'Ik kan niet meebetalen aan de
dolk, waarmee wij worden
geacht zelfmoord te plegen'
foto Elsa Westland
oppervlakkigheid. Valse bescheidenheid
past hier niet. Ik zal je een dingetje over
hem vertellen. Hij schrijft voor de
schoolkrant en in een kolom, analoog aan
Terzijde in VN, maakt hij o.m. een grapje
n.a.v. het bekende interview met Ruding:
Rudings Kasboek: Mein Krampf. Of voor
'n spandoek in een demonstratie: no
holocaust (but) holy ghost. Schitterend
toch? Hij leest Stoker pas sinds een paar
weken.'
Vijf jaar geleden ging hij vrijwillig uit de
BKR en Barbara werd kostwinner (Barba
ra spreekt van kostwinnaar: zij is Ameri
kaanse, zij spreekt de taal redelijk,
maar heeft dat verschil, terecht, nog steeds
niet helemaal door); er kan er maar één
tegelijk in de BKR.
'Ik ben dus al vijf jaar huisvrouw. Je kunt
me gerust een feministe-avant-la-lettre
noemen. Ik had wel via allerlei sluipwegen
in de BKR kunnen blijven, maar van dat
soort dingen hou ik helemaal niet.'
Raakt het schilderen zo niet op de
achtergrond?
'Nee, schilderen is niet de enige vorm van
beeldende kunst. Je hebt bijvoorbeeld ook
conceptuele kunst, een heel ijle materie, je
hebt er geen galerie voor nodig. De
projecten die ik doe, kun je meestal
onderbrengen onder de term: 'legale
anarchie' en uiteraard: 'vredelievend'. Het
uiterst effektief afbreken van vermolmde
strukturen en opvattingen. Het klinkt
arrogant hoor, een ridder zonder vrees of
blaam, te voet, met open vizier, genade
drank drinkend. Neem mijn belastingpro-
jekt. Heel legaal betalen we nauwelijks of
geen belasting. Ik schrijf naar de belasting:
ik betaal niet om die en die reden. Klaar.
De procedure gaat lopen en na maanden
komt het volgende antwoord: wilt u
alstublieft dat beroepschrift bij de Hoge
Raad, intrekken? De beloning, onze worst,
is dan dat we geen belasting en AOW
premie hoeven te betalen.'
'Ik heb een legale weg ontdekt zonder te
zoeken, ik heb er een neus voor. Ik schrijf
één briefje, zó pregnant. Mijn rhetoriek
met de mond, comprimeer ik in een
prachtig briefje, dat ze als bijbelvorsers
gaan zitten duiden. Materieel belang,
baatzucht, is nimmer mijn motief geweest
om geen belasting te betalen. Iedereen
betaalt, ik dus ook, ik breek de wet niet,
zoek zelfs niet naar mazen. Triviaal 'zou
dat zijn'. Ik betaal zovéél indirekte
belasting op alles wat ik koop, slager,
bakker, de accijns op de beste whiskey, dat
is zoveel, heb ik uitgerekend, dat daarmede
precies onze BKR-inkomsten worden
betaald. En dat vind ik mooi. En genoeg.
Ik maakte 'n schitterend, ijl, conceptueel
art-project dat effektief dekonditionerend
blijkt, zo werkt kunst.
Mijn morele motief om zelf met een
dergelijk 'gemeen' gedrag te kunnen leven
zonder schuldgevoel: ik wens en kan niet
meebetalen aan de dolk die men overweegt
te kopen, 'n dolk waarmede wij vervolgens
worden geacht zelfmoord te plegen. Ik
vind het tegelijk moreel en ethisch niet
verantwoord de wet te ontduiken. Ik hou
me eraan. Ze vragen me vriendelijk doch
dringend dat geding te voorkomen. Ze
bieden er 10.000,00 voor. Dat was vorig
jaar. Ze willen voorkomen dat een
uitspraak van de Hoge Raad in de
Staatscourant wordt afgedrukt. Zes uur
lang heeft die inspecteur moeten soebatten.
Ik zei tegen Barbara: 'die man is bekaf, we
hoeven dan geen belasting meer te betalen,
laten we het maar doen.' Ik geef toe, dat is
misschien corrupt. Dit jaar dezelfde
procedure, ze zullen wellicht méér gaan
bieden. Dat kunnen ze dus wel vergeten,
dit keer krijgt de Hoge Raad het op Haar
bordje.'
Je betaalt dus geen belasting en dat lukt op
ethische gronden?
'Het is kunst. Net als een goed schilderij,
een Rembrandt. Vandaar dat Markies
zegt: laat 'm maar schilderen, da's
ongevaarlijk, en dat levert öök wat op. Ik
kan niet onthullen waarom ik geen
belasting hoef te betalen. Als ik niet had
toegegeven en de uitspraak van de Hoge
Raad was in de Staatscourant gepubli
ceerd, dan zou 'n aantal lieden louter om
financiële motieven geen belasting meer
gaan betalen, 'n Verkrachting van de kunst
derhalve, want zij dient mede om mensen
op te voeden tot betere, dat wil zeggen
authentiekere mensen. Geen navolgers,
kopiëen zogezegd, van een aardig orgineel,
een schitterende vogel desnoods,dat
hebben we in het recente verleden al eens
meegemaakthet heeft ons aan de rand
van de afgrond gebracht. Kopieën zijn au
fond waardeloos, laten we wel wezenik
ga hier liever niet op doorik weet
teveelik denk aan Victor Sergeeen
Witrus.'
Andere projecten van Gustaaf zijn rechts
gedingen.
'Schuldeisers, die pak ik ook aan. Als ik
vind dat mijn motief om niet (meer) te
betalen voldoende valide is -ik denk daar
vaak lang en intens over na natuurlijk-dan
betaal ik niet, al heb ik twaalf mille
geleend. Dat is een leuk project. Loopt
nog. Ze kunnen me niet pakken, ik ben
onkwetsbaar. Ik schrijf een briefje en wens
ze veel succes met hun queeste, dat is een
zoektocht. Het principe van waaruit ik
wens te bestaan, in het reine te komen met
mijn geweten -en dat is moeilijk in deze
onvolkomen wereld- kun je, toch wel een
goede term, legale anarchie noemen. Als
het werkt tenminste. De wereld moet
mooier en beter en gezonder worden, de
mens moet leren zich niet als een dier te
gedragen, 't Moetje opgevallen zijn dat ik
niets ten nadele van het dier gezegd heb.'
Hij staat op, gooit nog een houtje op het
vuur en begint heen en weer te lopen, een
soort vulkanisch ijsberen. Ik begin over
zijn schilderijen. Ze zijn harmonisch, mooi
van kleur vaak. Eén is er volkomen anders.
Er staan geheimzinnige symbolen op,
ongelijke, misschien wel gevaarlijke krui
singen.
'Dat is het duurste, het belangrijkste wat er
hangt. Moeilijk leesbaar ook. Het is een
sleutelschilderij, en daar heb ik lang -'n
week- over gedaan. De andere doeken zijn
daarna, in een kreatieve stormbui, geko
men. Je hebt, globaal gesproken, twee
soorten schilders. Vermeer, helder, bewust
en rationeel, en de meest schitterende
schilder in die groep Mondriaan hoort
daar ook toe. Van Gogh, Rembrandt,
Appel vormen de andere, meer emotionele
kategorie. In dat schilderij heb ik die twee
kanten bewust bij elkaar gebracht, het
gevoel en de ratio. De wereld overleeft, met
iets meer ratio. Weet ik.'
17
