lapeloosheid, hoofdpijn, angst
3e trauma's van de Zeeuwse Indiëgangers
chthonderd man sterk was het Bataljon
eeland, dat op 21 september 1945 uit
:derland vertrok. Een maand tevoren had
regering besloten dat er troepen naar
idië moesten om het leger van de zojuist
3or Soekarno en Hatta uitgeroepen
epubliek Indonesia te gaan bevechten,
e meest in aanmerking komende troepen
aren de uit oorlogsvrijwilligers bestaande
taljons, die in Zuid-Nederland gevormd
aren, meteen nadat de geallieerden dat
el van het land hadden veroverd. Hele
oepen verzetsmensen hadden zich toen
ngemeld en hadden dienst gedaan bij
ttrouille- en bewaking in Frankrijk,
-Igié, Duitsland en Nederland. Maar nu
oesten ze plotseling naar Indië en daar
aren ze nooit voor opgericht of bestemd,
ach vertrokken er uiteindelijk zo'n
hthonderd Zeeuwen. In 1946 volgden de
rste dienstplichtigen al. De meesten
even twee tot drie jaar weg, of ze nou
enstplichtig waren of niet. Het Bataljon
:eland telde 22 gesneuvelden, toen het in
bruari 1948 met de Johan van Oldenbar-
ïvelt terugkeerde.
rebogen
e thuiskomst in de Zeeuwse dorpen en
den was grandioos. De soldaten werden
helden ingehaald: erebogen, rijtoeren,
espraken, feesten, kado's en veel aan-
cht van de Zeeuwse meisjes vielen hen ten
el.
toen in de jaren daarna de dienstplichti-
n terugkeerden, ging het precies zo. In die
feestelijk sfeer was absoluut geen plaats
voor verhalen over de rotzooi, de angst, de
ontsporingen en de ellende van een paar
jaar oorlog in de rimboe.
Bij enkele jongens ging het snel mis. Die
waren vertrokken als broekjes van achttien,
zó uit de klei getrokken, maar toen ze
terugkwamen waren het compleet andere
mensen; keihard geworden in een meedo
genloze oorlog tegen de vrijheidsstrijders
van de TNI, het Indonesische leger. Ze
konden thuis niet meer aarden. Sommigen
werden beroepsmilitair, anderen gingen
naar de 'grote vaart'.
Bij de anderen duurde het veel langer eer de
trauma's van die oorlog zichtbaar werden.
Die hadden het eerst te druk met het
opbouwen van hun carrière en hun gezin.
Pas nu, nu ze rond de zestig zijn, beginnen
de beelden uit Indié door hun kop te
spoken.
Valium
Joop de Neef uit Wemeldinge is een van de
eerste Zeeuwen, die met de onverwerkte
herinneringen naar buiten is gekomen.
Onder het pseudoniem Joop de Zeeuw
schreef hij ze op in het boek 'Drie warme
jaren', dat hij in 1984 in eigen beheer uitgaf.
De vijfhonderd exemplaren zijn intussen
uitverkocht.
Hoewel hij over de echte naweeën van de
oorlog amper of niet schrijft, is hij er daarna
wel heel nadrukkelijk mee geconfronteerd.
Mannen, die huilend aan de telefoon
kwamen; verhalen van mannen, die niet
meer kunnen slapen; omdat steeds maar
Indië door hun kop spookt en de angsten,
die ze daar meemaakten; verhalen over
chronische rugpijnen, hoofdpijn; mannen
die elke nacht voor het slapen gaan onder
hun bed kijken of er geen pelopper
(Indische vrijheidsstrijder) onder zit.
De Neef: 'Ikzelf ben erkend als oorlogs
invalide, want de gescheurde long, die ik
daar opliep was de oorzaak van latere
ellende. Maar de jongens, die nu pas
klachten krijgen, die kunnen nergens naar
toe. Hun huisarts weet er meestal ook geen
weg mee. Die geeft hen een aspirientje of
valium. Maar aan de oorzaak wordt niks
gedaan. En de onvrede daarover is een van
de redenen geweest om de VOMI op te
richten. Wij willen de erkenning van de
regering, dat we er geweest zijn, dat we er
geleden hebben en dat het syndroom, dat
zich nu bij veel mannen aftekent, veroor
zaakt is door een regeringspolitiek, waar ik
achteraf op spuug.'
Gevarengeld
Er is nóg een reden, waarom Joop de Neef
zich meteen als Zeeuws kontaktman van de
VOMI meldde. Dat is het feit, dat ze nooit
enige financiële vergoeding hebben gekre
gen voor de drie jaar die ze hebben
gevochten in Indië.
De Neef: 'Achteraf heb ik het gevoel dat we
belazerd zijn. Want je moet bedenken: het
waren de beste jaren van ons leven. Het was
vlak na de chaos van de oorlog, waarin we
ook al niet zo'n leuke pubertijd hadden. En
recies veertig jaar nadat het Batal-
>n Zeeland voet aan wal zette in
idié om er 'orde en vrede' te her
ellen, blijken de trauma's, die veel
ddaten daar hebben opgelopen,
ernstig te zijn geworden, dat
nkelen van hen er mee in de open-
ia rheid komen. Joop de Neef uit
/emeldinge (overigens geen lid van
;t uit vrijwilligers bestaande
Lttaljon Zeeland, maar een dienst-
iehtigc, die later naar Indië werd
•stuurd) heeft het initiatief geno-
en om te komen tot een Zeeuwse
deling van de sinds verleden jaar
^staande VOMI (Vereniging Oud
ilitairen Indiëgangers).
'i Bataljon Zeeland marcheert in Indië
>-»*.
3
