Schouwen doet niets,
Zeeuws-Vlaanderen laat't er van af hangen
Kwijtschelding gemeentelijke belastingen?
Maar je hebt toch een auto?
Maximaal inkomen voor
kwijtschelding.
Subjektief
Willekeur
Geen normen
HIEUW ZEELAND
Dankzij de activiteiten van de woonlasten
comité' s is er ruime bekendheid gegeven aan
de mogelijkheden kwijtschelding te verkrij
gen van gemeentelijke belastingen. Het gaat
om de onroerend goed belasting, de
verontreinigingsheffingen (reinigingsrecht
en rioolbelasting) en de hondenbelasting.
Maar iemand die in Terneuzen woont, zal
heel wat moeilijker kwijtschelding krijgen
dan bijvoorbeeld een Middelburger. De
aanvragen worden op een subjectieve
manier behandeld en kwijtschelding is geen
recht. Nieuw Zeeland stelde een onderzoek
in naar de manier waarop tien Zeeuwse
gemeenten hun minder bedeelde inwoners
behandelen.
Allereerst de onroerend goed belasting, omdat de
gemeenten de invordering aan de verschillende
belastingdiensten in Zeeland hebben overgelaten.
Zij werken allemaal met dezelfde richtlijnen,
vastgesteld door de directie in Breda, dus
verschillen in het toepassen ervan lijken niet te
verwachten.
Uitgangspunt voor het verkrijgen van kwijtschel
ding is de hoogte van het netto besteedbaar
inkomen. Dit wordt bepaald door het inkomen te
verminderen met een aantal vaste lasten.
Het inkomen bestaat uit: netto loon, pensioen
of sociale uitkering, plus netto bijverdiensten,
vakantiegeld, eenmalige uitkeringen, alimenta
tie, kinderbijslag en huursubsidie (de eenmalige
uitkering voor de 'echte' minima hoeft niet te
worden opgegeven).
Vaste lasten kunnen zijn: huur, verminderd met
service- en verwarmingskosten, bijzondere
kosten in verband met ziekte of invaliditeit,
premies ziektekostenverzekeringen en zieken
fonds en voor het onderhoud van kinderen een
bedrag per kind volgens de volgende normen:
f. 100,- van 0 tot en met 5 jaar,
150,- van 6 tot en met 12,
200,- van 13 tot en met 15 en
250,- van 16 en ouder.
Wie vervolgens per maand minder te besteden
heeft dan het bedrag volgens de richtlijn, komt
in aanmerking voor kwijtschelding. Voor een
alleenstaande is dat bedrag/. 860,-, voor een
eenoudergezin 1165,- en voor een gezin of
ander samenlevingsverband 1320,-. Wie in
een briefje om uitstel van betaling verzoekt,
moet zich ervan bewust zijn dat hij over geen
vermogen mag beschikken. Mensen boven de
65 vormen op deze regel een uitzondering, daar
voor hen een bedrag van 4600,- (voor
alleenstaande) of 9500,- (voor een gezin)
buiten beschouwing wordt gelaten. Anderen
mogen enkel over een gering bedrag aan
handgeld beschikken.
Ogenschijnlijk levert een dergelijke normering
weinig problemen op. Niets is echter minder
waar, daar in de praktijk de verschillende in
Zeeland werkzaam zijnde belastingdiensten hun
eigen interpretatie aan deze richtlijnen geven. De
Terneuzense dienst blijkt naast de richtlijnen
rekening te houden met een aantal subjektieve
achtergronden. Een woordvoeder van deze
belastingdienst vertelde dat men bij de beoorde
ling van iemands verzoek bekijkt of hij in het
bezit is van een auto, hoe zijn betalingsgedrag
inzake het voldoen van belastingen in het
verleden was en of er rekenkundig geen
vermoeden van fraude valt aan te tonen. 'Immers,
iemand die in een auto rijdt, kan zich dat toch niet
veroorloven als hij aan de richtlijnen voldoet? En
als hij dat kan, dan kan hij ook de hem opgelegde
aanslag voldoen', aldus diezelfde woordvoerder.
Ook vindt men in Terneuzen dat als iemand meer
dan 1000,- op zijn bankrekening aan handgeld
richtlijnen konform
belastingdienst
voorlichting
kwijtschelding
hondenbelasting
kwijtscheld
reixiigingsh
Ja
nee
Ja
nee
Ja
nee
Ja
nee
Sas van Gent
X
X
X
X
Axel
x
X
X
X
IJulet
X
X
X
Oofctburg
X
X
X
X
Terneuzen
X
X
-A.
X
Vlissingen
X
X
GEDEI
ïLTELIJlv
X
Middelburg
GEDE
ELTELIJK
X
- x
X
Goes
GSDE
ELTELIJK
X
i
X
X
Borsele
X
X
-
X
.X
Zierikzee
X
i
X
X
X
Enige bijzonderheden:
-De gemeenten Axel en Borsele kennen slechts na overlegging van de
beschikking van de belastingdienst, waaruit blijkt dat kwijtschelding voor
onroerendgoed belasting is verkregen, kwijtschelding voor reinigings
heffing toe.
-De gemeente Vlissingen hanteert als norm dat iedereen die ten hoogste het
minimum loon verdient voor kwijtschelding in aanmerking komt,
ongeacht zijn of haar vermogen. Verder wordt op grond van datzelfde
kriterium gedeeltelijke kwijtschelding van de opgelegde aanslag
hondenbelasting verleend.
-De gemeenten Middelburg en Goes werken met de richtlijnen van de
belastingdienst, maar hebben daarnaast bepaald dat men over een
vermogen mag beschikken dat gelijk is aan het in de Algemene Bijstands
Wet bepaalde vrij te laten bescheiden vermogen.
Middelburg hanteert echter voor de kwijtschelding van hondenbelasting
andere normen, dit omdat deze belasting is vastgelegd in een aparte
verordening. In 1985 zal deze aparte verordening worden afgeschaft en
worden dezelfde kriteria als die voor kwijtschelding van de
reinigingsheffing van kracht.
heeft staan, hij ook in staat moet worden geacht
om de hem opgelegde aanslag te voldoen. Op de
mededeling dat de Middelburgse belastingdienst
anders denkt, reageerde hij met: 'Bij kontakten
met kollega' s uit Middelburg is ons ook gebleken
dat er interpretatieverschillen zijn. Naast de
verschillen van dienst tot dienst is het echter ook
zo, dat de vijf mensen die in Terneuzen werkzaam
zijn ook hun eigen interpretatieverschillen
hebben'. Het maakt dus niet alleen verschil in
welke stad je woont, de minima in Terneuzen zijn
ook nog eens afhankelijk van de ambtenaar die ze
treffen. De belastingdienst in Middelburg
adviseert zonder meer kwijtschelding als iemand
aan de richtlijnen voldoet, zelfs als hij over een
bedrag van f. 2000,- aan handgeld beschikt. Het
al dan niet hebben van een auto is daar van geen
betekenis.
Hoe denkt nu de Bredase directie over de
verschillen in beoordeling van de onder haar
ressorterende diensten? Woordvoerder is De
Graauw: 'Elk geval wordt op zich bekeken aan de
hand van objektieve maatstaven, waarvoor de al
eerder vermelde richtlijnen als uitgangspunt
dienen.' Maar, verwijzend naar een praktijkge
val, waarvan naam en adres bij de redaktie
bekend, kwam De Graauw niet verder dan dat
'op individuele gevallen moeilijk kon worden
ingegaan.' Toch voldeed dit gezin aan de
richtlijnen, zoals ook De Graauw had bevestigd,
voordat de naam was gevallen. Maar ja, in eerste
instantie adviseerde de Terneuzense dienst
negatief en dat advies werd door de Bredase
dienst overgenomen.
De Graauw wees er nog op dat kwijtschelding
geen recht is. 'Er zijn richtlijnen, maar verder
spelen individuele omstandigheden ook een rol',
aldus de Graauw. Dat maakt kwijtschelding
ongrijpbaar. Daar het geen recht is, is het ook
uitgesloten dat tegen een genomen beslissing in
bezwaar of beroep kan worden gegaan. Als
iemand ondanks een eerste afwijzing toch van
mening is dat hij voor kwijtschelding in
aanmerking dient te komen, kan hij niets anders
dan nogmaals een verzoek bij de direkteur der
rijksbelastingen in Breda indienen. De laatste
mogelijkheid is een verzoek aan de minister van
financiën.
Mocht iemand inmiddels toch zijn overgegaan
tot betaling, dan hoeft hij niet meer te rekenen op
teruggave. Op grond van dit gegeven is men
genoodzaakt om bij ieder nieuw verzoek om
kwijtschelding, opnieuw om uitstel van betaling
te vragen.
Geen recht dus. Individuele omstandigheden
spelen een rol. En tenslotte: bij afwijzing van een
verzoek wordt nooit een motivering gegeven. Je
kunt je afvragen of dat laatste niet in strijd is met
de wet op de Openbaarheid van Bestuur.
Duidelijk is in elk geval dat de minima wat de
onroerend goed belasting betreft een willekeurige
behandeling krijgen.
Om er achter te komen welke normen werden
toegepast bij het al of niet kwijtschelden van de
overige gemeentelijke belastingen, kregen tien
gemeenten enkele vragen voorgelegd. De resulta
ten zijn af te lezen in nevenstaande tabel.
Het valt op dat de gemeenten Hulst en Zierikzee
werkelijk alles nalaten om hun minst gefortu
neerde inwoners de helpende hand te reiken. Ter
motivering hiervan voert de gemeente Hulst in
een 5-tal pagina's tellende nota aan dat men het
niet wenselijk acht mee te werken aan een
inkomensnivellering: Genoemde belastingen zijn
gebaseerd op het profijtbeginsel en kwijtschel
ding mogelijk maken voor bepaalde kategoriën
mensen zou betekenen dat de beter betaalden
meer aan belasting zouden moeten gaan
opbrengen. Een ander argument is dat iemand
met een bijstandsuitkering geacht moet worden
om daaruit alle noodzakelijke kosten te voldoen.
Hulst vindt het treffen van een betalingsregeling
beter dan kwijtschelding verlenen en kent
kennelijk het rapport 'Minima in de Marge' niet,
waarin wordt geconcludeerd dat mensen met een
minimum uitkering elke maand tekort komen.
Zierikzee is een apart geval. Daar verschuilt men
zich achter de Intergemeentelijke Gemeenschap
pelijke Reinigingsdienst. Deze dienst haalt op
heel Schouwen-Duivenland het huisvuil op en is
ook belast met de inning van de reinigingsrech
ten. Kwijtschelding is er nooit verleend, een
beleid is er niet, maar verzoeken tot kwijtschel
ding kwamen er ook niet binnen.
De gemeente Terneuzen doet niet aan aktieve
voorlichting. Is Terneuzen misschien bang voor
een te grote stroom verzoeken en de begrotings
technische gevolgen? De heer Goossen, chef van
afdeling bevolking wil er geen kommentaar op
geven. Op de vraag of de medewerkers van de
gemeentelijke sociale dienst op de hoogte waren
van de kwijtscheldingsmogelijkheden en op
grond daarvan aktieve voorlichting konden
geven, bleef hij eveneens het antwoord schuldig.
Informanten vertelden echter dat in opdracht van
de direktie van de sociale dienst geen voorlichting
mag worden gegeven aan kliënten die daarom
vragen. Direkteur Willaert had een vraag van de
maatschappelijk werkers over de normen voor
kwijtschelding in een stafvergadering enkele
maanden geleden afgedaan met: 'De gemeente
Teneuzen heeft geen normen ontwikkeld en ik
kan ze dan ook niet meedelen.' Merkwaardig.
Want er is wel degelijk sprake van normen, in de
notulen van de vergadering van de commissie
voor onder meer sociale zaken van 12 januari
1984, waarbij ook directeur Willaert aanwezig
was. Onder het kopje Kwijtschelding van
belastingen wordt daar gemeld:
'Ter beoordeling van een verzoek van een
belastingplichtige, die in de omstandigheden
verkeert dat hij het belastingbedrag niet of slechts
met buitengewoon bezwaar kan voldoen zal in
het kader van rechtsgelijkheid met betrekking tot
de rijks- en gemeentelijke belastingen dezelfde
normen worden gehanteerd. Deze normen zijn
konform de normen van de rijksbelastingdienst.
Het lijkt erop dat Willaert zo handelt in opdracht
van het kollege. Zoals uit de tabel blijkt, doen
vooral Zeeuws-Vlaamse gemeenten weinig voor
hun 'minima'. Kwijtschelding wordt daar gezien
als een gunst, niet als een recht. Deze gemeenten
en ook Terneuzen kunnen iets leren van het
beleid van Middelburg of Goes.
Juist om een subjektieve beoordeling te voorko
men staan deze gemeenten de aanvrager een eigen
vermogen toe dat gelijk is aan het bedrag dat men
volgens de bijstandswet mag hebben om nog in
aanmerking te komen voor een uitkering.
Daarnaast voeren beide gemeenten een erg aktief
voorlichtingsbeleid en kan iedereen zelfs bij de
sociale dienst terecht voor hulp bij het invullen
van de formulieren.
ANDRÉ VAN HIMME