BMD werkte beter als CS-gas om AKB monddood te maken
Een analyse
In 1980 en 1981 voert de AKB
de 'Dodewaard gaat Dicht' -
akties. De kerncentrale van
Dodewaard, de zwakste schakel
in de Nederlandse nucleaire
keten, wordt geblokkeerd: het
eerste jaar door een politie-
afzetting, het tweede jaar door
de barricades der demonstran
ten.
De techniek is al eeuwen oud: kun je je
tegenstander niet verslaan, dan palm je
hem in.
Zoiets is de Anti Kernenergie Beweging
(AKB) overkomen met de door de
regering opgestartte Brede
Maatschappelijke Diskussie (BMD) over
de energievoorziening.
Achteraf moet je toegeven dat de rege-
ringstaktiek schitterend heeft gewerkt:
de hele beweging tegen de kernenergie is
verlopen.
Hoe ging het ook al weer?
Hoe heeft iedereen in deze misleiding
kunnen trappen?
Welke lessen zijn er te trekken?
Is alles nu bij voorbaat verloren?
Een analyse van Toine Huijsmans,
voorzitter van de Werkgroep Kernener
gie Zeeuws Vlaanderen.
De regering reageert vooral op die tweede
blokkade op een mannier, die een
dictatuur niet zou misstaan: met geweld en
met een overdosis van het zelfs in
oorlogstijd verboden CS-gas. Merkwaar
dig genoeg is de verantwoordelijke minis
ter een PvdA'er: Ed van Thijn.
Het overheidsgeweld mag dan als gevolg
hebben, dat de bezetting van Dodewaard
wordt opgeheven, op andere plaatsen
volgen nieuwe (prik-)akties tegen leveran
ciers van de kerncentrales, tegen andere
SEP-bedrijven, tegen schuilkelders, tegen
woningen van verantwoordelijke autoritei
ten, etc. Het geweld roept dus nieuw
geweld op. En nieuwe massale demonstra
ties, zoals die van 26 september '81 in
Arnhem, waaraan tienduizenden mensen
meedoen.
Dan stapt de regering definitief over op een
ander scenario: het inpalmen via de BMD.
Het plan voor die brede maatschappelijke
diskussie komt weliswaar niet van deze
regering (de vakbonden en de kerken
hebben zich er sterk voor gemaakt) maar
als alternatief voor het geweld komt het de
regering goed van pas. Daarom wordt er
voor dit alternatief een slordige 25 miljoen
gulden uitgetrokken.
Angel
De anti kernenergie-beweging staat op dat
moment voor een moeilijke keuze. Moet ze
meedoen aan deze poging om de onlust
gevoelens te kanaliseren? Tenslotte lijkt
het allemaal heel democratisch, deze
inspraak. Of moet ze doorgaan met direkte
akties?
In feite heeft de AKB nooit een beslissing
genomen. De BMD heeft een 'verdeel-en-
heers'-effekt op de beweging. Met vér
strekkende gevolgen. Sindsdien is er
immers van een eensgezinde AKB geen
sprake meer geweest. Sommige groepjes
gaan door met akties (afvaltransporten in
Noord-Holland), anderen vervoegen zich
aan de BMD-lokalen, maar de meesten
lopen leeg.
De BMD heeft de angel uit de AKB
gehaald door haar mee te laten praten.
Degenen, die de truc doorzien, lopen over
naar de anti-kernwapen beweging of
kappen er -moedeloos geworden- helemaal
mee.
In 1982 en '83 worden dan ook geen grote
antikernenergie-akties meer gehouden. De
gezapigheid, waarmee de BMD voortkab
belt is ook voor de PvdA-ministers in het
tweede kabinet-Van Agt een uitkomst:
niks 'kerncentrales sluiten zodra het
technisch mogelijk is', leve de BMD!
Vrij spel
In januari 1984 verschijnt dan eindelijk het
BMD-eindrapport. Daaruit blijkt dat de
helft van de deelnemers de bestaande
kerncentrales dicht wil hebben en dat 81%
tegen méér kerncentrales is.
De PvdA, nu in de oppositie vindt het
allemaal prachtig; hebben ze toch goed
gegokt met hun verkiezingsprogramma.
De AKB intussen lijkt in januari '84 op
sterven na dood. Her en der in het land zijn
nog wel groepen aktief maar van een
landelijk samenwerkings-verband, laat
staan eensgezindheid, is geen sprake. Met
andere woorden: het is de regering gelukt
om de AKB in te palmen door te doen alsof
ze ook mee mag beslissen. Sterker nog: de
AKB is welhaast het graf ingeluid!
En daarom denkt de regering (intussen het
kabinet Lubbers-Van Aardenne) weer vrij
spel te hebben. In de zomer van '84
beginnen de geruchten over de bouw van
nieuwe kerncentrales de ronde al te doen
en in januari '85 valt dan het kabinetsbe
sluit om er minstens twee te bouwen.
Mogelijkheden
Daar staan we dan als AKB. We kunnen
schelden op de regering, roepen dat het
'volksverlakkerij' was, die hele BMD of
'pure oplichterij'. Het is allemaal waar,
maar we schieten er niet veel mee op. We
hebben ons gewoon om de tuin laten
leiden.
Belangrijker is, wat er nu gaat gebeuren
met de AKB. Ik voorzie twee mogelijkhe
den:
1. Er bestaat nu een gevaar van enorme
radikalisering met mogelijk terroristische
elementen daarin. Van mensen, die al tien
tot vijftien jaar te hoop lopen tegen kern
energie, die het geweld van de staat hebben
ervaren, die hoop hebben gevoeld bij de
BMD-uitslag omdat die aantoonde dat
7
