12
ONS ZEELAND
De huisrat nestelt tusschen plafonds, op zolders
tusschen rommel, in oude manden öf kisten. Ook op
beltterreinen komen zij veelvuldig voor.
De grootte der rattenbevolking laat zich licht be
grijpen wanneer men de ratten van zeer nabij
heeft leeren kennen; zoo heeft de wijfjeshuisrat 10
en de wijfjesrioolrat 14 tepels, waaruit men kan
afleiden hoe groot het aantal jongen is wat zij kunnen
werpen en zogen.
De dracht der ratten is ongeveer vier weken en het
aantal jongen wat zij werpen 10 tot 14, terwijl de
jonge wijfjesratten na 1 maand vrij rond loopen en
na 4 maanden geslachtsrijp zijn. De wijfjesratten
werpen 3 a 4 keer per jaar jongen, dus kan men wel
bepalen hoe groot het aantal nakomelingen is wat één
ratten-ouderpaar aflevert; men schat het zelfs op 700
per jaar.
Nu komen er in ons land nog meerdere soorten
voor en daarvan wil ik er nog één noemen, dat is n.l.
arvicola amphibus, woelrat genaamd, welke veel
schade aan bloembollen, jong groen, koren enz. toe
brengt, terwijl zij bovendien groote gangen in het land
maken en de planten uitwerpen. Zij vreten zoowel aan
wortel als aan plant en hebben een goede en degelijke
bestrijding noodig. Ook de huis- en rioolrat knagen
gaarne aan het jonge groen en menigmaal werd door
mij waargenomen dat in bloementuintjes een ware
verwoesting was ontstaan.
De bestrijding der ratten door particulieren dient
als regel met voor den mensch ongevaarlijke middelen
plaats te vinden, hiervoor zijn tal van middelen be
schikbaar, n.l.:
Ie. Honden en katten;
2e. De Fret en de Egel;
3e. Vallen (klapval en kooival)
4e. Het onder water zetten van ruimten.
Gaat men over tot vergiftigde preparaten, dan is
het raadzaam dit aan de overheid over te laten of
hulp te vragen aan den overheidontsmettingsdienst.
De meeste honden kunnen worden afgericht tot rat
tenvangers, doch de Fox terrier is buitengewoon ge
schikt geb'eken en menigmaal werd bij opruiming in
een paardenstal door mij gezien, dat één fox terrier
een totaal van 20 ratten doodde; ook in pakhuizen,
kelders en zolders zijn zij zeer goed te gebruiken, Kat
ten zijn minder geschikt, daar zij voor groote ratten
bang zijn en ze niet durven bespringen, ja zelfs komt
het meerdere malen voor, dat de kat van bovenaf door
de rat besprongen en gebeten wordt, waaraan zij dan
meestal sterft.
De Fret, welke niet onder ieders bereik is, staat be
kend als een onvermoeide rattenvanger en is vooral
op de schepen goed te gebruiken, terwijl de Egel zeer
goed geschikt is voor graanzolders.
Het vangen van ratten met vallen lijkt zeer goed
geschikt en toch is de buit meestal gering, wat hoofd
zakelijk komt door de slimheid en voorzichtigheid der
rat. Heeft men een rat in een val gevangen, dan duurt
het soms geruimen tijd voor men een tweede erin
krijgt, daar de lucht der vorige rat en die der men-
schen reeds voldoende is om hem er buiten te houden,
De klapval is een der vallen, die aan ieder bekend
is, en de rat in den regel onmiddellijk doodt, terwijl
de kooival, waarin men het lokaas hangt, de rat
levend vangt.
Om te voorkomen dat de lucht der menscben aan
de val blijft hangen, kan men het lokaas met lepel of
vork bevestigen, de lucht van een vorige gevangen rat
kan men door uitkooken of uitbranden verwijderen.
Vooral dient men zich, wanneer de klapval wordt ge
bruikt, te overtuigen of de ratten er op af zijn ge
komen, daar onlangs mijne hulp werd ingeroepen in
een woonhuis waar sinds eenigen tijd een vieze lucht
heerschte en mij daar bij nader onderzoek bleek, dat
een rat, gevangen in een klapval, tusschen de pla
fonds tot ontbinding was overgegaan en bovendien de
omgeving met onrein had besmet.
Het onder water zetten der ruimten, mits daarvoor
gelegenheid bestaat, is mede een probaat middel, daar
de huisrat zeer spoedig verdrinkt.
Met het toepassen, van vergiftigd voedsel of prepa
raten, dient men de grootste voorzichtigheid in acht
te nemen en zooals reeds vermeld, aan bevoegde per
sonen toe te vertrouwen, hiervoor zijn tal van mid
delen bekend, welke ook hier verder zullen worden
behandeld.
De meest bekende en oudste preparaten zijn wel
voedsel met phosphor, arsenicum, strychnine en baryt,
terwijl de bacteriënpreparaten en het Zelio-pasta als
de laatste vergiften bekend zijn.
Met de eerste preparaten moet men echter zoodanig
voedsel kiezen, dat de vergiftigde lucht wordt opgelost,
daar anders de achterdochtige rat het zal vermijden
en al de moeite om de rat te bestrijden, vruchteloos
zijn zal.
Het bacteriënpreparaat „Ratin" is bereid in vloei-
stofvorm om het voedsel, dat als lokaas moet dienen,
in te kunnen drenken. Hiervoor gebruikt men dobbel
steentjes brood, doch om de rat te misleiden, gebruike
men nu en dan andere voedingsmiddelen, o.a. gerookte
bokking.
De gedrenkte voedingsmiddelen worden in courant
papier gepakt, ongeveer 5 a 6 dobbelsteentjes in één
pakje en op plaatsen gelegd waar de ratten zich op
houden. Daar in dit preparaat levende cultures van
paratyphus-bacillen, type Gartner, zijn gebracht, wor
den deze door het de ratten te verstrekken geïnfecteerd,
hetgeen voor vele ratten den dood ten gevolge heeft.
Voordat de rat sterft infecteerd deze weder de gezonde
en zoo krijgt men een ziekte onder de ratten en ver
delging daarvan.
Echter niet alle ratten zijn vatbaar voor deze bac
teriën en daarvoor heeft men dan een plantaardig gift,
Ratinin genaamd, wat onmiddellijk den dood der rat
tengevolge heeft. Past men dat Ratin toe, dan wacht
men in den regel 2 a 3 weken en laat de zieke of doode
ratten waar ze zijn om de sterfte zoo groot mogelijk te
maken; daarna past met het Ratinin toe. Bewezen is dat
de gezonde naast de zieke rat niet kan leven en de
eerste de laatste aanvalt of aanvreet.
Nu moet men echter met het toepassen, dezer bacte
riënpreparaten zeer voorzichtig zijn, daar, als zij alleen
voor ratten doodelijk waren, totaal geen bezwaar met
deze toepassing zou bestaan, doch ook voor den mensch
kunnen dergelijke cultures gevaarlijk zijn.
