Liever conservatief dan si
Dat hebben de broodroo1
DE
SOCIALISTISCHE
PERS
IN ZEELAND (11)
De Broederband
Het verhaal van de socialisti
sche pers in Zeeland is -hoe kan
het anders- natuurlijk ook voor
'n deel het verhaal van de
opkomst van de socialistische
beweging in deze provincie.
Hoewel, opkomstsoms leek
het meer op ondergang. De
manier, waarop ook in deze
aflevering redakteuren van De
Toekomst en De Baanbreker
elkaar afmaken, is weinig ver
heffend. Om nog maar te
zwijgen over de onderlinge
pogingen tot broodroof in de
bakkerscoöperatie De Broeder
band.
De arbeidt
De spoorwegstakingen hadden ook in de
SDAP een verscherping van de menings
verschillen tot gevolg. Al een tijdje stonden
daar marxistische kritici tegenover een
steeds minder revolutionaire leiding. Hef
tige diskussies kenmerkten het parijleven
van de SDAP. De Baanbreker zweeg,
hoewel de redakteur, Sannes, toch ook tot
de marxistische vleugel hoorde. Het blad
moest eenheid uitstralen. Louw Onderdijk
wilde zo gauw mogelijk een einde maken
aan die strijd, 'die niet een strijd was van de
groote massa der partijgenooten, die niets
liever willen dan als één man front maken
tegen den gemeenschappelijken vijand'.
Toch kon ook De Baanbreker niet aan de
gevolgen van die strijd ontkomen, want op
26 mei 1906 trad Sannes af als redakteur.
Hij sloot zich aan bij de dienstweigering
van de marxisten in de partij.
Voor de krant was dat besluit jammer,
want onder Sannes waren de nodige
verbeteringen aangebracht. De griffier van
de beroepsraad in Middelburg nam het op
tegen de antirevolutionaire pers, zoals de
Walchersche Courant van mr. P. Dieleman
of het in Goes verschijnende blad 'De
Zeeuw'. Vooral het blad van Dieleman, die
de socialisten niet altijd fijntjes bestreed,
moest het nogal eens ontgelden. Na een
tijdje hoefde Sannes niet meer in zijn eentje
het blad te vullen. Mullié schreef vanaf
12
Mathilde Wibaut, die ook na haar vertrek naar Amsterdam bleef
meewerken aan de vrouwenrubriek in De Baanbreker.
iBOIIEl EITSI
Hm 3 ts*aod«d t .(bu room
,.k—l N~l.rl.od, l iubiu
Te Jaargang
augustus 1904 een persrubriek en Karei
Beerblock, uit Gent, Gentse brieven. In
1905 begon de later zo bekende marxist
Sam de Wolff een vakbewegingsrubriek.
Veel medewerking kwam er van Johan
Kiene, een landarbeider die een tijdje in
Kwadendamme woonde. Hij was een goed
onderlegd sociaal-demokraat, die op ver
gaderingen met tegenstanders kon debat
teren. Hij leverde veel bijdragen over
landarbeiderstoestanden in een rubriek
'Arbeidersleven in Zeeland'. In juni 1905
vertrok hij naar Amerika.
Voor onze vrouwen
De meeste medewerking kreeg Sannes van
Mathilde Wibaut. In juli 1904 waren de
Wibauts naar Amsterdam vertrokken,
maar terwijl haar man het slechts tot één
Amsterdamse brief bracht, schreef Mathil
de dikwijls in de rubriek 'Voor onze
vrouwen'. In 1903 was door haar en door
andere vrouwen (Bertha Ogterop en Elise
van den Broecke) in Middelburg de
vrouwenvereniging 'Samen Sterk' opge
richt.
'Voor onze vrouwen' werd een heel aardige
rubriek, omdat vrouwen tegen vrouwen
spraken vanuit de ervaring van moeder-
schap, gezinszorg, hygiëne, onderwijs voor 1
vrouwen en man-vrouw relaties. Veel
stukjes hadden een ontwikkelde inhoud. s
Er kwamen schetsjes over Rosa Luxem-
burg en Klara Zetkin in en zelfs verscheen
er een keer een opstel van de Russische
socialiste Alexandra Kollontaj. Toen werd
de rubriek voornamelijk verzorgd door
Bertha Ogterop, die ten tijde van Sannes
begonnen was als kunstmedewerkster.
De diskussie met De Toekomst liet Sannes
niet liggen, hij voerde die altijd zakelijk,
principieel en op hoofdpunten. Vooral
over de vakbeweging botsten SDAPers en
vrije socialisten, landelijk zowel als in
Middelburg. (In Zeeland werd deze hele
strijd voorshands uitsluitend in Middel
burg gevoerd). Moest de vakbeweging in
aktie komen als de politiek zich met de
arbeiders ging bemoeien, zoals in allerlei
sociale wetten? Moest de vakbeweging
kandidaten voor de gemeenteraad steu
nen? Moest de vakbeweging een goed
georganiseerd en bezet bestuursapparaat
hebben en centraal geleid worden? De
