerk richten, want daar lag
tenslotte zijn heil.
Om te beginnen moest hij negen
vrijdagen achter elkaar
's morgens om zeven uur een half
uur lang gaan bidden voor het
beeld van de Maagd Maria,
Troosteres der Bedrukten.
Daar verdiende hij alvast een
volle aflaat mee.
Merien had het allemaal een
beetje beneveld aangehoord en
ijverig ja geknikt.
Hij had een halve liter jenever op
en voor hem stak het niet meer zo
nauw.
Maar blijkbaar was het dan toch
tot hem doorgedrongen, want de
eerst komende vrijdag zat hij om
zeven uur op z' n knieën voor het
beeld van Maria.
'In die kerke', zei de ouwe
doodgraver en wees op een laat
gotisch gebouw met een slanke
spits.
Indertijd nog ontworpen door de
beroemde architekt Kuypers.
Het dorp had weer iets om over te
praten.
Merien ging netjes iedere vrijdag
ter kerke en stak ook nog een
kaarsje op voor Maria.
De negende en laatste vrijdag
stormde het hevig.
In de kerk vielen door het voort
durende gebeuk van de wind de
plakken kalk van het plafond.
Kuypers was dan wel een
beroemd architekt geweest,
maar met bouwmaterialen had
hij het nooit zo nauw genomen.
Merien zat weer op z'n
bekende plaatsje en prevelde zijn
gebedjes voor de H. Maagd.
Langzaam, milimeter voor
milimeter kwam het loodzware
beeld voorover.
En net toen Merien zijn
rozenkrans wegborg om op te
stappen donderde het kolossale
gevaarte bovenop hem.
Hij was op slag dood.
De technische inspektie wees uit
dat de voet van het beeld totaal
verrot was en kort daarna werd
de kerk gerestaureerd.
Maar de pastoor had gelijk
gehad.
Merien was toch mooi van zijn
problemen verlost.
RAATS
