Twee kerncentrales in de Delta:
één in Borssele, één op Moerdijk
Het plannetje van Dries en Gijs lijkt te lukken
Eén nieuwe kerncentrale erbij in Borssele en één op het industrieterrein Moerdijk.
Het moet al gek lopen wil zuidwest Nederland niet het slachtoffer worden van alle politieke manoeuvres,
intriges, schijnbewegingen, massage-en chantagetechnieken. Cynisch lachend vanaf de zijlijn zullen we
het de komende periode kunnen zien gebeuren: de CD A-volksvertegenwoordigers stemmen dwars tegen
hun verkiezingsbeloften vóór de bouw van meer kerncentrales. Het is zelfs al te voorspellen, hoe ze hun
gezicht zullen trachten te redden: het CDA gaat zich opstellen tégen de bouw van een
opslaggebouw voor radio-aktief afval in Zeeland.
Nadat maandenlang de stille krachten het
voorbereidende werk hadden gedaan (er
reisde zelfs een groepje CDA-parlementa-
riërs af naar Zeeland om de partijgenoten-
statenleden duidelijk te maken, dat ze zich
niet tegen de komst van een tweede
kerncentrale te Borssele moeten verzetten)
zijn in mei de kanonnen openlijk in stelling
gebracht.
Dat was nodig, want even leek het erop,
dat de taktiek van -met name- de PvdA
ging lukken om de beslissing over de
kerncentrales op te schuiven tot na de
verkiezingen van '86. In zijn ijver om de
zaak op de lange baan te houden,
presteerde het Tweede Kamerlid Kees
Zijlstra (pvda) het om Van Aardenne een
boekwerk van dertig pagina's vol vragen
voor te leggen over zijn kerncentrale
plannen. Die zou hij zeker niet meer vóór
het zomer-reces beantwoord krijgen, dacht
Zijlstra.
Maar ziet, onder aanvoering van topman
Verberg van Economische Zaken, werd in
ijltempo aan de beantwoording van de
gigantische berg vragen begonnen, met als
resultaat, dat nog in juni het parlement zal
debatteren over de vraag óf er in
Nederland meer kerncentrales gebouwd
moeten worden of niet.
Om te voorkomen, dat bij dat debat de
oppositie schamper zou uitroepen, dat er
in het hele land geen plek te vinden is, waar
men een kerncentrale wil hebben, startte
Van Aardenne in mei een aktie, die erin
geresulteerd heeft dat al tijdens het
kamerdebat duidelijk is, dat zowel GS van
Brabant als van Zeeland de bouw van een
kerncentrale in hun provincie niet af
wijzen. GS van Brabant deden dat begin
mei, GS van Zeeland zullen dat op vier juni
doen. En nog in diezelfde maand juni
zullen de provinciale staten van beide
provincies in meerderheid dat standpunt
onderschrijven. Voor Zeeland
betekent dat, dat de staten een in 1977 door
CDA, PvdA en PPR ingediende motie
tégen de bouw van een tweede kerncen
trale aan hun laars gaan lappen.
Zachtjes sputterend
Op die manier wordt de oppositie dus een
argument uit handen geslagen.
Hoe is het mogelijk, dat de provinciale
volksvertegenwoordigers plotseling zo'n
haast hebben gekregen om zich uit te
spreken? Tot voor kort gold immers de
houding, dat eerst de Tweede Kamer maar
eens een uitspraak moest doen. Met name
de Zeeuwse CDA'ers wilden liever niet
voorop lopen bij het breken van beloften
uit het verkiezingsprogram. Dat moesten
de Haagse partijgenoten maar doen, dan
konden zij daarna -zachtjes sputterend-
volgen.
Die houding is plotseling zo veranderd
omdat Van Aardenne zijn oude vriend Van
Agt als joker in kon zetten. De ex-premier
speelt op dit moment op zijn eigen manier
voor Commissaris van de Koningin in
Brabant. Hij doet dat door op de van hem
bekende wijze gedeputeerden en provin
ciale staten met een schandalige min
achting te overspelen.
Mopperend maar bewonderend volgt de
meerderheid in de Brabantse staten de
escapades van Dries van Agt. Zo ook in de
zaak rond de kerncentrales.
Van Agt is behalve Commissaris der
Koningin ook nog president-commissaris
van de Brabantse energiemaatschappij
PNEM. Welnu, de PNEM wil een
kerncentrale en de provincie wil graag van
die miljoenenlast af, die het -vrijwel lege
industriegebied Moerdijk jaarlijks op
levert. Wat is er simpeler dan Moerdijk aan
te bieden als vestigingsplaats voor een
kerncentrale?
Weliswaar had Van Agt bij de laatste
algemene beschouwingen nog uitdruk
kelijk aan de staten beloofd, dat éérst het
parlement een uitspraak moest doen, maar
de wetenschap, dat hij z'n oude vriend Gijs
van Aardenne een plezier kon doen door al
vóór het kamerdebat te verklaren, dat een
kerncentrale op Moerdijk welkom is, was
voldoende om GS van Brabant (lees: Van
Agt) tot die ommezwaai te brengen.
De PvdA deed eind m$i nog een poging om
hem via een interpellatie tot de orde te
roepen, maar toen bleek meteen, dat Van
Agt de meerderheid van VVD en CDA
achter zich had: aan de interpellatie
hadden zij geen behoefte.
Chanteren
In Den Haag zagen ze onmiddellijk dat dit
dé kans was om Zeeland te chanteren met
Moerdijk. Van Aardenne reisde af naar
Borsele. Tijdens die vergadering met het
college plus de fraktievoorzitters vroeg hij
amper, hoe de raad van Borsele nou over
de komst van een tweede kerncentrale
denkt. Hij had immers aan de Tweede
Kamer moeten beloven, dat hij het
bestuurlijk overleg met de lagere over
heden pas zal aangaan, nadat het parle
ment hem het groene licht voor uitbreiding
van kern-energie heeft gegeven.
Maar wel liet hij de Borselse bestuurders
duidelijk weten, dat Moerdijk op de loer
ligt om een kerncentrale binnen te halen.
Burgemeester Van den Heuvel, die per
soonlijk allang is omgezwaaid en het liefst
9
