jnumenten van frustratie'
Dr een pier in Vlissingen
;n
'Het ontwerp berust erin
dat alles ver is en onbereik
baar'
De pier is op zon- en
feestdagen gesloten
z r
en wai rcircus. Dit neemt alle geschiedenissen
ich op de piraterij. De Ruyter, de oorlog, de
ts aai duizend toeschouwers...'
De Eindhovense broertjes Wintermans maakten een pier 'die als een verleng
stuk van de stad de toegang begeleidt tot een haven, die op zijn beurt een
verlengstuk is van de zee...'
ook om te doen de schaal eens te laten zien.'
De top van de toren ligt 80 meter boven het
gemiddelde waterpeil en de boulevard
bebouwing is niet langer toonaangevend, zo
laat de maquette overduidelijk zien.
Jan Benthem en Mels Crouwel ('de high
tech-boys', noemt Fons Elders ze) werken
met motto's als 'architectuur heeft niets
plechtstatigs' en 'geschiedenis is er vooral
om te leren hoe je iets niet moet doen'. Hun
pier met kokers en landingsbaan past in hun
'zoeken naar hedendaagse concepten om
een zo goed mogelijk functionerend bouw
werk te krijgen.'
Het duo maakte al jong een vliegende start
met een opdracht van de Rijksgebouwen
dienst voor een reeks grensposten, telkens
uitgaand van eenzelfde ontwerpsysteem. Ze
houden er rekening mee dat de grenzen in
Europa weg kunnen vallen: de douane
kantoren worden dan wellicht wegrestau
rants.
Onbereikbaar
De gebroeders Wintermans hebben als
sleutelwoord: zorgvuldigheid. Paul ziet het
zo: 'Ik geloof niet datje met architectuur de
maatschappij kunt veranderen, maar wel
neem ik aan dat je met de zorgvuldigheid
die je in je werk steekt een bijdrage aan
zoiets als veranderingen levert. Je stelt iets
tegenover de manier, waarop goedkope
producten worden gemaakt, mensen hun
vacanties doorbrengen of fast-food eten. Bij
mijn architectuur horen smakelijke restau
rants, goede auto's, kortom alle kwaliteits
producten.'
Het VLaamse kwartet Paul Robbrecht e.s.
streeft naar de schepping van 'een onverge
telijke plaats'. In de discussie verzette
Robbrecht zich tegen de aantijging dat het
kwartet zou teruggrijpen op het verleden,
het woord amfi-theater doet daaraan
denken, maar de vormgeving van de pier
met dwarspier en het theater is van deze tijd.
het kwartet verwoordt de opzet zo: 'Het
ontwerp blijft horizontaal, mee met het
landschap, geen hopeloos naar de hemel
gerichte torens. Het ontwerp berust erin dat
alles ver is en onbereikbaar'De pier is
een lijnstuk in zee*
Komt hij in de architectuur niet 'boven het
alledaagse en de misverstanden tussen
mensen uit' (Paul Robbrechts), in taal lukt
dat aardig: 'Denkend aan een pier kwam bij
ons de associatie op van een Freudiaanse
jonge vrouw, wandelend, haar gezicht
verbergend achter een voile, moedig de pier
opstappend, een weg in zee. Op het eind zal
zij onverrichterzake terug moeten keren.
Een pier biedt geen uitkomst. Alle pieren-
Brighton, Scheveningen, Ostende- blijven
weemoedig mooie monumenten van frus
tratie.'
Groot
John Körmeling uit Eindhoven is een man
van uitzonderlijke projecten. Hij heeft iets
met groot. De 159 meter hoge pier is een
voorbeeld. Een onbetekenend gebouw van
de PTT in Breda wilde hij karakter geven
door er een groot glazen dak ruim overheen
te zetten. Hij sloeg de uitnodiging om een
minder ingrijpend en kostbaar plan te
bedenken af: 'Een goed idee moet je niet
loslaten'.
De afgelopen vijf jaar trok hij als beeldend
kunstenaar een spoor van laserstraal- en
andere projecten door België en Nederland.
Boven Maasstricht plantte hij met laserstra
len op ware grootte een 'kunstfabriek', een
gebouw dat je aan en uit kunt zetten.'
Körmeling is de enige architect die rekening
heeft gehouden met de Zeeuwse volksaard.
Zijn pier is op zon- en feestdagen gesloten
voor het publiek. Een witte lichtbundel
vormt dan via twee spiegels een denkbeel
dige pier.
Uit de tentoonstelling blijkt dat de
architecten met plezier aan het bouwen zijn
geweest. De maquettes, de ontwerptekenin
gen van de pier (en tekeningen van ander
werk), de foto's, de fraaie catalogus, uit
alles blijkt dat er veel zorg en aandacht aan
deze tentoonstelling is besteed.
Er was dan ook een flinke subsidie
beschikbaar van het ministerie van WVC.
Het zou leuk zijn als de discussie over
moderne bouwkunst nu ook nog eens tot
mooie bouwwerken zou leiden.
Ad de Jong
Architectuur voor een zee-land. Vleeshal. Markt
Middelburg, tot en met 17 november. Geopend
dinsdag tot en met zaterdag 13.00-17.00 uur.
zondag 14.00 tot 17.00 uur.
13
