pCt. OBLIGATIEN
NEDERLANDSCHE GRONDBRIEFBANK
(GRONDBRIEVEN)
ONS ZEELAND
De Bank stelt beschikbaar:
5
spijt, dat ze deze jongens voor een half jaar terugge
nomen hadden. Eer hun proeftijd verloopen was, ver
trokken ze in stilte, namen te Vlissingen weer dienst
als matroos, verteerden in het „Vermakelijke Speel
hof" op Schoorsteenvegerssingel te Middelburg 24.
op naam van heeren regenten, en lieten de rekening
ter voldoening aan het Weeshuis bezorgen. Natuurlijk
werd ze niet betaald.
De zorg voor de financiën drukte steeds zwaar op
regenten voortdurend werd het inkomen minder en
de lasten waren hoog, omdat de bevolking in het Wees
huis steeds toenam er waren 108 kinderen die ver
zorgd moesten worden. Men wist geen raad de
pachten verminderden ook de collecten, bij de bur
gerij gehouden, verminderden. Bij den Raad werd
hulp gevraagd, maar de bodem der stadskas was voort
durend zichtbaar. In iedere Raadsvergadering werd
gehandeld over hulpverleening aan het Weeshuis, tot
men eindelijk besloot de vaceerende plaatsen voor ver
huurders der trouwmantels (een stedelijke belasting)
aan het Weeshuis te geven, en een nieuwe belasting
ten voordeele van het Weeshuis in het leven te roepen,
namelijk een hondenbelasting. De vader moest nagaan
wie een hond hield, en ieder bezitter van zoo'n vier
voeter werd in de belasting aangeslagen.
Ook de Staten der provincie waren de Weeshuizen
gedachtig bij onderscheidene resoluties. Zoo werd
vriistelling verleend van de betaling der imposten.
Ook de stadsschoolmeester moest bijdragen tot in
standhouding van het Weeshuis. Toen in 1763 deze
plaats vacant was, werd besloten dat de te benoemen
onderwijzer 50.jaarlijks moest afstaan, zoolang
hij leefde, voor het Weeshuis.
Ook regenten werden door den Raad nogmaals her
innerd aan het 5de artikel der resolutie op het Wees
huis, dat het volgende inhield
„De Heeren buiten Regenten van dezen huize wor
den door H. Ed. Achtbr. bij dezen gerecommandeerd
en geauthoriseerd om door twee uit haar, benevens
twee uit de broederen Diakenen van de Nederduit-
sche Gemeente alhier, ten gemeenen koste van de
Diaconie, en van dezen huize, eenmaal in 't jaar gelijk
in vorige tijden pleegt te geschieden, doch uit ver
keerde menagie schijnt nagelaten te wezen, te trac-
teeren en met een matig onthaal te regaleeren, alle
de alhier resideerende en praktiseerende Notarissen
en bij die gelegenheid dezelve te verzoeken, herinneren
en aan te manen bij het schrijven van testamenten of
andere dispositiën de respectieve testateuren den nood
der armen, en van dezen Huize voor te stellen, ten
einde om eenige favorabele dispositie hoe gering ook,
't zelve moge zijn, in derzelver uiterste willen, ten
voordeele van dezelve te mogen inserveeren en bij
schrijven".
De tijdsomstandigheden hadden het intusschen noo-
dig gemaakt, dat Zuid-Beveland van militairen moest
voorzien worden. Goes als hoofdplaats kreeg een
groote bezetting. Dat was een ware ramp voor de
burgerij, waarin ook het Weeshuis deelde. U moet
hier niet denken aan militairen van den tegenwoor-
digen tijd. De troepen die hier kwamen waren huur
lingen, meest Duitschers, Zwitsers en Franschen. Deze
soldaten waren het schuim der landen. Zij, die niet
wilden werken of hun geld gewoonlijk aan Bacchus
offerden, namen dienst bij deze huurtroepen.
Spoedig kwamen ook de weesjongens met deze sol
daten in aanraking. De gevolgen van dezen omgang
bleven niet uit. De jongens vroegen regenten ver
gunning in dienst te mogen gaan bij de troepen. Na
tuurlijk werden deze verzoeken afgewezen, maar dit
hielp niet, want de jongens liepen stil weg en gingen,
AMSTERDAM HEERENGRACHT 495
OPGERICHT 1906
Directie: L. P. DE STOPPELAAR en H. A. J. BAANDERS
IN STUKKEN VAN
F 2500,- FIOOO,- F500,- en FIOO.»
Voor ZEELAND verkrijgbaar ten kantore van H.H. J. A. TAK
Co., te MIDDELBURG P. J. SIEGERS ZOON te
VLISSINGEN - VAN HEEL Co. te GOES - R. KOOLE
ZN'S BANK te ZIERIKZEE en SANDERSE Co. te OOSTBURG
op advies der soldaten, te Sas van Gent of Steenbergen
in dienst onder een valschen naam.
Het opsporen kostte het Weeshuis veel geld en den
regenten veel moeite. En hoe kreeg caen de jongens
vaak terug Niet meer geschikt om te werken, ,,ln
dienst als militair, dan hebben we c/ern Tvi;x)1 leven,
was het wachtwoord van vele weesjongens. Nog erger
was het voor regenten, dat ook de weesmeisjes kennis
maakten met de soldaten. De oude relaties tusschen
het Weeshuis en het z.g.n. huis der zwervelingen (Man
huis) herstelden zich, tot schrik van regenten.
In het manhuis kwamen de soldaten hun vrijen tijd
doorbrengen bij oude kameraden en deze vroegen
meisjes op de koffie, waaronder ook weesmeisjes.
Zwaar waren de straffen tegen dezen onderlingen om
gang, maar hoe zwaarder men strafte, hoe minder re
sultaat het opleverde. Men liet zelfs een gevangen
kamer timmeren, maar niets scheen te helpen. Er werd
verteld, dat weesmeisjes gingen dansen in het man
huis, in de zevenkaten en in den klompendans en ten
slotte werd het al te erg, toen een der meisjes dronken
te huis gekomen was. Met dit kind was er geen huis
te houden. Ze had driemaal in de gevangenis gezeten
voor een week, zes maanden huisarrest gehad, en nu
voor het eerst weer uitgegaan, was ze dronken te huis
gekomen. Alles scheen tevergeefs. Na nog eens door
den voorzitter op haar onbehoorlijk gedrag gewezen
te zijn, heeft men haar op voorbeeldige wijze gestraft
op de volgende wijze
Den eerstvolgenden Zondagmorgen moest ze alleen
voor den troep naar de keik gaan (men ging altijd
twee aan twee ter kerk), zonder boezelaar, opdat elk
zou zien welk brutaal kind ze was. Ten slotte heeft
men, daar niets hielp, haar moeten ontslaan.
Droeve dagen beleefde het Weeshuis in den Fran
schen tijd. Inkomen had het bijna niet en de lasten
waren buitengewoon hoog.
Het aantal kinderen was tot 120 gestegen en men
wist ze niet te voeden of te kleeden. Ook het arm
bestuur had geen middelen. De landerijen brachten
zóó weinig pacht op, dat men niet behoorlijk de armen
kon verzorgen. De Burgemeester vroeg middelen te
beramen tot leniging van den nood. De weezen hadden
gebrek aan kleeding, deksel, schoeisel, kousen, enz.
Ook kregen ze geen onderwijs meer. Besloten werd
