2
ONS ZEELAND
gewekt. In 1845 brak een hevige aardappelziekte uit. Door
het vrijhandelstelsel 1 851) werd de toestand wat beter.
De meekrapteelt werd echter verdrongen door de in
voering der aniline kleuren. De suikerbietenteelt, eerst
niet met algemeene goedkeuring, aangevat, kwam in
18601870 op, tengevolge van het gebruik van Kunst
meststoffen. Het Rijkslandbouwstation ging knoeierijen
in dit laatste artikel tegen. In 1843 was de Mij. tot be
vordering van landbouw en veeteelt opgericht. Het on
derwijs en de landbouwkunde, bracht, toen men het nut
hiervan begon te begrijpen, veel verbetering. Ierseke
ging vooruit door zijn oesterteelt. Bruinisse had zijn
mosselteelt. De spoorweg verloste Zeeland uit zijn af
zondering, terwijl tramwegen en later de autobussen het
verkeer met het binnengedeelte der Provincie vergemak
kelijkten. De dienst op de Schelde, in 1885 door de
Provincie in beheer genomen, vervoerde in 1911 meer
dan 187.000 personen.
Voor Vlissingen was de oprichting der Mij. de
Schelde een opkomst. Het meerendeel der bezoekers van
Zeeland, en dit is niet gering, bestaat in den tegenwoor-
digen tijd, v.n. uit Belgen en Engelschen. Dat vele be
woners der Nederlandsche provinciën er nog te weinig
heengaan, kan mogelijk zijn reden hebben in de hooge
spoorwegtarieven, doch ook aan onbekendheid met de
frischheid, de schoonheid van het landschap en het rus
tige mooie stedenschoon. Verscheidene goede gidsen,
zooals b.v. de uitgebreide gids van het V.V. voor Wal
cheren, het mooi geschreven gidsje van von Bruchen
Fock en nog vele anderen, werken mede om tot bezoek
aan te sporen. Een woord van hulde aan de Ned. Reis-
vereeniging, voor de moeite die zij doet om Zeeland bij
het groot aantal harer leden, bekend te maken. De Ver.
voor Zeeuwen buiten Zeeland doen ook het hunne. Na
poleon noemde Walcheren een aardsch paradijs. Ande
ren noemen het den tuin van Zeeland. Karei V roemde
bij zijn bezoek de vruchten van Walcheren en Z. Beve
land. Hij vergeleek ze met die van zijn eigen land. Mar
shall, de Engelsche reiziger, die geheel Nederland heeft
doorreisd, noemt onze Provincie met haar hoofdstad
Middelburg, een der belangrijkste van allen, uitmuntende
door frischheid en eenvoud. Wat de beveiliging van de
kusten betreft, is dank verschuldigd aan de ingenieurs
Caland, de Bruyne e.a. Na 1906 ook aan Jhr. de Mu-
ralt. Wat het behoud van stedenschoon betreft en zorg
voor het behoud der monumenten, zij hulde gebracht
aan de Ver. Nehalennia, aan Jhr. de Stuers en den
kunstkenner, dhr. J. A. Frederiks. Niemand die in Mid
delburg komt, verzuime het Zeeuwsch Genootschap
voor Wetenschappen te bezoeken. Uren kan men er
doorbrengen. Schitterend is de verzameling platen, oud
heden en kleederdrachten Zeeland betreffende. De ge
bouwen waarin het Genootschap sinds 1888 is gevestigd,
zijn een geschenk van Mr. G. N. de Stoppelaar. Wie iets
wil lezen van de tegenwoordige zeden, taal en gewoon
ten der landbouwbevolking stelle zich in t bezit van de
werken van Beunke (pseudoniem Heins) n.l. Zeeuw-
sche vertellingen e.a. De schoonheden onzer Provincie
vindt men prachtig beschreven in Ritter's werkje:
,,Zeeuwsche mijmeringen". Vroeger heeft men een versje
gemaakt, dat luidde:
Holland. Rolland,
Zeeland, geen land.
Ik houd het met den heikant.
Tegenwoordig zegt men:
Holland, Bolland,
Zeeland, prachtland.
Land van tuinbouw, land van ooft,
Ik houd het met den kleikant.
En hiermede is dit overzicht ten einde. Wie een uit
gebreide beschrijving van Zeeland gedurende de laatste
100 jaren wenscht te lezen, verschaffe zich het werk:
,,'t Herstelde Nederland 1813-1913", waarin een be
schrijving van Zeeland, door Polman Kruseman. Met
medewerking van het Gemeentebestuur aldaar, is over
Middelburg, in 1924 een mooi werkje uitgekomen. Uitg.
Alta, A'dam. Omtrent de belangrijkheid voor Zeeland
van de suikerbietencultuur leze men het zeer begrijpelijk
geschrevene, mooi uitgevoerde werkje „de Suikerbiet"
van A. Maas, Uitg. Oosterbaan en le Cointre, Goes.
Wanneer dit schrijven de lust moge opwekken zich
steeds meer en meer op de hoogte te stellen van Zee-
land's voorheen en thans, zal het doel van dit overzicht
bereikt zijn, om een zaak vooruit te brengen, zoo noodig
te verdedigen, moet men er goed van op de hoogte zijn.
Heil, Zeeland en allen die het een warm hart toedragen.
Zeeuwsche Kroniek
Aardenburg. In een gecomb. vergadering werd
door den heer Sijtema, assistent rijkszuivelconsument,
inlichtingen verstrekt tot een rundveefokcentrale in
West-Zeeuwsch Vlaanderen.
Baarland. Dhr. C. de Jager, gedipl. waterb. op
zichter, benoemd in tijdelijken dienst b. d. Zuiderzee
werken, voorl, standplaats Den Haag.
B i g g e k e r k e. In de raadsvergadering, gehouden
op 26 Febr., aangenomen o.a. subsidie stoomtram Wal
cheren, verharding weg naar Klein Valkenisse.
Borsselen. Gegund, bij aanbesteding, aan den
laagsten inschrijver, den heer C. v. d. Klippe te Ooster-
land, (behoudens goedk. Ged. Staten) herstel, vernieu
wen en onderhoud tot 30 April 1927 van verschillende
werken der waterkeering v. d. calamiteuren polder.
E 1 1 e w o u t s d ij k. In de vergadering op 26 Febr.
geschiedde mededeeling van het in bruikleen afstaan
door de Ambachtsvrouwe Mevr. v. Hattum van Elle-
woutsdijk, n.l. 2 schilderstukken, ter verfraaiing der
raadszaal, voorstellende ,,de vrede van Munster" in 1648
en „een haringvisscherij", dankbaar is dit aanbod aan
vaard.
Goes. Tentoonstelling, hotel Centraal, schilderijen
(werken uit Italië) van Rudolf Bouvet 30 Maart,
propaganda-avond Mandolineclub (met groote verlo
ting) Prins van Oranje plannen gereed voor uitbrei
ding nieuwbouw Groot Goes inschrijving verpachting
„Schuttershof", hoogste 3000.per jaar, F. Meijer,
Goes; Laagste 1800.per jaar, C. Breen, Goes.
Overleden den heer G. W. van Barneveld (51 jaar)
in leven directeur der N. V. Goesche Courant enz.
Aan de kerkorgelfabriek A. S. J. Dekker is opdracht
gegeven voor den bouw van een groot kerkorgel voor de
Reform. Church te Reddersburg, Oranje Vrijstaat (Zuid
Afrika). Zeer belangrijke opdracht. Inschrijving ge
schiedde door Engelsche, Duitsche en Nederlandsche
fabrieken.
's Gravenpolder. Voor de betrekking van ge
meenteveldwachter hebben zich 116 sollicitanten aange
meld.
