België heeft de Noordzee ontdekt. De acties van Greenpeace in april en mei hadden een stroom
publicaties tot gevolg en ineens wist men weer dat de Noordzee bedenkelijk vuil aan het worden is en dat
de Noordzee angstig dichtbij ligt.
Voor Greenpeace zelf zijn de acties vrij desastreus verlopen. De mogelijkheid bestaat dat de Antwerpse
rechter woensdag 5 juni acties tegen Belgische dumpingschepen in alle wateren nationale en internatio
nale, onmogelijk maakt. Bovendien ligt het actieschip de Sirius hoogst waarschijnlijk de eerste twee jaar
aan de ketting in Antwerpen. De twee rederijen die afvalzuren van de titaandioxyde-bedrijven Bayer in
Antwerpen en NL Chemicals in Gent naar de Noordzee brengen, hebben gigantische schadeclaims
ingediend.
De juridische afwikkeling van deze zaak zal, naar Greenpeace verwacht, twee jaar in beslag nemen.
Nieuwe acties zijn dus voorlopig niet te verwachten, ook al zijn van verschillende kanten, behalve van
milieuorganisaties zowaar ook van de Zeeuwse vissersvereniging Zevibel, telegrammen naar de
Belgische overheid en beide bedrijven gegaan met het verzoek de Sirius te ontketenen.
Onzinnig
De rederijen en beide bedrijven hebben
zich hard opgesteld. De schadeclaims van
180.000 gulden (rederij Mabeco, beheerder
Leysen is tevens beheerder bij Bayer) en
rond 130.000 gulden (de rederij van het
dumpschip Falcon in Gent) zijn geëist voor
schade aan het roer, schroef, lozingspijpen
enzovoorts. Beide dumpschepen zouden in
het dok moeten en ook daarvoor moet
Greenpeace bloeden. 'Wij gaan in elk geval
in beroep tegen de hoogte van de
schadeclaims', meldt Bart Romein, juri
disch medewerker van Greenpeace. 'Het is
onzinnig. Wel kan ik me voorstellen dat ze
bijvoorbeeld voor overuren schade clai
men. Wij hebben geen schade aangericht.
Die schepen moeten gewoon voor achter
stallig onderhoud naar het dok, daar
kunnen, ze Greenpeace niet voor laten
opdraaien.'
Het ziet er naar uit dat de onbuigzame
houding van de bedrijven (directeur
Martin van NL Chemicals: 'Wij hebben
bewijzen in handen dat de lozingen niet
schadelijk zijn.' En direct daarna: 'We zijn
wel aan het denken over omschakeling op
schoner productiemethoden, maar dat
duurt lang. En Greenpeace heeft geen
geduld.' Een woordvoerder van Bayer:
'Het afval wordt zo verdund dat het
schoner is dan drinkwater') en de keiharde
houding van de kapitein van de Wadsy
Tanker de sympathie voor Greenpeace
zeer heeft doen toenemen. Volgens Martin
Bésieux weet België nu dat het naast de
Noordzee ligt.
De publieke opinie staat nu ook in België
aan de kant >van Greenpeace en in dat
opzicht kun je de actie een succes noemen,
vindt Bésieux.
Voita
Maar wat zijn de concrete resultaten? Wat
is bijvoorbeeld het resultaat van het
gesprek van Greenpeace met de Belgische
staatsecretaris Aerts van onder meer
leefmilieu? 'Aerts schoof het probleem
door naar de Vlaamse minister van milieu
Lensens', verklaart Bésieux. 'En Lensens
heeft gezegd dat hij geen concrete stappen
wil nemen om de lozingen per 1 januari
1989 te doen stoppen, hoewel hij volgens
ons wel de wettelijke mogelijkheid heeft.
Het afvaldekreet uit 1981 maakt een
ministerieel besluit mogelijk om in te
grijpen in het produktieproces van bepaal
de gevaarlijke stoffen. Wij rangschikken
het afval uit de titaandioxyde-industrie er
ook onder. En daar is discussie over.
Lensens is verantwoordelijk voor de
vervuiling op land, het moet dus ge
vaarlijk zijn voor het Vlaamse gewest en
dat is het niet, want het afval gaat naar zee.
Voila.'
Geen enkel resultaat dus?
'Op advies van Lensens heeft Aerts de
bedrijven vergunning gegeven om de
komende twee jaar door te gaan met lozen.
Hij heeft dat gedaan op basis van
verouderde gegevens, namelijk van een
onderzoeksinstituut voor de visserij dat
konkludeert dat de lozingen geen gevolgen
hebben voor de vis en op een oud rapport
waarin wordt gezegd dat recycling van het
afval ekonomisch niet haalbaar is. In ons
gesprek met Lensens hebben wij hem erop
gewezen dat nieuwe onderzoeken met heel
andere feiten komen. Het Nederlandse
RIVO toont aan dat het percentage zieke
bot in de Noordzee schrikbarend hoog is
en zegt dat het aannemelijk is dat die
ziekten aan juist dit afval te wijten zijn. Het
echte bewijs moet nog worden geleverd
door onderzoek in de komende twee jaar.
Dat recycling haalbaar is, heeft Bayer zelf
bewezen in een Duitse fabriek, waar totaal
geen afval meer wordt geloosd. Lensens zei
ons toe dat hij rekening zal houden met
deze gegevens. Hij zal ze erbij betrekken in
3
