ik de baas even spreken? wij hebben geen baas! Mag Nee, DE SOCIALISTISCHE PERS IN ZEELAND (12) In de keuken Deze keer een kijkje in de keuken van De Toekomst. Hoe was het mogelijk dat een anarchistisch blad het dertig jaar volhield in het brave Zeeland? Ongetwijfeld omdat er voldoende Zeeuwen waren, die een blad, dat een sandwich formule van socialisme en sen satie beoefende, wel kochten. Verder ook omdat de uitgevers niet afhankelijk waren van anderen voor het zetten en drukken. En niet in het minst, omdat ze niet te beroerd waren om zelf de straat op te gaan om met hun blad te colporteren. Dat hun manier van colporteren niet altijd op prijs gesteld werd door de burgerij was vanzelf sprekend en zorgde voor span nende en vermakelijke momen ten. Zoo het heden. Zoo moet en zal de toekomst zijn. 'Want jammer zou het zijn als eens 'De Toekomst' viel,/ dan zou het wèl Zeeland zijn, doch Zeeland zonder ziel dichtte Teun Boot ter ere van de twintigjarige Toekomst. Ditmaal nog steeds aparte aandacht voor De Toekomst, want wat A.P. Leeuwenburg ook bereikte, niet de opheffing van dit bijzondere blad. Wel verzwakte de vrij-socialistische beweging, vooral in Middelburg. De oude beheers- struktuur van de samenwerkende socialis tenverenigingen, verdween. In 1909 was voor het laatst een afgevaardigde uit Dordrecht ter vergadering gekomen en in 1910 hadden Vlissingen en Middelburg nog samen vergaderd, maar daarna stond de krant op eigen benen. Moeten we De Lange geloven dat de oplage sinds 1906 20 niet meer beneden de 2000 exemplaren gekomen was? Dat in 1909 in Axel en Terneuzen soms een paar honderd exem plaren verkocht werden? In 1910 de vooruitgang in Middelburg de grootste sinds jaren is geweest? Of dat het 'boerendorp' Souburg wel 100 exemplaren afnam? De berichten in de krant laten in ieder geval zien, dat de krant bezuiden de grote rivieren op heel wat plaatsen gelezen werd. Er waren ook abonnees in de Verenigde Staten. De Baanbreker moest erkennen dat SDAPers vaak liever De Toekomst lazen dan het eigen propagan dablad. Ondanks alle tegenwerking van de SDAP ging het De Toekomst blijkbaar voor de wind. Er bestond tussen Zeeland en zijn ziel een grote kloof. Hoe groot, blijkt uit het boek van H.P. Abrahams, over de pers in Zeeland. De Lange bleek niet thuis, toen hij in juni 1900 om informatie kwam. 'Laat men zich hierdoor niet afschrikken, dan kan men het bekomen van inlichtingen nog eens beproeven op het bureau van expeditie, dat in de Lombardstraat ook maar niet zoo dadelijk in het oog valt; maar, als men het eindelijk gevonden heeft, wordt men ontvan gen door een man in blauwen kiel gehuld en met een stompje Gouwenaar in den mond, dat hij zelfs bij het spreken niet schijnt te kunnen ontberen, mogelijk uit vrees dat zijn inspiratiën hem dan zouden begeven, wanneer hij te vertellen heeft, dat hij van het blad in questie al heel weinig weet te zeggen, hoewel hij we! degelijk de rechte man is tot

Tijdschriftenbank Zeeland

Nieuw Zeeland | 1985 | | pagina 20