De hele dag friet bakken, daar
raak je toch gestoord van
Een boekje open over de horeca in Zeeland
Een van de belangrijkste inkomstenbronnen in Zeeland is het toerisme. Duizenden vinden elk jaar werk in
hotels op campings, in kantines en andere horeca-gelegenheden. Naast vaak hardwerkende eigenaren en
exploitanten kent de Zeeuwse horeca een betrekkelijk kleine groep vaste krachten en een fors aantal losse
krachten. Veel scholieren met een vakantiebaantje bijvoorbeeld, die voor hun doen soms aardig verdienen.
Naast het voordeel, dat die scholieren bieden (lage lonen), hebben ze het nadeel, dat ze alleen tijdens de
vakantie beschikbaar zijn. En waar het 'seizoen' door suksesvolle vakantiespreiding kan duren van april tot in
oktober, is ook een andere categorie werknemers aantrekkelijk voor de horeca-ondernemers. Dat zijn de
schoolverlaters of jongeren, die al iets langer van school zijn. Ook aan hen hoeft niet zoveel loon te worden
uitbetaald als aan volwassenen, je kunt ze eerst eens een tijdje op proef nemen en meestal kunnen ze minstens
dezelfde prestatie leveren als een volwassen kracht. Bovendien zijn ze vaak makkelijker te intimideren, zeker nu
de arbeidsmarkt voor jongeren weinig kansen biedt.
Eén van die jongeren is Eric Goedhart uit
Oostkapelle. Hij is nu twintig, maar hij kan al
terugkijken op zeven betrekkingen in een
periode van vijf jaar. Allemaal in de Zeeuwse
horeca. Hij kent die horeca dus van haver tot
gort en heeft er na die vijf jaar goed tabak van.
Zes van de zeven keer nam hij zelf ontslag.
De hoofdoorzaak van zijn slechte ervaringen
is volgens Eric, dat er wel een c.a.o. bestaat
voor de horeca, maar dat er weinig
werkgevers in die sector zijn, die hem ook
toepassen. Zijn eigen loopbaan in de Zeeuwse
horeca vormt in ieder geval een bewijs dat van
die situatie misbruik wordt gemaakt. Dat
verhaal wilde Eric wel kwijt. Nieuw Zeeland
vertelt het na.
Frituur
Het eerste baantje van de vijftienjarige was
een plezierige ervaring. Een zomer lang
werkte Eric als ober in een café-restaurant
in Middelburg. 'Die mensen waren goed
voor me. Ze betaalden het minimum-loon
en ik kon twee keer op een dag gratis mee-
eten. Zelf verdienden ze niet eens het
minimum-loon, maar hun onafhankelijk
heid was hen dat wel waard.'
Omdat er 's winters geen bezigheid was
verruilde Eric zijn pakje voor een overall en
het restaurant voor een fruitverwerkings-
bedrijf. Daar stond hij soms zestig of
zeventig uur per week aan de lopende band.
Omdat het werk geestdodend was en slecht
betaald werd vertrok Eric na vier maanden
naar een camping. Dat het een wat groter
bedrijf was merkte Eric onmiddellijk aan de
minder persoonlijke verhoudingen in de
werksfeer. Je eten moest je zelf betalen,
maar de werktijden waren tenminste
geregeld. Na een seizoen het minimumloon
van een zestienjarige genoten te hebben
belandde Eric in 1984 in een frituur in
Middelburg.
Een volgende fase in zijn loopbaan. Werken
was nooit een probleem voor hem geweest.
Nu kwam bij het werk nog het dragen van
de verantwoordelijkheid voor het inwerken
van, het toezicht houden op, en het regelen
van de werktijden van het overige personeel
van de friteskraam. 'Daar was ik op mijn
zeventiende nog niet rijp voor' oordeelt hij
achteraf. 'Dat werd niet gevraagd, het
hoorde er automatisch bij en je kreeg er niks
extra's voor.' Eric draaide veertig uur in de
week en verdiende het minimum-loon.
Tenminste, als er werk was, want met slecht
weer werd je niet gebeld en kreeg je ook
geen loon. Die onzekerheid en de aard van
het werk -de hele dag frites bakken, daar
word je toch gestoord van, aldus Eric-
deden hem besluiten zijn ontslag te nemen.
Roompot
Omdat hij geen zin had de hele ambtelijke
molen te doorlopen die met het aanvragen
van een uitkering in zijn geval gepaard zou
kunnen gaan, solliciteerde Eric op een
advertentie van het bekende recreatie
centrum 'De Roompot' in Kamperland.
'Dat leek me een boeiend bedrijf, met
carrière-mogelijkheden. Maar dat viel
tegen. Je was er echt een nummer en je
werkte op de prikklok.' Weer had Eric geen
geregelde arbeidsdagen: 'Er werd gebeld
wanneer je moest komen. Meestal werkte ik
van tien uur of half elf 's ochtends en dan
kon het soms 'savonds negen uur worden.
Op zaterdag was dat altijd het geval en als je
om vier uur begon ging je soms door tot drie
uur in de nacht. Zonder pauze en dat alles
tegen minimum-loon, ook die overuren en
avonddiensten. Soms deed je een hele week
avonddienst en dan had je gewoon het
minimum. Ik was toen negentien en ik had
weken van 96 gulden. Want het uurloon
was 4,30 en dan had je zo'n week weinig
uren gemaakt, maar wel vaak 's nachts.
'Ik stond achter de bar en ik mocht geen
klant missen, terwijl het verboden was om
achter de bar iets te eten. Ze vonden dat j
maar een frietje moest kopen of zo, maar e
was geen pauze en ik ben dus verschillende v
keren thuis gekomen na een dag werken van
tien uur 's ochtends tot middernacht zondei
eten.'
Waarom slikte Eric zo'n situatie? 'Nou, hel
was in m'n proefperiode en dan wil j
natuurlijk je baan houden. Je was te ban,
om wat te zeggen. Maar we zaten wel eens
na sluitingstijd aan de bar als personeelsle
den -best gezellig- en dan bleek dat niemanc
van ons het echt naar z'n zin had. En om
dezelfde redenen als ik.'
Room
Foto
Dp
lauzt
ïeem
anaf
et)at i
i oestc
eid,
/an r
Jeco
n m
open
:en g
g >ntsk
n no
n in
emei
hi v
is
:e 10.1
i dc i
i eer 1,
Bekijk het maar
Eric vindt het ook opmerkelijk dat
achteraf nooit ter verantwoording
geroepen nadat hij abrupt stopte met zijr
werk bij 'De Roompot'. Nadat
brommer het begeven had -'de 15 a 2C
gulden die ik wekelijks aan bezine verreec
werden ook niet vergoed'- fietste Eric elk
dag 40 km naar zijn werk. 'Dat was op
ochtend van de PZC-loop. Na tien minuter
fietsen ben ik toen in een opwelling ineen;
omgedraaid. Ik trok de definitieve conclu
sie uit m'n ervaringen: ze bekijken het maar
De jongen die met me mee fietste nam
maand later hetzelfde besluit.
's Middags belden ze op van 'De Roompot'
Ik heb uitgelegd waarom ik het niet meei
zag zitten. En wat zeiden ze? 'Nou, succe:
ermee.' Geen woord op al m'n kritiek. Eer
vrij-anarchist was geboren!'
'Drie dagen later had ik vast werk. Weer i
een frituur op een van de dorpen hier in d
buurt. Was ik weer friet-bakker. Maar e
was een CAO -voor 't eerst- en goed<
afspraken, geregelde werktijden, een
schappelijke baas. Na een druk zomersei
zoen kreeg ik ander werk aangeboden
Vlissingen.'
erg
'opf
ntus
rvar
erel
oeg.
onge
rgar
an d
.00
et p<
'P 5
erkc
)espr
n de
at
Jrga:
En v
ve bi
ïorec
cant
ïoop
r ïarde
F
iric i
:eker
oor
imsti
umr
Direc
ïr
20
