KRYPTOGRAM 6
Ze hadden altijd wel een smoesje
bonus van de maatschappij. In de praktijk
leidde dat tot een felle concurrentieslag.
Jan de Vos hierover: 'Ik heb het in een
vergadering van handelaartjes met de
maatschappijen een keer duidelijk gezegd:
'De regering stelt de prijzen vast. Daar
moeten we ons aan houden. Sommigen
gaan eronder om van anderen klanten af te
pikken, anderen er boven om extra te
verdienen. Wie klanten probeert te winnen
door toch voor minder te verkopen, steelt
van een ander. De oplossing ligt voor de
hand: Als iemand zich niet aan de prijs
houdt, moeten de maatschappijen gewoon
niet meer leveren. Als ze een beetje gevoel
hebben voor hun medewerkers, doen ze
dat.' De mensen van de maatschappijen,
zeiden toen dat zij er ook niets aan konden
doen, dat ze ook maar vertegenwoordigers
waren. Voor de maatschappijen tellen de
handelaren dus niet, ze denken alleen in
liters.
Het zat 'm in de bonussen. Om daar nog
net aan toe te komen, gingen sommigen
klanten winnen door weinig of soms zelfs
niets te rekenen. Zelf ben ik nooit
andermans rayon binnengedrongen. Deed
een ander dat bij mij, dan ging ik met die
klanten praten. Ze hadden altijd wel een
smoesje... dat die handelaar van de eigen
kerk was meestal.
Er waren oliehandelaren die grotere vaten
gingen leveren, de buikstorting. Daarbij
werden smerige dingen uitgehaald. Zo
tekende de klant een contract. Pas bij de
tweede levering kwam op de rekening
afschrijving voor aansluiting voor en bleek
de prijs te zijn verhoogd. Dat was van te
voren niet gezegd. Bij mij heeft niemand
voor zijn aansluiting hoeven betalen.
In het begin waren er geen trekkers in de
landbouw, maar paarden. Toen de mecha
nisatie begon, kon men ook olie krijgen via
de coöperatie, ook voor huisbrand. Daar
was ik niet blij mee, maar dat kon ik wel
begrijpen. Anders is het bij handelaren, die
van elkaar stelen; daar heb ik geen goed
woord voor over. Als je een handel
overnam, betaalde je in feite goodwill,
maar je kreeg geen enkele garantie. De
grenzen van een rayon berustten op
afspraken tussen handelaren en goed
fatsoen en sommigen hebben dat gewoon
niet.
Zaklamp
De vrouw van Jan de Vos bleef tot in de
zestiger jaren in Walcherse dracht. Ze
kreeg tien kinderen. Om het grote gezin
eten te geven, moest Jan hard werken. De
oliehandel was niet de enige bron van
inkomsten. Hij hielp weieens een boer
oogsten of een commissionair aardappelen
en uien klaarmaken voor verzending.
Daarnaast had hij ook nog een klein
landbouwbedrijf.
'Ik begon met één koe, had er al snel twee
en op het laatst vijf. Een boer maaide m'n
weiland en perste het hooi soms ook tot
balen. Dan hielp ik hem weer met hooien.
Zo kostte het je geen geld.
De dagen waren vaak lang. Overdag deed
ik de olieverkoop en 's avonds ging ik naar
een ander. In 1970 is m'n boerenbedrijfje
gesaneerd. Er was een verkaveling en ik
zou geen uitbreidingsmogelijkheden krij
gen omdat het niet levensvatbaar heette te
zijn.'
Jan de Vos heeft z'n hele leven hard
gewerkt. De kinderen zijn nu het huis uit.
Het harde werken ligt nu achter hem. 'Ik
heb het wel gehad, dat ik met een zaklamp
in m'n mond 's avonds de mangels uitdeed
om m'n koeien te kunnen voeren. Nu is dat
voorbij en hebben we eindelijk meer tijd
voor onszelf.'
Jan Bruijns
Bert Gerestein
Oplossingen kunnen worden gestuurd naar Postbus 276,
4330 AG Middelburg. Onder de goede inzenders wordt weer
een Nieuw Zeeland T-shirt verloot.
De winnaar van kryptogram 4 is: Piet de Vries, Amsterdam
Oplossing kryptogram 5
Hor. 1. Barman, 3. Streek, 6. Mank, 7. Wrat, 10. Don, 11. Alp (pal), 12. Inge-togen,
13. Som, 14. Col, 16. Aberratie (Arie Berta), 19. Mode, 20. Trip, 21. Reinier,
22. Vla's, 23. Ever, 25. Barkeeper, 27. (Dordtse) Kil, 28. Olm (uit Klomp),
29. Ouweklare, 32. Kok, 33. Mijn, 35. Erve(n), 36. Boer, 37. Sadist (is dat 's),
38. Ban-toe.
Vert. 1. Breed, 2. Aanleg, 4. Tering (grient), 5. Klomp, 6. Mini-ma, 8. Trance,
9. Waterlandkerkje, 13. Siam (mais), 15. Lamp (palm), 17. Boersma (ras-boem
[-elaar], kollega van Don [zie 10] in Prov.Staten), 18. Intrede, 22. Vork,24. Ruim,
25. Blokje, 26. Roemer, 30. Walvis, 31. Amfora, 32. Klaas (Vaak), 34. Nisse(n).
Horizontaal
1. Houdt de knager in de hand (4)
5. Onderzoek de kwaker (4)
7. en 't gaat in de gulden bij die vreemdeling (9)
8. Let op de ren bij de samenscholing (6)
10. Nee hoor, er zijn meer van die wagentjes (6)
12. Voor mijn familie ga ik een rondje om (3)
13. Rijensluiter (4)
14. Moet men laten om over te komen (4)
15. Heeft in ieder geval ook de hal met zijn huisgenoten gemeen, denkt De Koning (13)
19. Hier nog niet in zicht (5)
20. Wassenaarse houding (5)
23. In Zeeland kunnen we er nog wel 'n paar neerzetten, dacht declan en streek er neer (13)
26. Kruiper in plaats van banden (4)
27. Stel dat ik rek (4)
28. Een liter water door de afwatering (3)
29. Tegen de Sandinisten (6)
31. Wat moet ikke in klein Nederland met kwartjes en dubbeltjes (6)
34. Verhogingen voor een bord vreemd eten (9)
35. Schone jongen (4)
36. Lekkernij voor ik inslaap (4)
Vertikaal:
1. Schrijfster van een andere schrijfster met haar compagnon (5)
2. U kijkt 's raar hoog op van die sprong (5)
3. Welke plek er 'dorp' genoemd wordt en waar u over kunt (10)
4. Plaats waar manieren zo belangrijk zijn? (10)
5. Ongebonden en innig liefhebben (5)
6. Tijdelijke bezigheden op een vreemd podium (5)
9. 't Is een gok: een motorrace in het bos (5)
11. 't Ontbreekt 'm aan de wil (5)
15. Opvliegende deugniet (5)
16. Kommunistenplaats? (5)
17. Oude open plek als toegift (5)
18. Vlug! Iets lekkers! Een knol! (5)
21. Zeeuw zet knaagdier om herkauwer (10)
22. Is vast eens een belangrijke vissershaven geweest (10)
24. Bij lichte vorst volwassen worden (5)
25. of loop jij naar die mast? (5)
29. Boom die honderd reed (5)
30. Zetel waarvoor geen verkiezingen worden gehouden (5)
32. De richting van een beker (5)
33. Heel Italië aan m'n voeten! (5)
