Het ideaal en de praktijk
De afvalverwerking door kringloopkoöperatie
Pudding en Gisteren
Idealisme en het opzetten van een bedrijfje
zijn vaak moeilijk met elkaar te combine
ren. De praktijk van het dagelijks leven
knabbelt aan de idealen die op hun beurt
doorgaans te veel omvattend blijken te
zijn. Zo verging het ook de kringloop-
koöperatie Pudding en Gisteren in Goes.
Na bijna twee jaar te hebben gedraaid was
het tijd de idealen eens te toetsen aan de
praktijk. 'In het begin wil je al het afval
aanpakken', zegt Jan-Willem Ypeij, met
Wilma Mesu en Bram Sturm, medewerkers
van het eerste uur. 'Wat mensen ook maar
weggooien, natuurlijk neem je dat aan.
Langzaam maar zeker zijn we kritischer
gaan kijken. Het heeft tenslotte weinig zin
om via de winkel naar de vuilstort te
rijden'. Een groeiende afvalberg in het
eigen pakhuis, het grote verloop onder de
(vrijwillige) medewerkers, geen uitzicht op
een betaalde baan en verandering van de
inzichten, kortom reden genoeg voor een
reorganisatie. Dat is inmiddels gebeurd en
de deuren van de kringloopwinkel staan
weer open. Jan Willem: 'Het basisideaal,
het verminderen van de afvalberg, blijft
overeind staan.'
Eerst maar even voorstellen. De krinloop-
koöperatie vindt dat er nog teveel
bruikbaar materiaal wordt weggegooid.
Het gaat dan niet om derde- of vierde-
hands gebruik van huisraad, het al even
bekende hergebruik van lompen, papieren
oude metalen of het wat nieuwere
hergebruik van glas. Er is meer, vaak
schadelijk afval, dat al of niet na een
bewerking, weer nuttige diensten in de
samenleving kan vervullen.
De koöperatie probeert dat meteen winkel
voor tweede-hands spullen, een reparatie
werkplaats en een ophaaldienst voor
'afval', als schillenboer, door het geven van
voorlichting aan de mensen en door druk
op de gemeente uit te oefenen om
hergebruik van huishoudelijk afval te
stimuleren.
Wat Pudding en Gisteren eerst deed, het
ongebreideld ophalen van alle afval bij de
mensen thuis, dat is van de baan. 'We
kijken nu veel meer naar onze eigen
mogelijkheden', zegt Wilma. 'Is er iemand
die vodden kan verwerken, bijvoorbeeld
met een vodden weverij, dan kunnen we
ook vodden ophalen, hetzelfde geldt voor
fotochemicaliën. Hoe meer we zelf kunnen
verwerken, hoe meer we ook bij de mensen
kunnen ophalen. We waren een soort
tussenstation voor de vuilstort aan het
worden. We konden geen kant meer op
met alle spullen'.
De medewerkers zagen het na verloop van
tijd ook niet meer zo zitten om zoveel werk
te verzetten. Volgens Wilma een logische
zaak, omdat alles op vrijwillige basis
gebeurt. 'Persoonlijke problemen kregen
de overhand, juist omdat iedereen hier
vrijwillig werkt, is het minste wat je kunt
doen aandacht aan elkaar besteden. Maar
dat ging tenslotte wel ten koste van de
aktiviteiten. En dan hielden we ondertus
sen naar de gemeente en de buitenwereld
een schitterend beeld op. Zo van: Wij staan
hier en daar voor, we zijn dit en dat van
plan, terwijl we intern verschrikkelijk aan
het prutsen waren. Toen hebben we
besloten een maand dicht te gaan. We zijn
bij andere kringloopprojekten gaan kijken.
We zagen ineens van: hé, dat lijkt toch wel
erg op waar wij mee bezig zijn. Een stuk
herkenning en stimulans. Voor ons is de
meer zelfstandige opzet van de reparatie
werkplaats er uitgerold en het besef dat we
eerst zelf de spullen moeten kunnen
verwerken.'
Werd anderhalf jaar geleden nog gedacht
aan een toekomstige betaalde baan voor
alle vijftien medewerkers, nu is dat
teruggebracht tot één of twee. De gemeente
en de toetsingscommissie voor vrijwilli-
gersprojecten staan positief tegenover het
project, zolang er perspectief is op een of
meer betaalde banen. 'We willen geen
sociale werkplaats voor werklozen zijn.',
vertolkt Bram Sturm de opvatting van de
koöperatie. 'We doen niet aan bezigheids
therapie voor zielige werkloze mensen.'
Sinds 1 januari krijgen de medewerkers een
onkostenvergoeding uitgekeerd van f.2,50
per gewerkt dagdeel. Een begin is er dus,
maar of dat ooit een bedrag zal worden,
waar ze van kunnen leven, is de vraag. Het
begint duidelijk te worden dat kringloop
projecten, zoals dat in Goes, hooguit
kostendekkend kunnen werken. Arbeids
loon komt er niet uit, zo is de ervaring
elders in het land. Hier en daar beginnen
19
