De encyclopedie van Zeeland
Drie onevenwichtige boeken
met teveel missers en fouten
Begin december kwam het derde en laatste deel van de Encyclopedie van Zeeland uit.
'Een ambitieus plan', zoals de redaktie het noemt, is daarmee verwezenlijkt.
De vraag is nu of die drie-fraai-uitgegeven-delen hun vijfhonderd gulden ook waard zijn.
Het is ondoenlijk om het hele werk in volle omvang te bespreken (het zou een nieuw boek opleveren).
Vandaar een beperking tot -vooral- de deelgebieden geschiedenis en maatschappelijke verhoudingen.
Er is een aantal eisen waaraan een
encyclopedie moet voldoen, wil ze zinvol
zijn. In de eerste plaats moet er voldoende
instaan, zodat de encyclopedie ook ant
woord geeft op 'Zeeuwse vragen'. In de
tweede plaats moet het trefwoorden
systeem zo volledig mogelijk zijn (anders
zoek je je nog 'n ongeluk). In de derde
plaats moet wat er instaat zo foutloos
mogelijk zijn. In de vierde plaats moeten
vergelijkbare onderwerpen ook vergelijk
bare aandacht krijgen.
Het begint al meteen hoopgevend met A.
van der Aa, die in de 19e eeuw een
biografisch en een aardrijkskundig woor
denboek samenstelde. Een Zeeuw was Van
der Aa niet en hij heeft er ook nooit
gewoond, maar hij is kennelijk opgenomen
omdat er in zijn woordenboeken ook
Zeeuwse namen staan. Zo zijn er meer
voorbeelden: de Gorkumse martelaren
hebben niets anders met Zeeland te maken
dan dat enkelen van hen ooit 'n tijdje in de
Abdij van Middelburg hebben gewoond.
In deel drie is een hele stamboom
opgenomen van de familie Roosevelt
omdat misschien twee Amerikaanse presi
denten van die -Thoolse- familie afstam
men.
Alles wat maar enigszins met Zeeland te
maken kan hebben lijkt dus opgenomen.
Er kan geen dominee zijn, die een of ander
boekje heeft geschreven en toevallig ook
nog 'n paar jaar in een Zeeuws dorp heeft
gestaan, of hij prijkt in de encyclopedie.
Maar als je bij de afzonderlijke tref
woorden op de grote kerkelijke stromingen
kijkt (calvinisme, protestantisme, katholi
cisme) vind je niets. Over de Vrijgemaakt
Gereformeerde Kerk staan 2 pagina's
volgeschreven, over de Hervormde en de
Katholieke kerk samen niet één word. De
volgelingen van Jean de Labadie -een soort
17e eeuwse Lou de Palingboer, die ook nog
'n blauwe maandag in Middelburg woon
de- zijn bedeeld met 175 regels tekst, de -
toch ietwat belangrijkere- Gereformeerde
Kerk krijgt geen regel.
Zeeland kent een grote variëteit aan
kerkelijke sektes en splinters, maar nergens
wordt uiteengezet hoe dat komt. Over het
geloofsleven van de Zeeuwen wordt ook
niets gezegd.
Veel historische onderwerpen zijn teleur
stellend behandeld. Onder het trefwoord
'geschiedenis' wordt bijvoorbeeld de perio
de 1918-1940 zeer opervlakkig en op de
'grote veldslagen-toer' behandeld.
Vooral de sociale- en politieke geschied
schrijving blijven onder de maat. Er is wel
een hoofdstukje 'sociale geschiedenis' in
het derde deel gepropt, maar wat daar te
lezen valt, stelt weinig voor.
Het trefwoord 'socialisme' staat er wel in,
maar de inhoud betreft bijna uitsluitend de
beginjaren van het socialisme in Middel
burg. Over de tijd na 1919 geen woord! De
Zeeuwse encyclopedie is daarbij het enige
boek dat de Engelse Fabians geleid laat
5
