2
ONS ZEELAND
tot de dingen behoort waarvan het gebruik als luxe
beschouw wordt. Zou een enquête inzake het aantal
badkuipen, in Zeeland in gebruik, niet een bedroevend
licht werpen op de befaamde Zeeuwsche zindelijkheid,
die zich aangetrokken gevoelt tot stoepen en straten,
maar die vooralsnog onwennig tegenover het mensche-
lijke corpus staat? Het is moeilijk een schatting in
het wilde te maken, doch zouden we er heel ver naast
zijn als we veronderstelden dat 1000 Zeeuwen de be
schikking over één badkuip hebben. Een kleine aan
duiding voor deze schatting vormt het waterverbruik
in de plaatsen waar waterleiding is, en dat gemiddeld
aanzienlijk lager is dan in de overige provincies van
het vaderland.
Waarschijnlijk zou de Amerikaan zijn badkuip
historie met niet zooveel bravour aan een ondernemend
journalist weergegeven hebben, als hij gehoord had wat
in Zeeuwsch-Vlaanderen in de debatten over de tot
stand koming van een waterleiding alzoo over de
hygiëne ten beste is gegeven. Niet onmogelijk, dat hij
zich dan bescheiden had teruggetrokken met de ver
zekering: ,,In Zeeland hebben ze mij overtroefd."
Overtroeven is in vele gevallen een prettige gewaar
wording, doch in dit geval weinig meer dan bescha
mend. Men zou bijna alle hoop op beterschap laten
varen, als uit den aanhef van dit overzicht niet tevens
de les ware te trekken, dat in enkele jaren iets geheel
kan verkeeren. Soms is voor een omwenteling slechts
een toeval noodig.
En daar het leven van toevalligheden aan elkaar
hangt, zooals sommigen zeggen, zullen we Dante's op
schrift voor de waterleiding-ellende in Zeeuwsch-
Vlaanderen nog maar niet gebruiken.
X
Toeval mag zeer zeker wel genoemd worden, dat
juist in dezen tijd van sukkelen met de electrificatie,
als bijvoegsel bij het September-nummer van het tijd
schrift der Nederlandsche Maatschappij voor Nijver
heid en Handel een kostprijsberekening van den elec-
trischen stroom bij de groote electrische centrales ver
scheen. De deskundige die hier aan het woord is, komt
op grond van de gegevens der jaarverslagen tot de
verrassende slotsom, dat de allergrootste electrische
centrales het duurst, de kleinere centrales het goed
koopst werken en dat de verschillen in kostprijs zeer
belangrijk zijn. De conclusie van het onderzoek mag
wel eens ter dege in de Zeeuwsche ooren worden ge
knoopt in verband met de propaganda, die in onze
provincie steeds gemaakt werd voor de electrificatie
op groote schaal. Nietwaar, volgens deze conclusie zou
het huwelijk der verschillende gemeenten met de P.
Z. E. M. financieel een onverstandige daad kunnen
zijn, of liever een daad die financieel meer eischt dan
een verbintenis met een kleinere electrische dame.
Toen ons de kostprijzen van den stroom bij de groote
electrische centrales onder oogen kwamen, dachten we
onmiddellijk aan hetgeen eenige maanden geleden de
ronde deed over de onderhandelingen van Goes met de
P. Z. E. M. Liet Goes er zich toen ter tijd niet op
voorstaan zelf electriciteit te kunnen opwekken en dis-
tribueeren,, die circa 20 ct. per K.W.U. goedkooper zou
zijn dan de stroom der P, Z. E. M. Eenige maanden
geleden oordeelde men de Goessche berekening zeer
flatteus, maar nu, na verschijning van bovenbedoeld
rapport kunnen we aannemen, dat de Goessche ge
meenteraad met beide beeren op den beganen grond
heeft gestaan, toen hij een conclusie trok.
Verschillende zaken wezen er al op, dat de elec
trificatie van Zeeland den weg der kleine groepeering
op moet. De laatste aanwijzing, die van het prijzen
verschil, is niet de zwakste.
X
Over verschil van prijzen schrijvend, gaan de ge
dachten naar de arbeidsprijzen hier te lande en naar
die in België, hetgeen van waarde is voor het gedeelte
onzer provincie, aan den Belgischen staat grenzend.
In het Nederlandsche gebied zijn de loonen hooger
dan bij de Zuidelijke naburen en van dit verschil wordt
door de Belgische grensbewoners niet ten onrechte
gaarne geprofiteerd. Ieder jaar als de campagne in
de suikerfabrieken begint, trachten ze op Hollandsch
grondgebied te werk gesteld te worden teneinde gul
dens te verdienen, die hen in staat stellen in het eigen
land ruimer te leven. Reeds eenige jaren achtereen
gelukte het vele Belgen een post in de suikerfabrieken
te bezetten, en dit had tengevolge, dat verschillende
Zeeuwen opzij gedrongen werden en werkloos bleven.
Gelukkig is hierin thans verandering gekomen. O.a.
door de Sas van Gentsche suikerfabriek is voorkeur ge
geven aan Hollandsche arbeiders, die toch zeker meer
recht op arbeid in Zeeuwsch-Vlaanderen hebben dan
de menschen uit het Belgenland. Het stemt tot tevre
denheid, dat de oogen der industrieelen in het Zuiden
van ons gewest open zijn gegaan en dat werkloos-
heidsvermindering van genoegzame beteekenis wordt
geacht om een tijdelijke verhooging van de post „werk-
loonen" te gedoogen,
X
Eveneens tot tevredenheid stemt de memorie van
antwoord op het voorloopig verslag van de afdeelin-
gen der Tweede Kamer, aangaande het wetsontwerp
tot goedkeuring van een overeenkomst met de N. V.
Kon. Maatschappij ,,de Schelde" te Vlissingen geslo
ten betreffende het verschaffen aan de werf dier maat
schappij van een ruimen uitgang naar zee en de ont
binding van de overeenkomst van April 1913, goed
gekeurd bij de wet van 1 December 1913.
Aan de beantwoording van het voorloopig verslag
laat de regeering n.l. eenige mededeelingen voorgaan,
die wel doen inzien, dat in Den Haag het nut van het
voortbestaan der „Schelde" in Vlissingen volkomen
wordt beseft. Bewezen wordt op het feit, dat de
„Schelde" een bedrijf is waar circa 2000 menschen een
bestaan vinden en verklaard wordt dat de welvaard
van Vlissingen nauw aan het voortbestaan der
„Schelde" is verbonden. Volgens de regeering moet
men het de maatschappij dus mogelijk maken in het
leven te blijven en daarvoor is o. a. noodig de bouw
van een breede schutsluis. Zonder deze sluis kan de
„Schelde" n.l. niet de groote schepen bouwen, die de
stoomvaartmaatschappijen in de vaart brengen, met de
sluis valt of staat de „Schelde".
In Juli zal het wetsontwerp waarschijnlijk in de
Tweede Kamer komen, en van de ontvangst die het
daar ten deel valt hangt veel af. Gezien de memorie
van antwoord is -kans op tevredenheid bij het einde
geenszins uitgesloten.
