'Wij sociaal-democrate i n
als een welgeordend legt r
DE
SOCIALISTISCHE
PERS
IN ZEELAND (9)
De Baanbreker
Was De Toekomst een tijdlang
het enige linkse blad in Zeeland,
in september 1901 werd dat
anders. Toen had de SDAP
intussen zoveel voet aan de
grond gekregen in Zeeland, dat
men besloot een eigen blad te
beginnen.
Over dat blad, De Baanbreker,
dat in september 1901 voor het
eerst verscheen, gaat deze negen
de aflevering van onze serie.
'Het zal mij aangenaam zijn te worden
ingeschreven als lid der S.D.A.P.' 'Beleefd
verzoek ik u ook mij op te nemen als lid der
S.D.A.P.' De heer en mevrouw Wibaut uit
Middelburg melden zich aan. Het is de
avond van 6 oktober 1897. Zijn zij de
stichters van de Middelburgse afdeling van
de SDAP? Nee, maar zodra die werd
opgericht traden ze toe.
Het was de eerste Zeeuwse afdeling van de
SDAP en werd in maart 1898 opgericht met
10 leden. Eind juni waren het er twaalf: J.
Mullié, M. Baijens, C. Remijn, C. de Jonge,
A.J. Kooman, A. Verschoor, W. Ver
schoor, J. Mooijboer, C. v.d. Weel, F.M.
Wibaut, mevrouw Wibaut, P. Verhulst. De
sekretaris, Baijens, gaf ze op. Voorzitter
was J. Mullié en penningmeester was
waarschijnlijk C. Remijn. De afdeling
groeide langzaam. Op 20 maart 1899 waren
er nog maar 15 leden. De kas ('als ik het ten
minste kas mag noemen', schreef Remijn)
was voortdurend leeg. Gelukkig niet zo erg
als de arbeiderskiesvereniging 'Ontwikke
ling', 'die aan Geld ziekte nog mankker haat
dan ons'. Begin oktober waren er 20 leden.
Het was dus een klein klubje dat bovendien
niet al te veel medewerking had van de
partij als het om sprekers ging. Dat stak wel
een beetje, want Wibaut betaalde jaarlijks
aan de partijkas 1200 gulden (Het salaris
van een beginnend hoofdonderwijzer) en
men vond dat dan wel wat meer gedaan kon
worden.
In september 1900 werd Ph. M. Ter Meulen
provinciale vertegenwoordiger, een soort
propagandist. Ter Meulen werkte in stilte
en met sukses. In Yerseke werd een
vergaderzaal geweigerd, net als op veel
De Middelburgse afdeling van de SDAP in
juli 1904. Lang niet alle personen op de foto
zijn bekend. In het midden (armen over
elkaar) zit waarschijnlijk Mullié. Naast hem
(hand op krant) Bimmel. Daarachter (hand
op schouder Bimmel) staat Jan Onderdijk
met naast hem (met strikje) z'n broer Louw.
C. v.d. Weel zit wat schuin met zijn hand op
Het Volk en De Baanbreker. Helemaal links
(achter de onbekende juffrouw in witte jurk)
staat mr. Sannes. Zijn vrouw, Betsie Sannes-
Sannes zit voor hem (in zwarte jurk). Aan de
dorpen op Walcheren, maar hij wist een
afdeling in Goes op te richten en eentje in
Aardenburg. Kasplantjes waren dat overi
gens, die niet erg lang bestonden, maar een
derde afdeling te Ouwerkerk bleef langer
bestaan. A.P. Bolle uit Zierikzee nam het
voorzitterschap waar, later Chr. de Later en
H. Hoogerhuis. Er waren verder nog wat
verspreide leden in Zeeland.
'Men begint in Zeeland te bemerken dat er
een S.D.A.P. bestaat, schreef Ter Meulen
op 19 februari 1902. Maar dat had ook an
dere oorzaken. Halverwege 1901 had hij een
circulaire rondgestuurd waarin stond dat er
een sociaal-demokratisch weekblad voor
Zeeland moest komen. Het dagblad van de
SDAP, Het Volk, was voor velen te duur.
Op 28 september 1901 was het nieuwe blad
er: De Baanbreker, die 'een voorvechter zal
moeten zijn voor die breede schare van
nijvere, vlijtige, van den morgen tot den
avond altijd en altijd maar door voor eene
schamele vergoeding in het gareel van den
arbeid loopende proletariërs, niet opgevat in
de enge betekenis van het woord, maar
daarbij op het oog hebbende ook hen, die met
het hoofd werkzaam zijn, beter gezegd de
proletariërs met een hoed op en een boord
aan, die, hoewel 'heer' in hun voorkomen,
vaak in ellendige positie verkeeren.' De
naam was niet origineel. De leider van de
partij, P.J. Troelstra, had ooit zijn blaadje
ook zo genoemd.
Bijbel
Hoewel op de titelpagina stond dat Mullié
de verantwoordelijke redakteur was, zorg
de in werkelijkheid een kommissie van
12