|T-\
V
Saar den Hollander's
PAND 25
worden door William Morris.
Over het anarchisme (toch niet onbelang
rijk rond de eeuwwisseling), de vrijdenkerij,
het communisme (er komt een Stalin in
voor maar die was in de middeleeuwen
pastoor in Axel) geen woord. Feminisme?
Nooit van gehoord. Er is een trefwoord
'vrouwenemancipatie' maar dat is tamelijk
armoedig en niet zonder fouten: Henriëtte
van der Mey, de eerste vrouwelijke
dagbladredaktrice van Nederland (ze
werkte bij de Middelburgse Courant)
wordt meteen maar hoofdredakrice ge
maakt. Een aparte vermelding krijgt ze
niet, terwijl ze in de Middelburgse vrouw
enbeweging toch een leidende rol had.
Zelfingenomenheid
Progressieve en radikale bewegingen en
personen uit het Zeeuwse worden ook nog
al snel vergeten of slechts terloops
genoemd bij een ander trefwoord. G.A.
van Oorschot, de uitgever, wordt terecht
behandeld, maar zijn vader, L.P. van
Oorschot die jarenlang domineerde in de
provinciale politiek, mag kennelijk verge
ten worden. En waar is Daniel van Eek, de
vooraanstaande liberaal en pacifist die na
1848 jarenlang voor Middelburg in de 2e
kamer zat? Of M. Jacq. de Witt Hamer uit
Goes, die tussen 1866 en 1887 een
belangrijke rol speelde in de landelijke
sociale geschiedenis en die uiteindelijk dé
verdediger was van Domela Nieuwenhuis
in het proces wegens majesteitsschennis? P.
Frowein, leraar te Goes en jarenlang
voorzitter van de landelijke vrijdenkers
beweging, ontbreekt. Anton Constandse,
anarchistisch voorman en schrijver van 15
boeken (geboren in Brouwershaven) is
kennelijk ook niet Zeeuws genoeg. Ook
Herman Snijders, die een belangrijke rol
speelde in de vooruitstrevende liberale
beweging, ontbreekt. Jack L.A. de Lange,
vijftien jaar lang op de voorgrond als
redakteur en uitgever van het radikale blad
De Toekomst, is onvindbaar.
Trouwens, het blad De Toekomst (voor
lezers van Nieuw Zeeland intussen meer
dan bekend) krijgt geen vermelding. Het
wordt terloops aangeduid als 'de pers'
wordt behandeld. Ook dat pers-verhaal is
op z'n zachtst gezegd onvolledig. Dat er na
de laatste oorlog bijvoorbeeld 25 jaar lang
een eigen Zeeuwse redaktie was van Het
Vrije Volk (met dagelijks een pagina
Zeeuws nieuws, waarin vaak forse onthul
lingen) wordt niet vermeld.
En dan de aktiegroepen en verenigingen,
die het Zeeuwse leven de laatste vijftien
jaar enige kleur hebben gegeven. De -ook
landelijk- bekendste is zeker de Aktiegroep
Oosterschelde Open. Als eerste en enige
Zeeuwse aktiegroep organiseerde ze mani
festaties, die dertigduizend mensen op
been brachten. Maar de aktiegroep wordt
niet genoemd in de encyclopedie. In het
verhaal over de strijd rond de afsluiting
wordt de eer gegeven aan de Studiegroep
(die betrekkelijk weinig heeft gedaan) en de
SOS (die pas gevormd werd toen de massa
beweging dankzij de aktiegroep een feit
was). Dat in de encyclopedie een congres
van het Koninklijk Genootschapen 1967)
wèl wordt vermeld, tekent de zelfingeno
menheid van de samenstellers.
Nóg tekenender is het misschien, dat je -
zoekend naar de Vereniging Milieuhygiëne
Zeeland- onder het trefwoord 'vereniging'
alleen de 'Vereniging tot Instandhouding
van Oude Gebouwen te Middelburg' vindt.
De VMZ heeft dus geen eigen vermelding
gekregen, en ook onder het trefwoord
'milieu' is deze voor Zeeland toch niet
onbelangrijke vereniging niet te vinden. Na
lang zoeken blijkt er via twee zinnen
aandacht besteed te worden onder het
kopje 'natuurbescherming'. Veel minder
belangrijke vogelwachten worden uitvoe
riger vermeld en besproken. Is het dan toch
de maatschappijkritische opstelling, die
een vermelding in de encyclopedie moeilijk
maakt? De Werkgroep Kernenergie Zeeuws
Vlaanderen en de groep Stop Borssele
worden niet genoemd, terwijl kernenergie
wèl -en terecht- aandacht krijgt. Helaas
gebeurt^dat dan tamelijk eenzijdig.
In dat verband is het wellicht tekenend, dat
een volslagen onbelangrijke organisatie als
de Ronde Tafel Walcheren wél uitvoerig
wordt vermeld, zelfs met de informatie, dat
die club twee keer per maand op maandag
en woensdagavond vergadert
Politiek
Toch is het te simpel om te denken, dat
alleen de linkse en radikale groepen en
mensen 'vergeten' zijn. Want als je gaat
kijken wat er bijvoorbeeld over het
Zeeuwse calvinisme in de politiek is te
vinden (met name ARP en SGP) dan vind
je niets! Ook niets over christelijke
arbeidersbewegingen en amper iets over de
antirevolutionaire pers (niets over de
Walcherse Courant en Het Zuiden, een
korte vermelding van De Zeeuw).
Maar het is ook merkwaardig om voorin
het derde deel bij de lijst medewerkers te
ontdekken, dat er wèl aparte mensen bezig
waren met deelgebieden als 'filatelie' en
'film', maar dat er niemand was die zich
bezig hield met 'politiek'. Van niet één in
Zeeland opererende politieke partij wordt
dan ook iets geschreven.
Wel krijgen sommige politieke personen
aandacht. Maar ook daar kun je je
afvragen wat de criteria waren voor wèl of
niet vermelden. Of de criteria voor het wel
of niet vermelden van bepaalde feiten over
iemand.
Een voorbeeld: de belangrijkste ARP'er in
Zeeland in de eerste helft van deze eeuw
was mr. P. Dieleman. Een felle socialisten
bestrijder. Maar dat wordt niet genoemd.
Wel gaat men in op zijn houding tijdens de
2e Wereldoorlog. Hij nam de plaats in van
de afgezette Commissaris der Koningin,
was dik bevriend met de Beauftragte
Münzer (waarom wordt die trouwens niet
genoemd in de encyclopedie?) en werd dan
ook na de oorlog verboden om ooit nog
een openbaar ambt te bekleden. In de
encyclopedie wordt daar pijnlijk vergoelij
kend over geschreven: 'Bekleed met een
niet onaanzienlijke macht heeft hij ge
tracht met de Duitse machthebbers zaken
(advertentie)
Mam, mag ik een
voorstelling van
poppentheater voor
mijn verjaardag?
01180-37703
vegetarisch eethuis
Grote Bagijnenstraat 25
Hulst
6
