Recht op Onderwijs
krom en onwijs
In de universele verklaring van de rechten van de mens is het recht op
onderwijs voor iedere wereldburger vastgelegd.
Maar, 'onderwijs wordt niet gegeven om de geest te verrijken van
diegenen die onderwezen worden, maar om de beurs te verrijken van
diegenen die het te vertellen hebben in onze maatschappij.'
Vindt Jolijn de Zwart uit Aardenburg.
Als zestienjarige scholiere won ze de derde prijs in een
opstelwedstrijd naar aanleiding van het 35-jarig bestaan van de
mensenrechtenverklaring van de Verenigde Naties.
De visie van een 'onderwijsgenieter'.
Recht op Onderwijs
I. Recht op Onderwijs in
onze maatschappij
In deze vooropgestelde conclusie wil ik
duidelijk maken dat iedereen recht moet
hebben op onderwijs, om zijn/haar geest te
verrijken met kennis om zo een zelfstandi
ger en evenwichtiger leven te leiden. Maar
dit is een illusie; onderwijs wordt niet
gegeven om de geest te verrijken van
diegenen die onderwezen worden, maar om
de beurs te verrijken van diegenen die het te
vertellen hebben in onze maatschappij.
Onderwijs wordt gegeven wanneer de
gevestigde orde van mening is dat de massa
tot een bepaald intelligentie-niveau ge
bracht moet worden om die gevestigde orde
ten dienste te staan. De bedoeling is dat het
niveau zó hoQg is, dat het nog te overzien is,
maar dit is gelukkig niet te verwerkelijken.
Zie bijvoorbeeld de Industriële Revolutie:
mensen moesten onderwezen worden om de
machine te bedienen, en het onderwijs was
de eigenlijke oorzaak van het feit dat de
arbeiders in opstand kwamen tegen de
'kapitalisten'. Doordat de massa in aanra
king kwam met boeken, tijdschriften (ze
konden nu lezen) drong het tot een deel van
hen door dat hun situatie niet rechtvaardig
was. Dezen wisten de massa ervan te
overtuigen dat zij samen moesten werken
(of vechten) voor een betere toekomst. De
marxisten maakten hier gebruik van met
hun 'Arbeiders aller landen verenigt U'.
Als men de massa onderwijst, zal die massa
op een gegeven moment zelf dingen willen
bepalen, over de aard van het onderwijs, en
dus indirect over de maatschappij waarin zij
willen leven. Een typisch voorbeeld voor
deze stelling vindt men als men de
geschiedenis van het kolonialisme bekijkt.
Toen rond 1900 de buitenlandse politiek ten
opzichte van de koloniën veranderde van
batig saldo politiek naar ethische politiek
kwam het nationalisme onder de inheemse
bevolking op. Het onderwijs zorgde ervoor
dat de mensen iecrden over politiek,
zelfstandigheid. Ze kregen zelfbewustzijn
en wilden over zichzelf beslissen, over hun
land beslissen.
Typisch is ook dat de leiders van deze
nationalistische bewegingen in het westen
gestudeerd hadden en hun kennis over
gingen dragen aan hun landgenoten. Een
voorbeeld hiervan is Ing. Soekarno.
Na dit alles vraag ik me af: Wat is dan het
Recht op Onderwijs? Is dat het recht om
onderwezen te worden wanneer anderen er
belang bij hebben? Het recht om zoveel te
weten dat je een klein plaatsje in het
productieproces kan innemen, je zo te
specialiseren dat je niet meer met je
buurman kan praten? Dit maakt duidelijk
dat ik Recht op Onderwijs niet als iets
concreets kan behandelen, wat Recht op
Onderwijs is hangt af van de soort
maatschappij waarin je leeft. Ik ga nu
proberen uit te leggen hoe ik het Recht op
Onderwijs in onze maatschappij beschouw
(I), en hoe ik zou willen dat Recht op
Onderwijs tot uiting kwam (II).
Wij hebben het recht om ons te ontwikke
len. Het is zelfs een plicht tot 16 jaar. Let
wel: plicht. We worden door het onderwijs
ertoe gedwongen ons in de maatschappij
'aan te passen'. We rollen er als het ware in
nadat we onze opleiding gehad hebben. De
aard van het onderwijs wordt bepaald door
een klein groepje mensen. Zij bepalen ook
de 'samenleving'. Deze mensen kiezen uit
een grote hoeveelheid leerstof datgene wat
wij moeten behandelen. Zij maken een
keuze, en een keuze kan niet objectief zijn.
Als dus mensen de aard van het onderwijs
bepalen, dan staat het onderwijs toch altijd
ten dienste van die mensen?!
Termen als 'verrijking van de geest' zijn
belachelijk geworden. Nee wij verrijken
onze geest niet meer. We hebben niet eens
een doel meer om voor te leren (en leven?).
We klampen ons vast aan één onderdeel van
een bepaalde wetenschap. Men overziet dan
ook niet meer waar men mee bezig is.
Vakidioten is een term die benadert wat ik
bedoel. Deze mensen kijken niet meer wat
het nut van hun wetenschap is, het doel is
verdwenen. Ze werken voor de wetenschap
en voor de wetenschap alleen. Op zich is dat
geen ramp, wetenschap is mooi, maar alle
verworven kennis wordt MISbruikt door
regeringen, machtige instanties, multinatio
nale bedrijven e.d.
Op de middelbare school beginnen we al
met ons te specialiseren. We moeten een
keuze maken in wat voor richting we verder
willen leren. Maar wat weten wij ervan; we
kiezen dus waar we het beste in zijn, of
'waar de meeste toekomst in zit'. Groepen
formeren zich, zogenaamde 'exactelingen'
en diegenen die een 'pretpakket' hebben,
(pretpakket is de sociale vakken en de talen)
Alleen de naam pretpakket impliceert al dat
deze vakken geen nut meer hebben in onze
maatschappij (volgens diegenen die de
maatschappij bepalen), dit is betreurens
waardig, want juist de sociale vakken geven
ons inzicht in de maatschappij en maken
ons kritisch. De groepen op school praten
onderling ook niet meer zoveel. Dit is het
begin van naast elkaar leven.
Hoe moeten deze mensen later in een
maatschappij functioneren, ze leefbaar
houden (of maken). Ons onderwijssysteem
'vermoordt' de menselijkheid in onze
maatschappij. Het onderwijs systeem wordt
bepaald door de samenleving en de
samenleving wordt bepaald door een elite.
Om de samenleving te veranderen zou dit
andersom moeten zijn, het onderwijs zou
bepalend moeten zijn voor de samenleving.
Zoals het nu is echter verandert er niets,
zolang de gevestigde orde daar geen belang
17
